5 góp ý vào dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng

Về tổng thể, tôi cơ bản đồng ý với toàn bộ nội dung dự thảo Báo cáo Chính trị. Tuy nhiên, với nhận thức và những điều bản thân quan tâm, tôi xin có mấy ý kiến góp ý vào phần mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ 5 năm 2026-2030.

Mục tiêu, chỉ tiêu, các nhiệm vụ 5 năm, 2026 - 2030, đã được Dự thảo đề cập đầy đủ, toàn diện. Tuy nhiên tôi thấy, với tính cấp bách của tình hình thực tiễn đặt ra và yêu cầu cao của nhiệm kỳ 2026 - 2030, thì một số nội dung Dự thảo thể hiện chưa đủ độ, chưa rõ những nội dung ưu tiên nhất trong nhiệm kỳ để thực sự làm chuyển biến tình hình. Tôi mong muốn Ban soạn thảo đầu tư thể hiện mạnh mẽ, thấu đáo hơn trong nội dung giải quyết các vấn đề về: môi trường; an toàn thực phẩm gắn với chăm lo sức khỏe nhân dân; nông nghiệp, nông thôn; đối ngoại và phát huy vai trò của khối đại đoàn kết toàn dân.

Với nhận thức đó, tôi xin có mấy góp ý cụ thể vào Báo cáo Chính trị như sau:

1. Về các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển chủ yếu 5 năm 2026 - 2030 (mục II):

Dự thảo đưa chỉ tiêu về môi trường: “Tỷ lệ che phủ rừng duy trì mức 42%”.

Đạt tỷ lệ che phủ rừng rất quan trọng nhưng quan trọng hơn là chất lượng rừng như thế nào. Trước tình hình cạn kiệt nguồn nước mùa khô, nạn sạt lở, lũ cuốn, lũ quét rất nguy hiểm, xảy ra hàng năm, trong nhiều nguyên nhân, có nguyên nhân từ nạn phá rừng tự nhiên. Hiện nay, nước ta có tỷ lệ che phủ rừng 42% nhưng chủ yếu lại là rừng nghèo, rừng kiệt, chất lượng rừng thấp. Vì thế, cùng với việc đặt chỉ tiêu duy trì tỷ lệ che phủ rừng 42%, Dự thảo cần nhấn mạnh, làm rõ trong đó phấn đấu bao nhiêu % rừng chất lượng cao, rừng giàu, để từng bước khôi phục, nâng cao tỷ lệ rừng chất lượng cao.

2. Về xác lập mô hình tăng trưởng mới, cơ cấu lại nên kinh tế, đẩy mạnh CNH, HĐH, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính (mục IV)

Dự thảo viết: “Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng xanh, sinh thái, tuần hoàn, theo chuỗi giá trị, có hiệu quả. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong nông nghiệp; phát triển các vùng sản xuất hàng hoá lớn, chất lượng và giá trị gia tăng cao, gắn với chế biến sâu và xây dựng thương hiệu sản phẩm; phát triển các hình thức tổ chức và liên kết sản xuất kinh doanh trong nông nghiệp và nông thôn; mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản, xây dựng các chuỗi sản xuất, liên kết tiêu thụ sản phẩm”.

Tôi thấy dự thảo thể hiện đầy đủ nhưng còn dàn đều, trong khi với thời gian một nhiệm kỳ 5 năm không dài nên cần xác định một số điểm cốt yếu cần tập trung để làm thay đổi. Điểm cốt yếu đó sẽ tác động đến nhiều nội dung khác. Đó là xu hướng tất yếu, là hướng đi của nông nghiệp hiện đại là  nông nghiệp hữu cơ và kinh tế tuần hoàn với mục tiêu tối thượng là phát triển bền vững và tăng giá trị kinh tế mà cốt lõi là chuyển đổi cách thức sản xuất nông nghiệp vô cơ, hủy hoại đất, hủy hoại môi trường, ảnh hưởng nặng nề sức khỏe của người sản xuất, người tiêu dùng sang nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn, liên kết chuỗi giá trị, mang lại lợi ích đa chiều là giảm phát thải, giảm ô nhiễm môi trường, cải tạo đất, cung cấp nông sản thực phẩm sạch, tốt cho sức khỏe, tiết kiệm chi phí, tăng giá trị chuỗi sản phẩm và tạo ra nền nông nghiệp xanh, sạch, bền vững.

Đồng thời đề nghị nghiên cứu bổ sung nội dung: Có chính sách khuyến khích mạnh mẽ hơn nữa các doanh nghiệp đầu tư vào phát triển nông nghiệp hữu cơ, kinh tế tuần hoàn, liên kết chuỗi giá trị, tạo việc làm tăng thu nhập cho nông dân và bảo vệ sức khỏe, bảo vệ môi trường sinh thái.

