Ma tuý, đừng thử dù chỉ một lần

Phiên toà tuyên truyền về Phòng, chống ma tuý và tác hại của thuốc lá điện tử vừa diễn ra tại Trường THCS Kiến Thiết do Chi hội Luật sư, Chi hội Thanh niên thuộc Hội Bảo vệ Quyền trẻ em TPHCM phối hợp cùng Văn phòng Bộ Tư pháp tại TPHCM và Hội LHPN phường Bàn Cờ, TPHCM tổ chức.

Phiên toà tuyên truyền xét xử về tội "Tàng trữ trái phép chất ma tuý".

Luật sư Nguyễn Hoàng Trung Hiếu cho biết: "Với tư cách người tham gia xây dựng kịch bản phiên tòa tuyên truyền, theo tôi, để một phiên tòa tuyên truyền thực sự có giá trị giáo dục, thì kịch bản phải đạt ba yếu tố: chân thực - sinh động - dễ tiếp nhận. Học sinh và người dân chỉ ghi nhớ thông điệp khi thấy câu chuyện gần gũi, nhân vật giống đời thật và diễn biến không bị ‘giả trân’.

Hầu hết kịch bản phiên toà chúng tôi dàn dựng đều tái hiện lại vụ án có thật, nên thay vì dùng từ “giả định”, chúng tôi dùng từ “tuyên truyền” để tránh bị hiểu nhầm nội dung vụ án là giả. Bên cạnh phần xét xử mô phỏng đúng trình tự tố tụng, hoạt động tuyên truyền nên được bổ trợ bằng tiểu phẩm ngắn minh họa, hoặc phần hỏi đáp - giao lưu vui, nhanh, trực tiếp sau phiên tòa. Đây là cách giúp người dự khán tự kiểm tra lại kiến thức pháp luật, hiểu rõ hơn các biểu hiện sớm của nghiện ma túy – thuốc lá điện tử, và biết cách tự bảo vệ mình".

Thông điệp quan trọng nhất của phiên toà tuyên truyền này, theo luật sư Nguyễn Hoàng Trung Hiếu, ma túy và thuốc lá điện tử đang len lỏi từ môi trường học đường, là công cụ dẫn dụ sa đà vào ma tuý. Cho nên, nên việc giáo dục phải đi trước; cảnh báo và phòng ngừa phải đi trước một bước. Phiên tòa tuyên truyền chỉ hiệu quả khi vừa đúng pháp lý, vừa chạm được cảm xúc và tư duy của người trẻ.

Theo kịch bản, vào khoảng 10 giờ ngày 6/4/2025, Lê Quốc Thanh, sinh năm 2007 điều khiển xe máy biển số 59K1-54 đến trước số nhà 60L đường Điện Biên Phủ thì gặp 1 phụ nữ không rõ lai lịch. Thanh mua từ chị này 1 gói ma túy đá giá 300 ngàn đồng để sử dụng. Sau đó, Thanh chạy đến địa bàn phường Bàn Cờ, gặp Nguyễn Văn Sinh.

Hai bên nói chuyện rồi cãi vã, có dấu hiệu ẩu đả. Lúc này, Công an phường đi ngang phát hiện, tiến đến can thiệp. Trong lúc công an trao đổi với Sinh, Thanh lén lấy gói ma túy trong túi quần ném xuống đường, nhưng bị phát hiện, thu giữ và cả hai bị đưa về trụ sở để lập biên bản quả tang.

Theo Kết luận giám định số 5077/KLGĐ-MT của Phòng Kỹ thuật hình sự CA TPHCM, gói đồ thu giữ của bị cáo là ma tuý Methamphetamine, thể rắn, tổng khối lượng 1,0943g. Chiếc xe máy đứng tên Lê Phan, cho bị cáo mượn để sử dụng, vì không biết Thanh mua dùng để đi mua ma túy nên đã được trả lại. Người phụ nữ bán ma túy chưa rõ lai lịch, chưa xử lý được. Tại cơ quan điều tra, Lê Quốc Thanh đã khai nhận hành vi phạm tội như trên. 

Các luật sư của Chi hội Luật sư thuộc Hội Bảo vệ Quyền Trẻ em TPHCM tham gia diễn án: luật sư Phạm Thị Bạch Huệ, trong vai Thẩm phán – Chủ toạ phiên toà; luật gia Lê Thị Minh Long (đại diện Văn phòng Bộ Tư pháp tại TPHCM) trong vai Hội thẩm Nhân dân 1; luật sư Nguyễn Quốc Thuỵ Phương, trong vai Hội thẩm Nhân dân 2; luật sư Lê Thị Thu Thuỷ, trong vai luật sư bào chữa cho bị cáo; luật sư Nguyễn Ngọc Minh Giang, trong vai Kiểm sát viên; luật sư Nguyễn Thế Long, trong vai Cảnh sát hỗ trợ tư pháp; 1 hội viên thuộc Chi hội Thanh niên trong vai bị cáo.

Trong quá trình xét xử, Thẩm phán - Chủ toạ phiên toà hỏi bị cáo: "Bị cáo tiếp xúc ma tuý từ khi nào?", bị cáo trả lời: "Từ lớp 11, khi đi sinh nhật bạn, bị cáo nghe bạn bè rủ rê hút thử Pod (thuốc lá điện tử). Bị cáo nghĩ là không nghiện nhưng vài lần thì lại thèm Pod nên đã lén gia đình lấy tiền mua Pod hút". Khi nghe Thẩm phán hỏi có biết Pod chứa nicotine là chất gây nghiện, pháp luật cấm hay không, thì bị cáo lắc đầu trả lời không biết, vì tưởng Pod là loại giúp cai thuốc lá.

