Hội LHPN tỉnh Thanh Hóa: Biến "nếp nghĩ, cách làm" thành hành động thực chất

Phóng viên Báo Phụ nữ Việt Nam đã có cuộc trao đổi với bà Bùi Thị Mai Hoan, Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh, Trưởng Ban Công tác phụ nữ, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Thanh Hóa, về vấn đề này.

PV: Thưa bà, sau khi sáp nhập và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, việc triển khai Dự án 8 tại tỉnh Thanh Hóa được triển khai như thế nào?

Bà Bùi Thị Mai Hoan: Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 là Chương trình MTQG đầu tiên có quy mô lớn, dành riêng cho vùng DTTS, là một quyết sách lịch sử của Đảng và Nhà nước. Trong Chương trình này có 10 dự án thành phần và Dự án 8: "Thực hiện Bình đẳng giới tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi" được giao cho Hội LHPN Việt Nam chủ trì. Tại Thanh Hóa, dự án được triển khai tại 96 xã, 318 thôn đặc biệt khó khăn của 12 huyện, thị xã và hiện tại, sau sắp xếp địa giới hành chính, còn 62 xã đang thực hiện.

PV: Với vai trò là cơ quan chủ trì, Hội LHPN tỉnh Thanh Hóa đã xác định những nhiệm vụ trọng tâm nào để Dự án 8 thực sự đi vào cuộc sống, thay đổi được thực trạng bất bình đẳng giới ở những vùng khó khăn này?

Bà Bùi Thị Mai Hoan: Chúng tôi đã bám sát 4 nhiệm vụ trọng tâm được giao: Thứ nhất, là công tác tuyên truyền, vận động thay đổi "nếp nghĩ, cách làm", mục tiêu là xóa bỏ triệt để các định kiến, khuôn mẫu giới, các tập tục văn hóa có hại và giải quyết những vấn đề xã hội cấp thiết đối với phụ nữ, trẻ em. Thứ hai, chúng tôi chú trọng xây dựng và nhân rộng các mô hình nhằm nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ, từ đó thúc đẩy bình đẳng giới. Thứ ba, dự án phải đảm bảo được tiếng nói và sự tham gia thực chất của phụ nữ và trẻ em trong các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội, giám sát, phản biện xã hội, đồng thời phải nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ nữ DTTS tham gia lãnh đạo. Cuối cùng, chúng tôi tiến hành nâng cao năng lực về lồng ghép giới cho toàn bộ cán bộ trong hệ thống chính trị, và đặc biệt là cho già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng.

PV: Sau 4 năm triển khai, các con số thống kê đã cho thấy những thành công rất cụ thể. Bà có thể chia sẻ những chỉ tiêu cốt lõi nào đã đạt và vượt kế hoạch giai đoạn I, chứng minh cho hiệu quả của Dự án 8 tại Thanh Hóa không?

Bà Bùi Thị Mai Hoan: Đúng vậy, chúng tôi rất phấn khởi khi các chỉ tiêu cốt lõi của Dự án 8 đã vượt kế hoạch đặt ra ở giai đoạn I. Điều này là minh chứng cho sự nỗ lực phối hợp của các cấp, các ngành. Đến nay, chúng tôi đã đạt được những kết quả đáng kể như: thành lập và duy trì hoạt động tại 318 tổ Tổ truyền thông cộng đồng (TTCĐ), vượt chỉ tiêu đề ra; củng cố/thành lập mới 46 Địa chỉ tin cậy; phát triển 53 CLB "Thủ lĩnh của sự thay đổi" cũng phát triển với 53 CLB; hỗ trợ thành lập 14 mô hình sinh kế do phụ nữ làm chủ ứng dụng khoa học công nghệ 4.0.

Về hoạt động, chúng tôi đã tổ chức 1.684 sự kiện truyền thông tại cộng đồng thu hút trên 117.000 lượt người tham gia , cùng với 130 cuộc đối thoại chính sách cấp xã và cụm thôn bản. Công tác nâng cao năng lực cũng được chú trọng với 350 lớp tập huấn tại địa bàn dự án cho hơn 12.000 lượt người. Những con số này cho thấy hoạt động của dự án đã được người dân đón nhận, ủng hộ và được cấp ủy, chính quyền địa phương ghi nhận, đánh giá cao, góp phần thay đổi hành vi và nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ DTTS.

PV: Trong các mô hình được triển khai, mô hình "Tổ truyền thông cộng đồng" (TTCĐ) được xem là chìa khóa để thay đổi "nếp nghĩ, cách làm". Bà đánh giá thế nào về vai trò và tính ưu việt của mô hình này so với các hình thức truyền thông khác?

