"Mẹ đỡ đầu" - nối dài những yêu thương cho trẻ thiệt thòi

Chương trình "Mẹ đỡ đầu" ra đời từ nỗi đau để lại sau đại dịch, với mục tiêu đồng hành, chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em mồ côi, nhất là những em mất cha, mất mẹ vì Covid-19. Chương trình không chỉ dừng ở việc cấp học bổng định kỳ mà còn tạo dựng một cộng đồng gắn kết giữa những người "mẹ" giàu lòng nhân ái và các con, để mỗi em có thêm động lực vượt qua biến cố, tiếp tục đến trường.

"Ngôi nhà chung" nâng bước cô học trò chuyên Văn

Nguyễn Bảo Yến Nhi (SN 2008), học sinh lớp 12 chuyên Văn, Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong, là một trong những "đứa con" trưởng thành trong vòng tay chương trình. Mẹ mất khi Nhi mới 16 tháng tuổi, cha đi làm xa ở miền Nam, em được gửi về Nam Định (cũ) sống cùng ông bà nội.

Thiếu vắng bàn tay mẹ, Nhi tự nhủ phải học giỏi để bù đắp nỗi lòng người ở lại. Suốt những năm phổ thông, em luôn giữ vững danh hiệu học sinh giỏi và nhiều lần đoạt giải ở các kỳ thi học thuật, đặc biệt các cuộc thi về văn hóa đọc. Lên cấp 3, Nhi tiếp tục duy trì thành tích xuất sắc, nhiều giấy khen và các phần thưởng dành cho học sinh có đóng góp tích cực trong phong trào Đoàn.

Năm lớp 10, Nhi trở thành con đỡ đầu của bà Đào Ngọc Thủy. Trong 3 năm học THPT, em nhận 5 triệu đồng/năm (chia hai kỳ) để trang trải việc học; dịp lễ, Tết, mẹ đỡ đầu đều có quà, gặp mặt và trao thưởng cho Nhi. 

"Những món quà nhỏ, tấm thiệp viết tay và lời nhắn trước mỗi kỳ thi giúp em đứng vững trước áp lực. Em cảm thấy mình có một gia đình thứ hai luôn dõi theo", Nhi chia sẻ.

Kỷ niệm đáng nhớ nhất của Nhi là lần đầu tiên gặp mẹ Thủy trong một buổi gặp mặt, trao quà cho các con được nhận đỡ đầu. 

"Đó là một ngày đặc biệt, không chỉ vì em nhận được những món quà ý nghĩa, mà quan trọng hơn là cảm nhận được sự ấm áp từ các mẹ đỡ đầu. Mẹ Thủy nhẹ nhàng chia sẻ với chúng em, những đứa trẻ chịu nhiều thiệt thòi bằng những lời nhắn nhủ chân thành, gần gũi. Giọng mẹ dịu dàng, ánh mắt trìu mến, từng câu chữ như chạm vào sâu thẳm trong tim", Nhi kể lại.

Hôm ấy, Nhi được mời đại diện các con phát biểu cảm tưởng; tim đập mạnh, giọng run run, nhưng em hiểu đó không chỉ là lời của riêng mình mà là tiếng lòng của nhiều trái tim nhỏ bé đang được yêu thương. 

Khi Nhi kết thúc bài phát biểu, bà Trần Thị Định, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Nam Định (cũ) bước lên ôm em thật chặt, cái ôm ấm áp như thay cho muôn lời. Mẹ Thủy nắm lấy tay Nhi, truyền sang em một ngọn lửa yêu thương và niềm tin. "Từ giây phút ấy, em biết mình không còn đơn độc. Em đã có thêm một người mẹ để cùng đi tiếp chặng đường phía trước", Nhi xúc động nói.

Sau lần gặp đầu, cánh cửa nhà mẹ Thủy mở rộng đón Nhi như người thân. "Trong bữa cơm, các anh chị nói đây là ngôi nhà chung của mọi người, không phân biệt. Em mạnh dạn kể những điều đã trải qua và thấy nhẹ lòng", Nhi nhớ lại. 

Sự quan tâm ấy được nối dài qua cô Nghiêm Thị Xuân, con gái đầu của mẹ Thủy, giáo viên tiếng Anh Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong, người thường nhắn tin động viên các con đỡ đầu trước mỗi kỳ thi quan trọng, giúp Nhi thấy mình luôn có người đồng hành.

Những mùa Tết xa nhà, cuộc điện thoại chúc mừng từ mẹ Thủy đến đúng lúc Nhi cần nhất. "Mẹ nói: Con giỏi lắm, mẹ tin con còn làm được nhiều hơn thế. Em khắc vào tim câu nói ấy", Nhi bộc bạch.

Được tiếp sức cả vật chất lẫn tinh thần, cô học trò chuyên Văn tích cực tham gia hoạt động Đoàn, tự tin và hoạt bát hơn so với những ngày đầu rụt rè. "Vào mái trường Chuyên là bước ngoặt rèn em trưởng thành, còn Chương trình 'Mẹ đỡ đầu' là mặt trời ấm áp bù đắp thiếu hụt tình thương", Nhi viết trong bài dự thi viết về "Mẹ đỡ đầu" (năm 2025).