3. Về Quản lý phát triển xã hội bền vững; bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, chăm lo đời sống nhân dân (mục VIII)

Dự thảo viết: “Tăng cường kiểm soát, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm”.

Với thực trạng thực phẩm độc hại, thực phẩm không an toàn, thực phẩm giả tràn lan như hiện nay, tôi thấy nội dung thể hiện của Báo cáo chính trị chưa mang đầy đủ hơi thở của cuộc sống và tính cấp bách của vấn này. Để đảm bảo được vệ sinh an toàn thực phẩm, cần kết hợp nhiều giải pháp từ phía chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng, bao gồm tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, xây dựng chuỗi sản xuất minh bạch, nâng cao nhận thức và kỹ năng lựa chọn thực phẩm của người tiêu dùng, áp dụng các tiêu chuẩn, quy định chặt chẽ về vệ sinh an toàn thực phẩm. Đầu tư công nghệ để nâng cao chất lượng sản xuất thông qua việc áp dụng công nghệ hiện đại, đảm bảo các quy trình sản xuất an toàn. Vì vậy, đề nghị Báo cáo cần thể hiện mạnh mẽ trong giải quyết hiệu quả vấn nạn này.

4. Về Đẩy mạnh triển khai đồng bộ, sáng tạo hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tê sâu rộng, toàn diện, hiệu quả (mục XI)

Dự thảo đặt ra: “Nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam trong nên chính trị thế giới, kinh tế toàn cầu và văn minh nhân loại... Nâng cao hiệu quả của ngoại giao văn hóa, chú trọng các hoạt động quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam”.

Về nội dung này, tôi thấy, Việt Nam đã xây dựng hình ảnh một đất nước có cảnh quan tươi đẹp, lịch sử lâu đời, kinh tế phát triển nhanh, xã hội ổn định, con người thân thiện và tích cực hội nhập quốc tế. Hình ảnh này phản ánh bản sắc dân tộc, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế nhìn chung vẫn chưa thực sự nổi bật. Theo Bảng xếp hạng chỉ số hình ảnh quốc gia Anholt-Ipsos Nation Brands Index (NBI), năm 2022 và năm 2023, Việt Nam lần lượt xếp thứ hạng 51 và thứ 47. Đây là lần đầu tiên Việt Nam xuất hiện trong danh sách 60 quốc gia và vùng lãnh thổ có hình ảnh quốc gia được xếp hạng khảo sát.

Trong khi đó, hình ảnh quốc gia là tổng thể nhận thức và đánh giá của công chúng quốc tế về một quốc gia, bao gồm các khía cạnh chính trị, kinh tế, xã hội (sự gắn kết xã hội, an ninh và ổn định), văn hóa, địa lý. Đây là một nguồn lực của quốc gia, thể hiện sức mạnh tổng hợp và tinh thần dân tộc. Xây dựng hình ảnh quốc gia là quá trình chủ động, liên tục về nhận thức nhằm tạo dựng, củng cố, điều chỉnh và quảng bá hình ảnh đến công chúng quốc tế. Văn kiện các kỳ đại hội đảng, đặc biệt là Đại hội XI, XII, XIII của Đảng, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hội nhập quốc tế và yêu cầu thích ứng với những biến động của thế giới để phát triển đất nước. Thực tiễn gần 2 thập niên qua cho thấy nước ta đã hình thành một hệ thống chính sách phục vụ cho xây dựng hình ảnh quốc gia, bao gồm ngoại giao văn hóa, ngoại giao đa phương, đối ngoại nhân dân và thông tin đối ngoại, được lồng ghép trong hầu hết hoạt động đối ngoại của quốc gia.

Nhưng phải thẳng thắn nhìn nhận Việt Nam có nhiều lợi thế tự nhiên, văn hóa, xã hội, kinh tế và chính trị để xây dựng hình ảnh quốc gia, nhưng mức độ nhận diện và ảnh hưởng trên trường quốc tế vẫn chưa thực sự tương xứng với tiềm lực.

