Giáo viên băn khoăn khi bỏ hình thức "đình chỉ học"

Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT (Thông tư 19) của Bộ Giáo dục và Đào tạo về khen thưởng và kỷ luật học sinh đánh dấu một bước tiến trong tư duy giáo dục. Tuy nhiên để chủ trương này đi vào cuộc sống, ngành giáo dục không chỉ cần sự đồng thuận từ xã hội mà còn đòi hỏi một hệ thống thực thi đủ mạnh...

Theo đó, Thông tư 19 thay thế Thông tư số 08/TT về khen thưởng và kỷ luật học sinh đã được ban hành từ năm 1988. Thông tư 19 quy định hình thức kỷ luật cao nhất là yêu cầu viết bản kiểm điểm, bên cạnh đó là các hình thức nhắc nhở, phê bình. Riêng với học sinh tiểu học chỉ áp dụng hai hình thức kỷ luật là nhắc nhở, yêu cầu xin lỗi.

Như vậy, tất cả các hình thức kỷ luật đã được quy định tại Thông tư 08 trước đây đã chính thức được hủy bỏ. 5 hình thức kỷ luật chính thức hết hiệu lực từ 31/10 gồm: khiển trách trước lớp, khiển trách trước hội đồng kỷ luật nhà trường, cảnh cáo trước toàn trường, đuổi học một tuần lễ và hình thức cao nhất là đuổi học một năm.

Kỷ luật học sinh không phải trừng phạt

Nhìn nhận từ góc độ cha mẹ học sinh, chị Nguyễn Thị Huyền Trang (Long Biên, Hà Nội) hoàn toàn ủng hộ bỏ hình thức kỷ luật đình chỉ học đối với học sinh vi phạm. "Trong suốt nhiều thập niên, các hình thức xử lý vi phạm trong trường học mang tính chất công khai, từ khiển trách trước lớp, cảnh cáo trước toàn trường cho tới đình chỉ học. Những hình thức này mang tính răn đe nhưng đồng thời để lại không ít tổn thương tâm lý cho học sinh, đối tượng vốn đang trong giai đoạn hình thành nhân cách và tâm lý chưa ổn định. Đình chỉ học một thời gian không thể giải quyết triệt để. Trong trường hợp, học sinh có hành vi bạo lực mạnh, ảnh hưởng sức khỏe, tính mạng người khác... học sinh đó sẽ được bàn giao cho cơ quan công an và xử lý theo pháp luật. Còn trong phạm vi nhà trường, theo tôi nên phạt bằng hình thức lao động công ích".

Cũng giống với chị Huyền Trang, phụ huynh Bạc Thị Lan (Nha Trang, Khánh Hòa) cho rằng hình thức kỷ luật học sinh không phải trừng phạt. "Khi học sinh vi phạm kỷ luật có nhiều cách xử lý mềm mại, mang lại hiệu quả tốt hơn. Hơn nữa, trong thời gian con bị đình chỉ học, gia đình chịu áp lực. Khoảng thời gian đình chỉ, ai sẽ quản lý con, ai sẽ đồng hành cùng con trong khung giờ lẽ ra con đang được ngồi trên ghế nhà trường".

Học sinh Nguyễn Hữu Hiếu (Bắc Ninh) từng bị đình chỉ 2 lần/năm học vừa qua chia sẻ: "Trong những lần bị nhà trường đình chỉ học, bố mẹ có mắng rồi yêu cầu em làm việc nhà. Thậm chí có lần dẫn em theo đi làm để hiểu sự vất vả của bố mẹ. Em đã nhận ra việc đi học dễ dàng hơn rất nhiều so với bố mẹ đi làm. Đình chỉ học gây áp lực tâm lý cho em nhưng đó cũng là cơ hội giúp em nhận ra mình nên thay đổi. Thời gian tới không còn hình thức kỷ luật này, em mong có hình thức khác thay thế mang tính thực tế, giúp học sinh hiểu ra lỗi của mình...".

