Khoa học lý giải vì sao tuổi thọ của nam giới thấp hơn phụ nữ

Trong cuộc phỏng vấn mới đây của phóng viên tờ Sydney Morning Herald với người đàn ông được cho là lớn tuổi nhất Australia, cụ Kenneth Weeks, 109 tuổi, cho biết "không phải là may mắn nhưng rất khó giải thích". 

Về sức khỏe của cụ Weeks, gia đình tiết lộ cụ hiếm khi uống rượu và không bao giờ hút thuốc lá nhưng theo cụ Weeks, khi còn trẻ việc tránh những hành vi mạo hiểm có thể giúp kéo dài tuổi thọ. 

Hiện tại, cụ Kenneth Weeks sống tại viện dưỡng lão Grafton ở phía đông bắc New South Wales, nơi ông là người duy nhất sở hữu một chiếc máy tính để xem tin tức và viết thư liên lạc với bạn bè, người thân. Người Australia hiện có tuổi thọ trung bình cao hơn nhiều quốc gia khác. 

Đàn ông nước này có tuổi thọ trung bình là 81,3 tuổi, ít hơn phụ nữ khoảng 4 tuổi. Các chuyên gia nhân khẩu học Australia cho biết, đàn ông có tuổi thọ thấp hơn phụ nữ vì những nguyên nhân có thể phòng ngừa được. Trước tiên là do họ có xu hướng chấp nhận rủi ro, lạm dụng chất gây nghiện. 

Địa lý và sự giàu có cũng ảnh hưởng đến tuổi thọ. Đàn ông và phụ nữ ở các khu vực kinh tế-xã hội thấp có nhiều khả năng tử vong vì một nguyên nhân có thể tránh được và tuổi thọ giảm tùy thuộc vào khoảng cách từ các thành phố lớn. Tiếp đến là lựa chọn lối sống thiếu khoa học.

 Đàn ông có nhiều khả năng bị huyết áp cao và không kiểm soát được bệnh tiểu đường, có thể dẫn đến bệnh tim. Đặc biệt là tiêu thụ rượu, thuốc lá ở mức nhiều và thường xuyên, khiến họ có nguy cơ mắc bệnh hoặc chấn thương trong suốt cuộc đời.

Nghiên cứu có tên Ten to Men, được tiến hành trong 10 năm qua, cho thấy chỉ có khoảng 4/10 nam giới đến gặp bác sĩ ít nhất mỗi năm một lần để kiểm tra sức khỏe. Tại Australia, giai đoạn 2020-2021, khoảng 79% nam giới có khả năng gặp bác sĩ đa khoa, so với 88% nữ giới. Về sức khỏe tâm thần, chỉ 12% nam giới có khả năng đến gặp chuyên gia, so với 20% phụ nữ.

Tuổi thọ của giống đực không chỉ thấp hơn ở con người mà còn ở các loài vật khác. Một nghiên cứu trên 101 loài động vật có vú trong tự nhiên cho thấy, con cái có tuổi thọ cao hơn ở 60% quần thể. 

Tác giả chính của nghiên cứu, Tiến sĩ Jean-Francois Lemaitre, từ Đại học Lyon (Pháp), cho biết có "một số cơ sở sinh học rõ ràng về sự khác biệt giới tính trong tỷ lệ tử vong. Ở nam giới, điều này có thể được giải thích là do họ chỉ mang một bản sao của nhiễm sắc thể X hoặc do độc tính của nhiễm sắc thể Y".

Một lý thuyết khác nhận được nhiều sự chú ý hơn cho rằng, phụ nữ có lợi thế hơn do có hai nhiễm sắc thể X - nếu một nhiễm sắc thể này thất bại thì đã có cái kia bù lại. Vì vậy chỉ có một nhiễm sắc thể X là một bất lợi "với những căn bệnh rất hiếm gặp thường liên quan đến nhiễm sắc thể X". 

Ngoài ra, testosterone đóng một vai trò trong xu hướng nam giới tham gia vào hành vi chấp nhận rủi ro. Nhưng estrogen của phụ nữ lại có tác dụng bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tim, đột quỵ và chứng mất trí nhớ cho đến khi phụ nữ bước sang tuổi 50.

Làm gì để cải thiện tỷ lệ tử vong ở nam giới?

Bỏ thuốc lá

Nhà nhân khẩu học Timothy Adair cho biết, trong hai thập kỷ sau Thế chiến II, tuổi thọ của nam giới ở Australia hầu như không thay đổi khi tỷ lệ hút thuốc lá lên đến đỉnh điểm. Vào khoảng năm 1970, khoảng cách về tuổi thọ giữa nam và nữ ở Australia là khoảng 7-8 năm. Và hiện nay là 4 năm. Điều này có được là nhờ tỷ lệ hút thuốc lá giảm.

Kiểm soát huyết áp và cholesterol

Điều trị và kiểm soát huyết áp, cholesterol tốt hơn sẽ có tác động có lợi đối với nam giới hơn so với nữ giới, đơn giản vì nam giới có tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch cao hơn phụ nữ.

Khám sức khỏe định kỳ

Việc khám sức khỏe định kỳ, bao gồm sàng lọc ung thư ruột 2 năm một lần đối với nam giới trên 50 tuổi; kiểm tra sức khỏe tim mạch ít nhất 2 năm một lần đối với những người trên 45 tuổi, kiểm tra da thường xuyên... là cần thiết với nam giới nếu muốn kéo dài tuổi thọ.