Trước tình hình thế giới biến động đầy phức tạp và khó lường, việc các quốc gia chủ động xây dựng và quảng bá hình ảnh là vô cùng quan trọng. Hình ảnh quốc gia đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao vị thế, uy tín và tiếng nói trên trường quốc tế, thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Về đối ngoại, hình ảnh quốc gia tích cực giúp tạo dựng lòng tin, tăng cường hợp tác với các nước, giảm thiểu xung đột, tranh chấp, tạo môi trường thuận lợi cho hội nhập quốc tế. Về đối nội, hình ảnh quốc gia tích cực góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với chính phủ và tương lai của đất nước, tăng cường sự đoàn kết, thống nhất dân tộc, khơi dậy lòng tự hào, yêu nước và tinh thần trách nhiệm với cộng đồng xã hội. Đây là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và tăng cường “sức mạnh mềm” của quốc gia.

Đối với các nước đang phát triển, biến động toàn cầu là thời cơ để tận dụng và chuyển hóa thách thức thành cơ hội, bứt phá vươn lên. Yêu cầu nâng cao tiếng nói trên trường quốc tế càng trở nên quan trọng, nhất là trong kỷ nguyên số, khi thông tin và truyền thông đóng vai trò then chốt.

Với suy nghĩ đó, tôi đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu đề ra Chiến lược xây dựng hình ảnh quốc gia một cách bài bản, toàn diện, trên cơ sở văn hóa truyền thống và diện mạo đất nước ngày nay. Văn hóa truyền thống là bản sắc dân tộc, diện mạo đất nước ngày nay là trình độ phát triển của đất nước. Quá trình xây dựng hình ảnh quốc gia chú trọng sự kế thừa giữa quá khứ và hiện tại, trong đó lịch sử hào hùng chính là bản sắc Việt Nam. Để theo đó, các ngành, các lĩnh vực, các địa phương, mỗi người dân đều có trách nhiệm và hành động thiết thực xây dựng hình ảnh quốc gia trong thời đại mới.

         5. Về phát huy mạnh mẽ vai trò chủ thể của nhân dân, dân chủ XHCN, sức mạnh của nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc (mục XII)

- Về giai cấp nông dân, Dự thảo viết: “Xây dựng giai cấp nông dân Việt Nam văn minh, phát triển toàn diện, có ý chí, tự lực, tự cường, khát vọng vươn lên; phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong phát triển  kinh tế nông nghiệp, kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới”.

         Tôi đề nghị bổ sung nội dung: Phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong chuyển đổi cách thức sản xuất nông nghiệp vô cơ sang nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn, liên kết chuỗi giá trị.

- Về Phụ nữ, Dự thảo viết: “Chăm lo xây dựng phụ nữ Việt Nam thời đại mới, phát huy truyền thống, tiềm năng, thế mạnh, trí tuệ và tinh thần làm chủ, khát vọng vươn lên của phụ nữ; tích cực xây dựng gia đình Việt Nam tiến bộ, văn minh, ấm no, hạnh phúc”.

Trước vấn nạn bạo lực và ứng xử vô đạo đức, vô văn hóa đang ngày càng trầm trọng, tôi đề nghị Dự thảo Báo cáo cần hết sức coi trọng môi trường hình thành, giáo dục nhân cách con người, trong đó gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng. Trong gia đình, người phụ nữ là người mẹ có ảnh hưởng rất lớn đến nhân cách của con trẻ. Do đó, tôi đề nghị bổ sung nội dung: phát huy vai trò người mẹ, người thầy đầu tiên của con người trong nuôi dưỡng, giáo dục con trẻ.

- Về Người Cao tuổi, Dự thảo viết: “Phát huy trí tuệ, uy tín, kinh nghiệm của người cao tuổi trong gia đình, cộng đồng xã hội; bảo vệ, chăm sóc người cao tuổi, nhất là trong điều kiện già hóa dân số nhanh”.

         Trước tình hình già hóa dân số nhanh, tuổi thọ người Việt Nam tăng và thực tiễn người cao tuổi vẫn tiếp tục có nhiều đóng góp cho gia đình và xã hội, tôi đề nghị  bên cạnh việc bảo vệ, chăm sóc người cao tuổi, cần bổ sung: có chính sách huy động, sử dụng lao động NCT trên các lĩnh vực, trong các ngành nghề phù hợp.

- Về các dân tộc, Dự thảo viết: “Bảo đảm các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tương trợ cùng phát triển. Thúc đẩy tính tích cực, ý chí tự lực, tự cường của đồng bào các dân tộc trong phát triển kinh tế - xã hội, vươn lên làm thoát nghèo và giảm nghèo đa chiều bền vững”.

Tôi đề nghị cùng với việc thúc đẩy tính tích cực, ý chí tự lực, tự cường của đồng bào các dân tộc trong phát triển kinh tế - xã hội, bổ sung nội dung: trong giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

----------------

(*) Nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội LHPN Việt Nam, Ủy viên UBMTTQ phường Đống Đa, Hà Nội