Bà Bùi Thị Mai Hoan: Tổ TTCĐ chính là một trong những giải pháp hữu hiệu nhất của Dự án 8. Sự thành công của nó nằm ở tính đặc thù và sự tham gia đa dạng. Khác với các mô hình thông thường chỉ có hội viên, phụ nữ tham gia, Tổ TTCĐ là sự phối hợp giữa các tổ chức, đoàn thể trong khu dân cư. Mỗi tổ gồm 7-10 thành viên, lấy người dân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái, làm đối tượng truyền thông. Tính ưu việt thể hiện rõ ở việc mô hình phát huy được vai trò của phụ nữ, già làng, trưởng bản, và người có uy tín - những người có tiếng nói trọng lượng trong cộng đồng DTTS - để tuyên truyền, vận động người dân xóa bỏ định kiến giới, khuôn mẫu giới và bài trừ những tập tục văn hóa lạc hậu. Vai trò của Tổ không chỉ dừng lại ở truyền thông một chiều mà còn là theo dõi, nắm bắt tình hình đời sống, tâm tư nguyện vọng của người dân. Nhờ đó, việc thành lập các tổ này đã giúp mọi người nâng cao nhận thức, góp phần giải quyết những vấn đề xã hội cấp thiết cho phụ nữ, trẻ em tại địa phương.

PV: Thành công thực tiễn của một dự án lớn luôn đòi hỏi sự tham mưu, chỉ đạo tạo cơ chế chặt chẽ. Hội LHPN tỉnh Thanh Hóa đã rút ra những kinh nghiệm then chốt nào trong công tác tham mưu và phối hợp liên ngành để Dự án 8 được triển khai hiệu quả và bền vững?

Bà Bùi Thị Mai Hoan: Chúng tôi đã rút ra 3 bài học kinh nghiệm rất sâu sắc:

Thứ nhất là kinh nghiệm về tham mưu chủ động, tạo cơ chế đồng bộ. Hằng năm, Hội LHPN tỉnh đã căn cứ chức năng, nhiệm vụ để tham mưu các nội dung thực hiện Dự án gửi UBND tỉnh, trong đó nhấn mạnh giải pháp thực hiện các chỉ tiêu và hiệu quả bền vững. Điều này đã giúp UBND tỉnh ban hành kế hoạch chỉ đạo thực hiện sau khi có ý kiến của các ban, ngành liên quan, đảm bảo sự thống nhất từ trên xuống. Để đảm bảo sự đồng thuận, chúng tôi đã lập cơ chế phối hợp chặt chẽ liên ngành giữa Hội LHPN tỉnh, Ban Dân tộc - Tôn giáo tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Y tế, Sở Nội vụ (trước đây là Sở Lao đông, Thương binh và Xã hội), với đầu mối chủ trì từng nhóm nội dung hoạt động được phân công rõ ràng.

Thứ hai là kinh nghiệm nâng cao năng lực và thúc đẩy sự quan tâm của chính quyền địa phương. Giai đoạn đầu, Dự án 8 gặp vướng mắc về cơ chế tài chính, nhưng cán bộ Hội các cấp đã chủ động nghiên cứu, tập huấn để nâng cao nhận thức về áp dụng cơ chế đặc thù trong các Chương trình MTQG. Đồng thời, Ban Thường vụ Hội đã chỉ đạo thành lập Ban điều hành và Tổ giúp việc, phân công trách nhiệm cụ thể, định kỳ giao ban, kiểm tra, giám sát để kịp thời tháo gỡ vướng mắc. Khi còn chính quyền địa phương 3 cấp, Hội LHPN đều chủ động tham mưu UBND cấp huyện bố trí ngân sách địa phương hỗ trợ thực hiện Dự án 8, cho thấy sự nỗ lực tạo cơ chế từ cấp cơ sở.

Thứ ba là kinh nghiệm tăng cường đi cơ sở, kiểm tra giám sát và nhân rộng mô hình. Hội LHPN các cấp đã tích cực đi cơ sở để khảo sát, nắm chắc tình hình, địa bàn triển khai, từ đó xây dựng kế hoạch thực hiện sát với thực tiễn, phù hợp với từng đối tượng hội viên. Việc tăng cường kiểm tra, giám sát giúp khắc phục kịp thời khó khăn, đẩy nhanh tiến độ. Chúng tôi cũng thường xuyên tổ chức các hội nghị triển khai, tổng kết để phát hiện những mô hình hay, cách làm sáng tạo để nhân rộng, đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế để điều chỉnh.

PV: Cuối cùng, hướng tới giai đoạn tiếp theo (2026-2030), Hội LHPN tỉnh Thanh Hóa đặt ra những định hướng và cam kết nào để duy trì đà phát triển, đảm bảo các mục tiêu bình đẳng giới được thực hiện bền vững?

Bà Bùi Thị Mai Hoan: Để Dự án 8 tiếp tục có hiệu quả, chúng tôi cam kết tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, tập huấn kiến thức, đặc biệt là việc áp dụng cơ chế đặc thù trong các chương trình MTQG. Chúng tôi sẽ tăng cường công tác nắm tình hình, kiểm tra giám sát để khắc phục khó khăn, đẩy nhanh tiến độ, đồng thời chú trọng truyền thông để thay đổi hành vi, thay đổi cách nghĩ, cách làm, nâng cao quyền năng cho phụ nữ vùng DTTS.

Quan trọng hơn cả, chúng tôi tiếp tục nghiên cứu, đề xuất những cơ chế, chính sách để thúc đẩy sự quan tâm của các cấp, các ngành đối với vấn đề bình đẳng giớivà làm sao để bảo đảm tiếng nói và sự tham gia thực chất của phụ nữ và trẻ em DTTS trong các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội của địa phương trong giai đoạn tới.

PV: Xin trân trọng cảm ơn bà!