Gia đình - Bến đỗ bình yên và gìn giữ những giá trị Việt

Tại Phù Yên, Sơn La, câu chuyện về gia đình ông Hoàng Quách Cầu - một tấm gương mẫu mực của nếp sống truyền thống người Thái - chính là lời giải thực tế sinh động. Với ông, bí quyết không nằm ở đâu xa xôi mà bắt nguồn từ những điều giản dị nhất: cùng nhau sẻ chia một mâm cơm, cùng gìn giữ một nếp nhà, và trên hết là tình yêu thương, sự tôn trọng của các thành viên.

PV: Mọi người trong bản, trong xã nhắc đến gia đình ông như một tấm gương gia đình thành công, hạnh phúc. Ông có thể chia sẻ bí quyết gìn giữ hạnh phúc gia đình qua bao năm của nhà mình?

Ông Hoàng Quách Cầu: Gia đình tôi nhiều đời nay vẫn giữ đúng nếp sinh hoạt của người Thái. Các cụ răn rằng: "Vợ chồng có giận nhau đến mấy cũng không ngủ riêng, cha mẹ con cái có thế nào cũng không bao giờ cắt mâm nấu cơm riêng hai bếp". Đó là lời răn vàng ngọc mà cả nhà chúng tôi đều tuân theo. Nhờ vậy, dù có giận dỗi gì, chúng tôi vẫn luôn giữ sự gắn kết. Ông bà, bố mẹ, con cháu đều cùng ngồi chung mâm cơm, cùng chia sẻ, chưa bao giờ để tình cảm gia đình bị tách biệt. Tôi nghĩ đó chính là bí quyết lớn nhất để gia đình yên ấm và bền lâu.

PV: Theo ông, điều quan trọng nhất để vợ chồng sống hòa thuận, gắn bó bền chặt là gì?

Ông Hoàng Quách Cầu: Tôi cho rằng tôn trọng và tin tưởng nhau là quan trọng nhất. Khi đã giữ được nguyên tắc không ngủ riêng, không xa cách, thì mọi giận hờn cũng dễ hóa giải. Vợ chồng đồng lòng thì mới dạy được con cái, mới có mái ấm vững bền. Đến nay các con, cháu trong nhà cũng vẫn giữ đúng lệ như vậy, rất tin tưởng và tình cảm với nhau.

PV: Trong vai trò ông bà, ông đã định hướng, nuôi dạy con cháu như thế nào để các thế hệ đều hiếu thảo, đoàn kết?

Ông Hoàng Quách Cầu: Tôi tin rằng "nói ít, làm gương nhiều" thì con cháu sẽ noi theo. Chúng tôi dạy bằng chính lối sống: lễ nghĩa, hiếu thảo, hòa thuận. Cả nhà giữ được nếp một bếp, một mâm cơm, từ đó con cháu tự thấy sự gắn bó là cội nguồn của hạnh phúc.

PV: Con cháu trong gia đình hiện nay thường bận rộn học tập, công việc. Ông có cách gì để mọi người vẫn duy trì tình cảm gắn bó, sum vầy?

Ông Hoàng Quách Cầu: Ngày nay ai cũng bận, nhưng nếp nhà thì không thay đổi: bữa cơm chung là điều thiêng liêng. Có thể ít lần hơn trước kia, nhưng hễ có dịp là cả nhà lại ngồi lại, ăn cùng nhau, chuyện trò, trêu đùa cùng nhau. Chính mâm cơm ấy đã gắn kết các thế hệ ông bà – cha mẹ – con cháu.

PV: Ông có thể kể một kỷ niệm cảm động về sự chung tay, đồng lòng của con cháu trong việc xây dựng và giữ gìn mái ấm gia đình?

Ông Hoàng Quách Cầu: Tôi nhớ rõ khi bà nhà tôi hay chị cả của mấy anh em trong nhà bị ốm. Không ai bảo ai, các con đều thu xếp công việc, thay phiên nhau chăm sóc mẹ, chăm sóc chị cả. Các cháu thì tự tay làm quà tặng, viết thư chúc sức khỏe gửi cho bà, cho bác. Có đứa còn vẽ tranh, nắn nót từng câu chữ: "Cháu chúc bà mau khỏe, chúc bác mau khỏe để về với cả nhà!". Nhìn cảnh ấy, tôi thực sự xúc động. Đó là minh chứng sống động cho sự gắn bó và tình thương – tài sản vô giá mà gia đình đã dày công gìn giữ.

PV: Gia đình ông đã truyền dạy những giá trị văn hóa truyền thống nào cho con cháu, và ông thấy thế hệ trẻ tiếp nhận ra sao?

Ông Hoàng Quách Cầu: Chúng tôi truyền dạy sự hiếu thảo, lễ nghĩa và nếp sống cộng đồng của người Thái. Ngày Tết, ngày giỗ, cả nhà cùng thắp hương, cùng ăn một mâm, không ai được đứng ngoài. Thế hệ trẻ tuy hiện đại, nhưng tôi thấy các cháu rất tự hào khi được sống trong truyền thống ấy.

PV: Ở góc độ là một người cao tuổi, ông đánh giá thế nào về vai trò, tấm gương của ông bà trong việc nuôi dạy con cháu và giữ gìn nếp nhà?

Ông Hoàng Quách Cầu: Ông bà là cầu nối giữa truyền thống và hiện đại. Khi ông bà vẫn kiên trì giữ nếp một bếp, một mâm, thì con cháu hiểu rằng: gia đình không chỉ là nơi ở, mà là một cộng đồng nhỏ, nơi mỗi thành viên đều gắn kết không rời.

PV: Bên cạnh việc giữ gìn giá trị truyền thống, gia đình ông đã tiếp thu và dung hòa những điều mới mẻ của cuộc sống hiện đại như thế nào?

Ông Hoàng Quách Cầu: Cái gì tốt thì tiếp thu, miễn không trái đạo lý. Công nghệ giúp kết nối, nhưng mâm cơm chung, lời chào hỏi, sự kính trọng – những thứ ấy không bao giờ được bỏ. Đó là cách dung hòa giữa cũ và mới.

PV: Gia đình ông có tham gia vào các phong trào, hoạt động cộng đồng ở địa phương không? Điều đó giúp gắn kết và lan tỏa những giá trị gia đình ra sao?

Ông Hoàng Quách Cầu: Gia đình tôi thường tham gia các phong trào văn nghệ, thể thao... nhằm lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Ý thức về việc các nghệ nhân dân ca Thái cổ ngày càng cao tuổi, việc bảo tồn, lưu giữ những lời ca, câu hát như những lời dạy sâu sắc, đầy tính giáo dục của các cụ xưa đối với các thế hệ hôm nay, tôi đã tham mưu và được chính quyền xã Quang Huy (cũ) nay là xã Phù Yên ủng hộ thành lập, giao làm chủ nhiệm Câu lạc bộ Khắp Thái xã Quang Huy, hoạt động đã hơn 1 thập kỷ.