Đâu là bản gốc bài thơ “Chiếc lá đầu tiên” của Hoàng Nhuận Cầm?

Nhà thơ Nguyễn Thế Kỷ, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, vừa công bố một phiên bản khác của bài thơ Chiếc lá đầu tiên. Nhà thơ Nguyễn Thế Kỷ cho biết: "Tôi chép lại bài thơ này theo trí nhớ của mình những lần nghe anh Cầm đọc thơ ở Khoa Ngữ văn, Đại học Tổng hợp Hà Nội, ở cả phòng ký túc xá chúng tôi mà anh thường ghé vào "bắn" thuốc lào xoét xoẹt. Bản này, rất có thể là bản ban đầu nên có khá nhiều khác biệt so với bản lưu hành chính thức hiện nay".

Nhà thơ Nguyễn Thế Kỷ cho rằng, bản gốc bài thơ rất thật, trong trẻo, nồng nàn, ngây thơ, học trò. Đặc biệt, có những câu thơ hay hơn bài thơ "hoàn hảo" đang lưu hành hiện nay.

Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam cũng nói thêm, đã 43 năm trôi qua, ông "ghi" lại trong đầu và lần đầu chép lại, có thể cũng có chỗ sai. Tuy nhiên, phiên bản này được rất nhiều người cùng thời với ông xác nhận là bản gốc.

PGS. TS Nguyễn Thiện Nam - người từng ngồi cùng bàn với nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm nhiều lần trong một số môn học ở Đại học Tổng hợp Hà Nội - cho biết, ông cũng nhớ bài thơ Chiếc lá đầu tiên như nhà thơ Nguyễn Thế Kỷ, chỉ khác một hai từ. "Mình thích bản này hơn bản in sau này", ông bày tỏ.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa nhận xét: "Văn bản này hay nhất vì nó thật, không làm văn và rất học trò".

Nhiều độc giả cũng bày tỏ sự thích thú khi được tiếp cận với một phiên bản khác của bài thơ Chiếc lá đầu tiên. Theo độc giả Đỗ Ngọc, bài thơ này hay vì chất mộc mạc và trong trẻo của ngôn từ. Độc giả Anh Nguyên cho rằng bản thơ này rất thánh thiện, rất da diết, nồng nàn trong hơi thở, ngập ngừng trong cảm xúc của tuổi bắt đầu yêu.

Về việc có nhiều văn bản khác nhau của bài thơ Chiếc lá đầu tiên, biên kịch Trịnh Thanh Nhã lý giải: "Thơ Cầm thực ra có rất nhiều dị bản, do chính tác giả biến báo tùy hứng khi đọc trước các đối tượng khác nhau".

PNVN xin đăng cả 2 văn bản bài thơ Chiếc lá đầu tiên để độc giả tiện đối chiếu:

Bài thơ "Chiếc lá đầu tiên" theo trí nhớ nhà thơ Nguyễn Thế Kỷ:

Rất gần em mà giờ đã xa rồi

Là tiếng thở của thời gian nhè nhẹ

Tuổi thơ ơi, tuổi thơ đi đâu thế

Em vừa tròn mười tám tuổi sáng mai nay

Chùm phượng hồng yêu dấu thôi rời tay

Tiếng ve kêu trong như là giọt nước

Tiếng ve ấy kêu như báo trước

Có một người sắp bắt đầu yêu

Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu

Câu đầu tiên là nhớ về trường cũ

Một lớp học bâng khuâng màu huyết dụ

Sân trường đêm rụng xuống trái bàng đêm

Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em

Nỗi nhớ trong tim con nhớ về với mẹ

Nỗi nhớ ơi chẳng bao giờ nhớ thế

Là nhớ trường, nhớ lớp, nhớ khôn nguôi

"Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi

Với lại bảy chú lùn rất quấy"

Mười chú chứ, cứ nhìn trong lớp ấy

Những trận cười góc lớp lao xao

Những chuyện năm nào, những chuyện năm nào

Cứ thức dậy, cứ nôn nao em đấy

Mùa phượng nở rồi hết mùa hạ cháy

Trên trán thầy, tóc ơi mày chớ có bạc thêm

Qua mỗi mùa bím tóc bạn dài thêm

Mà lòng cứ kêu hoài trường xưa bạn cũ

Quả đã ngọt trên mấy cành đu đủ

Hoa đã vàng, hoa mướp của ta ơi

Em đã yêu anh, anh đã xa rồi

Cây bàng hẹn hò chìa tay vẫy mãi

Anh nhớ quá, mà chỉ lo ngoảnh lại

Không thấy trên sân trường chiếc lá đầu tiên.

Bài thơ "Chiếc lá đầu tiên" được nhiều người thuộc, in trong tập "Xúc xắc mùa thu" - NXB Hội Nhà văn, 1992:

Em thấy không, tất cả đã xa rồi

Trong tiếng thở của thời gian rất khẽ

Tuổi thơ kia ra đi cao ngạo thế

Hoa súng tím vào trong mắt lắm mê say

Chùm phượng hồng yêu dấu ấy rời tay

Tiếng ve trong veo xé đôi hồ nước

Con ve tiên tri vô tâm báo trước

Có lẽ một người cũng bắt đầu yêu

Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu

Lời hát đầu xin hát về trường cũ

Một lớp học buâng khuâng màu xanh rủ

Sân trường đêm - rụng xuống trái bàng đêm

Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em

Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ

Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế

Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi

"Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi

Với lại bảy chú lùn rất quấy!"

Mười chú chứ, nhìn xem, trong lớp ấy

(Ôi những trận cười trong sáng đó lao xao)

Những chuyện năm nao, những chuyện năm nào

Cứ xúc động, cứ xôn xao biết mấy

Mùa hoa mơ rồi đến mùa hoa phượng cháy

Trên trán thầy, tóc chớ bạc thêm

Thôi đã hết thời bím tóc trắng ngủ quên

Hết thời cầm dao khắc lăng nhăng lên bàn ghế cũ

Quả đã ngọt trên mấy cành đu đủ

Hoa đã vàng, hoa mướp của ta ơi

Em đã yêu anh, anh đã xa rồi

Cây bàng hẹn hò chìa tay vẫy mãi

Anh nhớ quá, mà chỉ lo ngoảnh lại

Không thấy trên sân trường chiếc lá buổi đầu tiên.