Giáo viên còn nhiều băn khoăn

Đánh giá cao tinh thần nhân văn của Thông tư 19, ông Nguyễn Quốc Bình, Hiệu trưởng trường Trung học cơ sở & Trung học phổ thông Lương Thế Vinh (Hà Nội) chia sẻ, quy định hình thức kỷ luật cao nhất đối với học sinh là yêu cầu viết bản kiểm điểm phù hợp với môi trường giáo dục văn minh, nhân văn vì con người; phù hợp công ước quốc tế về quyền trẻ em mà Việt Nam đã ký.

"Trước đây, nhận thức, môi trường xã hội còn có hạn chế, nên xử lý kỷ luật học sinh còn nghiêng về "khắc nghiệt", đến nay không còn phù hợp nữa, thì phải thay đổi theo hướng tích cực, nhân văn và con người hơn", ông Bình chia sẻ.

Liên quan đến việc bỏ 5 hình thức kỷ luật như Thông tư 08 thì với những học vi phạm các lỗi như: xúc phạm thể chất, tinh thần thầy cô giáo, bạn bè, ăn trộm, cướp giật… sẽ xử lý thế nào? Nhà trường xử lý hay cơ quan pháp luật? Ông Nguyễn Quốc Bình cho rằng: "Để thực hiện hiệu quả Thông tư 19, Bộ Giáo dục và Đào tạo nên có hướng dẫn thực hiện theo từng nhóm lỗi học sinh vi phạm, mức độ vi phạm. Hiện nay, hình thức xử lý học sinh vi phạm được quan tâm mà các phương pháp, hình thức giáo dục, sự kết hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội, trách nhiệm của từng chủ thể trong việc giáo dục học sinh gần như bị lãng quên".

Cũng theo ông Bình, Thông tư 19 quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh có hiệu lực từ 31/10/2025, nhưng quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh trong TT 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 của Bộ GDĐT Ban hành Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học, tại Điều 38. "Khen thưởng và kỷ luật có quy định tại điểm c, mục 2, Điều 38 "tạm dừng học tập ở trường có thời hạn và thực hiện các biện pháp giáo dục khác theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo". Vậy sẽ thực hiện như thế nào?", ông Quốc Bình nêu vấn đề tồn đọng.

Trong đội ngũ nhà giáo, dù phần lớn ủng hộ tư duy mới nhưng cũng bộc lộ nhiều băn khoăn. Cô Trương Thị Ánh (Giáo viên THCS Hương Mạc, Từ Sơn, Bắc Ninh) cho biết: "Chúng tôi ủng hộ hướng đi mới nhưng trong một lớp học có nhiều vấn đề, nếu không có chuyên viên tham vấn học đường đồng hành thì việc áp dụng sẽ rất khó, thậm chí dẫn đến buông lỏng kỷ luật. Ngoài ra, với những học sinh vi phạm kỷ luật, giáo viên rất cần sự phối hợp của phụ huynh để giúp các con nhận ra lỗi lầm thay vì bao bọc hay gây tổn thương tâm lý học sinh".

Cùng nỗi trăn trở với cô Ngọc Ánh, cô Kim Trang (Giáo viên Tiểu học ở Thanh Hóa) cho biết: "Hiện nay, giáo viên chủ nhiệm đảm trách nhiều vai trò, từ chuyên môn đến kỷ luật và tư vấn tâm lý trong khi nhiều nội dung chưa được đào tạo chuyên sâu. Việc nắm bắt, thấu hiểu và định hướng học sinh đối với giáo viên hiện nay còn khó khăn và hạn chế về năng lực. Đặc biệt mạng xã hội ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển tâm lý học đường. Tuy nhiên, đối với học sinh bậc tiểu học có thể bỏ hình thức kỷ luật này, thậm chí có thể giảm mức độ kỷ luật đối với nhóm học sinh này".