Đau tê ngón tay, cô gái trẻ phát hiện mắc bệnh gây ra tình trạng "ăn cắp máu"

Bệnh nhân Hán Thị L.Q (18 tuổi) đến Bệnh viện Đại học Y Hà Nội trong tình trạng đau và tê ngón tay cái bàn tay trái suốt nhiều tháng. Cơn đau tăng dần khi vận động, cầm nắm, khiến việc học tập và sinh hoạt bị ảnh hưởng đáng kể.

Đáng chú ý, 10 năm trước, Q. từng được phẫu thuật u máu ở cùng vị trí cẳng tay tại một cơ sở y tế khác. Sau mổ, bệnh ổn định một thời gian rồi dần tái phát, với biểu hiện tê đau ngày càng rõ rệt.

Kết quả thăm khám và chụp chiếu chuyên sâu bằng MRI và siêu âm Doppler mạch máu cho thấy, Q. mắc dị dạng động tĩnh mạch (AVM – Arteriovenous Malformation) nằm sâu trong cơ cẳng tay trái – một dạng bất thường mạch máu bẩm sinh tương đối hiếm gặp.

Theo TS.BS Nguyễn Ngọc Cương, Trưởng khoa Can thiệp điện quang, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh & Can thiệp điện quang, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, dị dạng động tĩnh mạch là tổn thương bẩm sinh hình thành từ khi còn trong bụng mẹ. Ở người bình thường, máu chảy từ động mạch qua mao mạch để nuôi dưỡng mô, sau đó mới trở về tĩnh mạch. Nhưng với AVM, máu đi "tắt" trực tiếp từ động mạch sang tĩnh mạch qua một đường nối bất thường.

"Dòng máu tốc độ cao bị chuyển hướng khiến các mô xung quanh không nhận đủ oxy nuôi dưỡng. Hiện tượng này trong y học gọi là steal phenomenon – tức "hiện tượng ăn cắp máu". Ổ dị dạng như một "kẻ hút máu" từ các mạch bình thường lân cận", bác sĩ Cương giải thích.

Hậu quả là người bệnh có thể bị đau, sưng, tê, nóng hoặc biến dạng chi. Ở những trường hợp nặng, mạch máu giãn to có thể vỡ gây chảy máu, thậm chí dẫn đến suy tim nếu ổ dị dạng lớn.

Sau khi hội chẩn, các bác sĩ quyết định điều trị cho bệnh nhân bằng phương pháp can thiệp nút mạch qua da, một kỹ thuật hiện đại ít xâm lấn đang được ứng dụng rộng rãi. Toàn bộ quá trình diễn ra trong khoảng một giờ, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn, không cần phẫu thuật mở. Sau can thiệp, lưu lượng máu được tái lập bình thường, cảm giác đau tê giảm rõ rệt chỉ sau vài ngày.

Theo các chuyên gia, dị dạng mạch máu có thể gặp ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể – từ đầu, mặt, cổ, tay chân cho tới các cơ quan nội tạng như gan, phổi hay tủy sống. Bệnh thường âm thầm trong nhiều năm, tiến triển chậm nhưng dễ gây biến chứng nặng nếu phát hiện muộn hoặc điều trị sai cách.

Việc chẩn đoán sớm bằng siêu âm Doppler hoặc cộng hưởng từ (MRI) là yếu tố then chốt giúp lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp. Sự phát triển của y học can thiệp (Interventional Radiology) đã giúp nhiều người bệnh tránh được phẫu thuật lớn, giảm đau, rút ngắn thời gian nằm viện và mang lại kết quả lâu dài.

Các bác sĩ khuyến cáo, nếu phát hiện vùng da hoặc chi sưng to bất thường, có cảm giác đau, tê, nóng rát hoặc nghe thấy tiếng thổi mạch khi đặt tay lên, người bệnh nên đến khám tại các cơ sở có chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh và can thiệp mạch máu.

"Dị dạng mạch máu là bệnh bẩm sinh, không thể tự khỏi và sẽ tiến triển theo thời gian. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng hướng giúp người bệnh tránh biến chứng, bảo tồn chi thể và trở lại cuộc sống bình thường", TS.BS Nguyễn Ngọc Cương nhấn mạnh.