Điều gì giúp chương trình truyền thông chính sách "Gia đình Haha" vượt mặt show giải trí?

Khi truyền thông chính sách ra khỏi lối mòn

"Gia đình Haha - Những ngày trời bao la" khởi đầu như một chương trình truyền hình thực tế, với sự góp mặt của những gương mặt quen thuộc trong làng giải trí như Jun Phạm, Duy Khánh, Rhymastic, Ngọc Thanh Tâm hay Bùi Công Nam. Điểm khác biệt là thay vì kịch bản sắp đặt, các nghệ sĩ cùng nhau trải nghiệm đời sống của người dân địa phương ở nhiều vùng miền, từ cấy lúa trên nương Bản Liền, gánh muối ở Sa Huỳnh cho tới hái dừa và quay mật ong ở Giồng Trôm. Sự chân thật, tự nhiên trong mỗi hành trình khiến khán giả có cảm giác đây không chỉ là một show giải trí mà còn là một hành trình chữa lành, nơi người xem tìm thấy sự bình yên từ nhịp sống chậm rãi, gần gũi.

Chắc không nhiều người biết rằng chương trình "Gia đình Haha" thực chất là một dự án truyền thông chính sách được phối hợp thực hiện bởi YeaH1, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng TikTok. Mục tiêu chương trình là quảng bá du lịch cộng đồng, thúc đẩy nông nghiệp xanh và lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường. Nghĩa là ngay từ gốc, chương trình đã mang trong mình thông điệp chính sách, nhưng được chuyển tải khéo léo bằng trải nghiệm, câu chuyện và âm nhạc, thay vì những khẩu hiệu khô khan. Đây là một lựa chọn táo bạo và mới mẻ, bởi trước nay các chương trình chính sách thường mang nặng tính tuyên truyền, khó giữ chân khán giả đại chúng.

Ngay khi phát sóng, "Gia đình Haha" đã lập tức gây chú ý với thành tích vượt trội. Tập đầu tiên đứng đầu bảng xếp hạng chương trình truyền hình thực tế được xem nhiều nhất trên toàn quốc, theo số liệu của Kantar Media. Trên nền tảng YouTube, tập cuối dài gần 5 tiếng vẫn lập tức đạt 1,2 triệu lượt xem ngay sau khi công chiếu trực tiếp và nhanh chóng cán mốc 2,5 triệu lượt xem chỉ sau 16 giờ. Đến nay, tổng lượt xem toàn bộ chương trình đã vượt hơn 86 triệu - một con số hiếm có với một show gắn liền với mục tiêu truyền thông chính sách. Không chỉ vậy, hashtag #GiaDinhHaha xuất hiện dày đặc trên TikTok, ca khúc chủ đề Những ngày trời bao la trở thành xu hướng với hàng loạt clip du lịch và trải nghiệm "chữa lành" của giới trẻ.

Sức hút này cho thấy khi chính sách được đưa vào đời sống bằng cách kể chuyện gần gũi, bằng trải nghiệm chân thực và sự đồng hành của nghệ sĩ, nó hoàn toàn có thể trở nên hấp dẫn, dễ chạm tới trái tim công chúng. Đây cũng là minh chứng rõ ràng cho khả năng cộng hưởng của hai kênh truyền thông tưởng chừng tách biệt: truyền hình tạo ra sự chính thống và độ tin cậy, trong khi mạng xã hội khuếch đại cảm xúc, đẩy nhanh tốc độ lan truyền và tạo thành xu hướng.

Kết quả vượt ra khỏi màn hình

Điểm thành công lớn nhất của "Gia đình Haha" không nằm trên màn hình mà ở ngoài đời thực. Ở Bản Liền, gia đình chị Vàng Thị Thông từng mở homestay từ năm 2019 nhưng vì dịch bệnh nên ít người biết đến. Chỉ sau khi chương trình phát sóng, homestay của chị kín phòng nhiều tháng, khách du lịch tìm đến đông đảo để được tự tay làm ruộng, học thêu thổ cẩm, thưởng thức món ăn đặc sản và cảm nhận sự chân chất của người dân bản địa. Không chỉ gia đình chị Thông, nhiều hộ khác trong bản cũng được hưởng lợi từ làn sóng du khách, nhờ vậy kinh tế cộng đồng khởi sắc rõ rệt.

Tại Sa Huỳnh, hình ảnh những diêm dân miệt mài dưới nắng gắt, đặc biệt là câu chuyện về nữ CEO 9X Phạm Hồng Thắm, đã khiến khán giả xúc động và tò mò. Ngay sau đó, các từ khóa liên quan đến "muối Sahư" nhanh chóng lọt top tìm kiếm trên các sàn thương mại điện tử, sản phẩm đặc sản địa phương vốn ít được biết đến bỗng chốc trở thành mặt hàng được săn đón. Còn ở Giồng Trôm, hình ảnh dung dị của gia đình chú thím Chín Cường với bữa cơm, buổi đi chợ, vườn dừa và hũ mật ong đã biến nơi đây thành tour du lịch "cháy vé", đặc biệt hút khách từ Hà Nội và TP.HCM.

Những câu chuyện ấy cho thấy truyền thông chính sách, nếu được triển khai bằng phương pháp sáng tạo, có thể đem lại tác động thực tế mạnh mẽ. Chính sách phát triển du lịch cộng đồng và kinh tế nông nghiệp xanh vốn thường chỉ tồn tại trên giấy nay đã trở thành trải nghiệm sống động, tạo ra doanh thu cho người dân, khơi dậy niềm tự hào văn hóa bản địa và khuyến khích giới trẻ khám phá. Một nhà nghiên cứu văn hóa đã bình luận rằng, chính sách vốn dễ bị hiểu nhầm là những văn bản khô khan, nhưng khi được kể lại bằng nghệ thuật và sự chân thực thì nó trở thành câu chuyện nhân văn, dễ được đón nhận và lan tỏa.

Thành công của "Gia đình Haha" cho thấy một bước ngoặt quan trọng cho công tác truyền thông chính sách tại Việt Nam. Thay vì chỉ trông chờ vào hội nghị, phóng sự hay các chiến dịch tuyên truyền trực tiếp, những người làm chính sách hoàn toàn có thể tìm đến các hình thức giải trí sáng tạo, kết hợp sức mạnh của truyền hình và mạng xã hội, để biến thông điệp thành trải nghiệm, để khán giả không chỉ nghe mà còn muốn tham gia, chia sẻ và lan tỏa. Từ đây, các bộ ngành, địa phương có thể nhìn thấy một con đường mới: chính sách không còn ở trên bục giảng hay trong bản tin, mà có thể hiện diện trong những chuyến đi, bữa ăn, nụ cười và câu chuyện đời thường của người dân.

"Gia đình Haha" không chỉ chứng minh rằng truyền thông chính sách có thể hấp dẫn, mà còn cho thấy nó có thể đem lại giá trị thực sự cho xã hội và cộng đồng. Đó là bài học quan trọng trong thời đại truyền thông số: để chạm đến công chúng, chính sách cần bước ra khỏi "vùng an toàn", trở thành những câu chuyện gần gũi, nhân văn và giàu cảm hứng. Và có lẽ, đó mới chính là chìa khóa để thông điệp chính sách không chỉ được nghe thấy, mà còn được cảm nhận và sống cùng trong đời sống cộng đồng.