Hướng Hóa, Quảng Trị: "Đánh thức" tiềm năng của phụ nữ vùng cao

Huyện Hướng Hóa (tỉnh Quảng Trị) là địa bàn miền núi, biên giới, nơi sinh sống của hơn 100.000 người với thành phần dân tộc đa dạng, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm hơn 50,7%. 

Những năm gần đây, việc triển khai Dự án 8 - “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025, đã mang đến những chuyển biến rõ rệt trong nhận thức cộng đồng, đặc biệt ở những xã vùng sâu, vùng xa.

Tại xã A Dơi – một trong những xã vùng biên khó khăn của huyện, tình trạng tảo hôn, bạo lực gia đình, định kiến giới từng là rào cản lớn trong sự phát triển của phụ nữ và trẻ em. Trước đây, nhiều phụ nữ Bru Vân Kiều nơi đây gần như không được tham gia các hoạt động xã hội, gắn bó chủ yếu với công việc nội trợ và chăm sóc gia đình.

Tuy nhiên, theo bà Hồ Thị Nữ, Chủ tịch Hội LHPN xã A Dơi, sau khi Dự án 8 được triển khai, hàng loạt mô hình truyền thông như “Tổ truyền thông cộng đồng”, “Địa chỉ tin cậy cộng đồng”, và Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” đã được thành lập tại các thôn bản. 

Qua các hoạt động thiết thực như truyền thông lưu động, đối thoại cộng đồng, sinh hoạt nhóm nhỏ… người dân, đặc biệt là nam giới và thanh niên, đã có cái nhìn tích cực hơn về vai trò của phụ nữ.

Ông Hồ Văn Thuần, Chủ tịch UBND xã A Dơi nhận định: “Dự án không chỉ giúp thay đổi nhận thức mà còn kéo theo thay đổi hành vi. Đàn ông bắt đầu chia sẻ việc nhà, phụ nữ tự tin hơn khi tham gia các cuộc họp thôn bản. Đã có nhiều phụ nữ Bru Vân Kiều giữ vị trí lãnh đạo ở các tổ chức Đảng, chính quyền, mặt trận và đoàn thể”.

Theo Hội LHPN huyện Hướng Hóa, sau gần 4 năm triển khai, Dự án 8 đã phủ rộng toàn huyện với nhiều hoạt động đa dạng và hiệu quả: Thành lập 97 tổ truyền thông cộng đồng với hơn 670 thành viên tại 20 xã, thị trấn. Tập huấn, truyền thông cho hơn 12.000 cán bộ, hội viên và người dân về bình đẳng giới, phòng chống tảo hôn, bạo lực gia đình. Thành lập và duy trì 24 “Địa chỉ tin cậy cộng đồng” – nơi tiếp nhận, xử lý các vụ việc bạo lực gia đình và hỗ trợ tâm lý cho phụ nữ, trẻ em. Triển khai 17 câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” tại các trường học, thu hút hơn 400 học sinh dân tộc thiểu số tham gia.

Không chỉ là nơi giao lưu, học hỏi, các CLB này còn góp phần hình thành thế hệ trẻ dám nghĩ, dám nói, dám hành động để bảo vệ quyền lợi của bản thân và cộng đồng.

Điểm nổi bật của Dự án 8 tại Hướng Hóa chính là sự chủ động, sáng tạo trong phương pháp triển khai. Bên cạnh tuyên truyền nhóm nhỏ và mô hình cộng đồng, Hội LHPN huyện còn tổ chức nhiều hoạt động quy mô lớn như: Hội thi sáng kiến truyền thông bình đẳng giới, Diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm triển khai mô hình tổ truyền thông cộng đồng, hay các hội nghị đối thoại giữa phụ nữ và chính quyền tại 13/25 xã.

Nhờ đó, năng lực của cán bộ nữ DTTS cũng được nâng cao. Nhiều cán bộ cơ sở – vốn là người địa phương – nay trở thành nòng cốt trong các hoạt động cộng đồng. Điều này góp phần đảm bảo tính bền vững của dự án, giúp các hoạt động tuyên truyền, phản biện, giám sát và tham gia chính sách không còn là nhiệm vụ đơn lẻ của một ngành.

Dự án 8 đã và đang tác động mạnh mẽ đến quá trình xoá bỏ những định kiến, khuôn mẫu giới vốn ăn sâu trong cộng đồng người DTTS. Nhiều phụ nữ nay không chỉ tham gia mà còn chủ trì các hoạt động cộng đồng, từng bước khẳng định vai trò trong gia đình và xã hội. Trẻ em gái được học hành đầy đủ hơn, nhiều gia đình bắt đầu từ chối hôn nhân sớm, bạo lực gia đình từng bước giảm rõ rệt.

Đây là minh chứng cho thấy, nếu được hỗ trợ đúng cách, người dân vùng cao hoàn toàn có thể thay đổi, phụ nữ và trẻ em có thể làm chủ cuộc đời mình – một cách tự tin, bình đẳng và bền vững.