Giảm nghèo từ những bài thuốc của người Dao

Từ năm 2020, với mong muốn làm kinh tế, đồng thời bảo tồn, phát huy tri thức bản địa, sau khi tốt nghiệp Trường trung cấp Y Dược Tuệ Tĩnh Hà Nội, chị Triệu Thị Hoa từng bước xây dựng thương hiệu thảo dược mang bản sắc dân tộc, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và công nghệ hiện đại.

Lưu giữ những bài thuốc quý để giảm nghèo

Hành trình của chị Hoa bắt đầu từ những ký ức tuổi thơ bên gùi thuốc của bà, những chuyến đi rừng hái lá và niềm đam mê từ tấm bé với mùi hương thảo mộc dân tộc Dao.

Chị nhớ như in vào những ngày thời tiết thay đổi, trái gió trở trời, gia đình có người bị ốm đau, mệt mỏi, những người bà, người mẹ sẽ lên rừng tìm hái những cây thuốc quý đem về đun một nồi thật to để cho người ốm tắm hoặc uống. Rồi phụ nữ sau sinh tắm để phục hồi sức khỏe hay những người đi xa, đau chân, mỏi khớp đều có thể dùng đến những bài thuốc tắm lá của người Dao.

"Năm 2020, tôi bắt tay vào phát triển sản phẩm Cao thảo mộc Khôi Nhung. Ý tưởng này không đến từ thương mại đơn thuần mà xuất phát từ mong muốn giữ lại vốn quý của người Dao, đó là kiến thức về cây thuốc và phương pháp bào chế dân gian", chị Hoa chia sẻ.

Thế nhưng, con đường làm kinh tế từ dược liệu không hề bằng phẳng. Để có được những thành phẩm cao thảo mộc, chị Hoa phải mày mò tìm học việc từ các lương y, đến những người trong nhà. Rồi khó khăn lớn nhất là việc tìm nguồn nguyên liệu đạt chất lượng - phải sạch, đúng chủng loại, đúng thời điểm thu hái; việc xây dựng quy trình sản xuất chuẩn, đáp ứng đủ các yêu cầu về pháp lý.

Tuy nhiên, với sự kiên định, chị đã thiết lập được một mạng lưới đối tác gồm người trồng cây thuốc ở địa phương, chuyên gia Đông y và đơn vị kiểm nghiệm để tạo nên chuỗi giá trị khép kín cho sản phẩm. Chính sự bài bản đó là nền tảng để Cao thảo mộc Khôi Nhung dần chiếm được niềm tin của người tiêu dùng.

Chị cho biết: "Khi nghiên cứu bào chế từ các cây thuốc như khôi nhung, cam thảo, bồ công anh, nghệ đen… theo công thức cổ truyền kết hợp công nghệ chiết tách hiện đại, chúng tôi tuyệt đối không sử dụng chất bảo quản hay hóa chất độc hại. Mỗi mẻ cao đều được kiểm nghiệm, đảm bảo an toàn cho người sử dụng".

Điểm đặc biệt của sản phẩm không chỉ nằm ở thành phần mà còn ở cách thức sản xuất. HTX bảo lưu phương pháp chưng cất cổ truyền nhưng kết hợp thiết bị hiện đại để chuẩn hóa nhiệt độ, thời gian. Nhờ đó, các hoạt chất quý trong cây thuốc được giữ lại trọn vẹn.

Hành trình chinh phục thị trường

Theo chị Hoa, thị trường chính hiện nay của sản phẩm là các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng… Chị Hoa chủ yếu bán hàng qua các kênh trực tuyến, sàn thương mại điện tử và mạng xã hội.

"Nhờ truyền thông online, thương hiệu của HTX được nhiều người biết đến, đặc biệt là giới văn phòng và các bà mẹ bỉm sữa - nhóm khách hàng rất quan tâm tới sản phẩm tự nhiên, lành tính", chị Hoa cho biết.

Thành công bước đầu của sản phẩm được ghi nhận tại cuộc thi "Phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi xanh" năm 2024 do Hội LHPN Việt Nam tổ chức với giải Khuyến khích.

Chị cho biết, HTX luôn phải giữ thế cân bằng giữa bảo tồn và phát triển. Không thể vì lợi nhuận mà khai thác cạn kiệt, cũng không thể bảo thủ mà bỏ lỡ cơ hội tiếp cận thị trường. Chính vì vậy, HTX đang nỗ lực mở rộng vùng trồng dược liệu theo tiêu chuẩn VietGAP, đồng thời đào tạo người dân bản địa kỹ thuật trồng và sơ chế cây thuốc. Mỗi bước đi đều được tính toán để vừa giữ gìn hệ sinh thái, vừa tạo sinh kế bền vững.

Về mặt pháp lý, chị Hoa cũng rất chú trọng việc đăng ký thương hiệu, tiêu chuẩn chất lượng, mã số mã vạch... để sản phẩm có thể vươn xa. "Chúng tôi muốn đưa Cao thảo mộc Khôi Nhung ra thị trường quốc tế trong tương lai gần. Muốn vậy, phải chuẩn hóa mọi quy trình từ gốc đến ngọn. Tôi mơ ước xây dựng một thương hiệu thảo mộc dân tộc Dao - nơi người tiêu dùng không chỉ tìm thấy sản phẩm chăm sóc sức khỏe, mà còn cảm nhận được tâm huyết, tri thức và văn hóa dân tộc trong từng giọt cao", chị Hoa bày tỏ.

Tới đây, chị Hoa đặt mục tiêu phát triển thêm các dòng sản phẩm từ thảo dược như trà túi lọc, mỹ phẩm thiên nhiên, viên hoàn dược liệu… để đa dạng hóa thị trường.