"Thực tế Pod vẫn chứa nicotine, rất dễ nghiện. Do đó, Quốc hội đã cấm thuốc lá điện tử, thuốc nung nóng từ 1/1/2025. Bị cáo đã hiểu chưa?", Chủ toạ phiên toà nói. Bị cáo khi đó: "Dạ, bị cáo đã hiểu và rất hối hận".

Trả lời câu hỏi của Hội thẩm nhân dân 1: "Khi nào bị cáo biết mình nghiện?", bị cáo đã trả lời: "Vào hơn 6 tháng trước, khi dùng ma túy đá bị cáo thường nghe tiếng lạ, có ảo giác, hôi miệng, mất men răng. Nếu không có ma túy thì mệt mỏi, không tập trung nên thường bỏ học. Bữa hôm bị tăng huyết áp, thiếu máu cơ tim ngất xỉu được gia đình đưa đi bác sĩ mới biết. Nhưng vì thèm quá, gia đình cũng đã ngăn cản nhưng bị cáo vẫn nói dối má đi học nhóm để mua ma tuý dùng"

Hội thẩm nhân dân 1 nói: "Ma túy là chất gây nghiện, nhà nước chỉ cho phép dùng trong y học. Nếu cá nhân mua bán, tàng trữ, sử dụng đều bị nghiêm cấm, xử lý nghiêm. Phần lớn người nghiện bắt đầu từ tuổi trẻ, thích thử, thích khẳng định "mình lớn rồi" nên dễ sa ngã. Hiện nay nhiều loại ma túy trá hình dưới dạng nước uống, bánh kẹo… đang len lỏi, hủy hoại giới trẻ. Do vậy các em học sinh cần phải hiểu để tự bảo vệ bản thân".

Còn hội thẩm nhân dân 2 thì đưa thông tin: "Ma túy hủy hoại học tập, lao động, phá vỡ gia đình, gây ra nhiều tội phạm. Khẩu hiệu trong trường học là: "KHÔNG SỬ DỤNG MA TÚY DÙ CHỈ MỘT LẦN". Bị cáo có quyết tâm từ bỏ không?". Bị cáo trả lời bị cáo đã hiểu và quyết tâm không dùng nữa.

Cơ quan giữ quyền công tố cáo buộc bị cáo Thanh đã có hành vi mua 300 ngàn ma túy đá, cất giấu trong người với trọng lượng 1,934g định để sử dụng thì bị bắt quả tang. Cáo trạng truy tố là có căn cứ.

Ma túy là hiểm họa cho xã hội, gây ảo giác, rối loạn nhân cách, kéo theo nhiều tội phạm khác, nên cần xử lý nghiêm. Hành vi của bị cáo nguy hiểm, song bị cáo phạm tội lần đầu, thành khẩn khai báo, nên được hưởng tình tiết giảm nhẹ. Vì vậy đại diện Viện KSND đề nghị HĐXX áp dụng Điểm c Khoản 1 Điều 249; điểm s Khoản 1 Điều 51 BLHS, xử phạt bị cáo từ 1 đến 2 năm tù.

Luật sư bào chữa cho rằng, vì bị cáo luôn thành khẩn, ăn năn hối cải và mới bước qua tuổi thành niên, lại phạm tội lần đầu, thuộc trường hợp ít nghiêm trọng. "Bị cáo bị bạn bè dụ dỗ, lượng ma túy tàng trữ rất nhỏ, chỉ để sử dụng, không nhằm mục đích mua bán. Gia đình và nhà trường đã thiếu sự quản lý, dẫn đến bị cáo sa ngã. Từ khi bị bắt, bị cáo quyết tâm cai nghiện, mong muốn trở lại học tập, ổn định cuộc sống", luật sư đưa nhận định bào chữa.

HĐXX nhận định hành vi của bị cáo gây nguy hiểm cho xã hội bởi ma túy là hiểm họa của nhân loại, do đó cần nghiêm trị. Tuy nhiên, bị cáo là người phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng. Sau khi vụ án bị phát hiện, bị cáo đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, nên cần áp dụng điểm i, điểm s Khoản 1 Điều 51 BLHS để giảm nhẹ một phần hình phạt cho bị cáo. HĐXX tuyên bố bị cáo Lê Quốc Thanh phạm tội "Tàng trữ trái phép chất ma túy", quyết định xử phạt Lê Quốc Thanh 1 năm 6 tháng tù, thời hạn tù tính từ ngày bị cáo bị bắt.

Bà Trần Thuỳ Anh, Chủ tịch Hội LHPN phường Bàn Cờ, TPHCM, cho biết, phiên toà tuyên truyền thực sự có ý nghĩa, không chỉ với các em học sinh mà cả với các vị phụ huynh. "Trước đây, có thể các em trẻ và phụ huynh nghĩ dùng ma tuý sẽ "không sao", nhưng thực sự là phạm tội hình sự. Sử dụng ma tuý không chỉ đánh mất đi tương lai của cá nhân, mà làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới gia đình và xã hội", bà Trần Thuý Anh đưa ý kiến.