Nhi xác định mục tiêu sẽ theo ngành sư phạm. "Sau này, khi có thể tự đứng vững, dù chưa chắc giàu vật chất, em muốn giàu yêu thương để quay lại đỡ đầu những bạn nhỏ khó khăn, như em đã may mắn được nhận tình cảm đó từ mẹ đỡ đầu", Nhi chia sẻ.

Nữ tân sinh viên Đại học Bách khoa và "cột mốc có mẹ"

Còn với Trần Hiền Ngọc (SN 2008), cựu học sinh lớp chuyên Sinh, Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong, toát lên năng lượng bền bỉ của một cô gái không đầu hàng nghịch cảnh. Mất bố, mẹ bị nặng tai phải đi làm xa, Ngọc sống cùng bà ngoại, trong cảnh thiếu thốn tình thân, em chọn cách kiên trì học tập để đi tiếp. 

Năm 2023, Ngọc được kết nối với một mẹ đỡ đầu trên địa bàn, người đã đồng hành cùng em sát sao suốt hai năm ôn thi quan trọng, không chỉ hỗ trợ kinh phí mà còn trao gửi niềm tin và những lời động viên kịp thời, giúp em vững tâm trước áp lực và rõ hướng đi. 

Năm 2025, Ngọc trúng tuyển Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, cột mốc em gọi là "bước trưởng thành lớn" của đời mình.

"Mẹ như ngọn đèn soi đường, nhắc em kiên định với điều mình theo đuổi, nhất là những giai đoạn áp lực thi cử", Ngọc nói. Kỷ niệm em nhớ nhất là buổi đến nhà mẹ cùng các anh chị em trong nhóm con đỡ đầu: nhận quà từ mẹ và Hội LHPN tỉnh, lắng nghe những lời động viên ấm áp. Chính cảm giác được chở che ấy đã giúp em có thêm sức mạnh đứng dậy mỗi khi chùn bước.

Từ điểm tựa tinh thần ấy, sau kỳ thi tốt nghiệp đạt 24 điểm, Ngọc lên Hà Nội nhập học, bắt đầu khóa học quân sự đầu năm. Em dần hòa nhập môi trường mới, tiếp tục rèn kỹ năng và hướng tới các hoạt động thiện nguyện, đặc biệt là nhũng hoạt động hỗ trợ học sinh nghèo vượt khó. "Sau này, khi có điều kiện, em muốn quay lại giúp đỡ các em nhỏ, không chỉ bằng vật chất mà còn bằng sự lắng nghe, đồng hành. Em tin một lời động viên đúng lúc có thể thay đổi cả cuộc đời, như mẹ đỡ đầu đã làm với em", Ngọc bày tỏ.

Những câu chuyện của Yến Nhi, Hiền Ngọc chỉ là hai trong hơn một nghìn mảnh ghép đang được nối lại ở Ninh Bình. Trong mỗi cuộc gặp, các "mẹ đỡ đầu" không chỉ trao học bổng, mà còn lắng nghe, động viên, tạo ra khoảng trời bình yên để trẻ em học cách trưởng thành. 

Bà Nguyễn Thị Hồng Mận, Phó Ban Công tác Phụ nữ (Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Ninh Bình), cho biết: "Tính đến tháng 5/2025 - thời điểm chưa sáp nhập, toàn tỉnh Nam Định (cũ) đã vận động 252 mẹ đỡ đầu (172 mẹ trực tiếp) nhận 1.389 con, với mức hỗ trợ bình quân 300.000-500.000 đồng/con/tháng trong 1-5 năm. Những kết quả này có được không chỉ nhờ vài cuộc phát động, mà bằng hàng trăm chuyến đi cơ sở, sự đồng thuận của cấp ủy, chính quyền, nhà trường và doanh nghiệp".

Để đạt được những kết quả ấn tượng ấy, công tác tổ chức được triển khai hết sức bài bản và chặt chẽ: phát động rộng rãi, huy động nhà hảo tâm, phân công cán bộ theo sát từng trường hợp, tổ chức hội nghị tri ân, đồng thời kết nối với Hội Nữ doanh nhân tỉnh, Quỹ Hoa mặt trời, doanh nghiệp và bệnh viện để hỗ trợ học bổng, thẻ BHYT, đồ dùng học tập, nhu yếu phẩm. "Chúng tôi chú trọng cả vật chất lẫn tinh thần để bù đắp thiệt thòi, giúp các con học tốt và trưởng thành", bà Mận nhấn mạnh. Tiêu biểu, bà Đào Ngọc Thủy đã nhận đỡ đầu 65 trẻ mồ côi từ năm 2021, hỗ trợ 5 triệu đồng/trẻ/năm đến khi đủ 18 tuổi, và vẫn đồng hành nếu các con học lên cao đẳng, đại học.

Những khoản hỗ trợ 5 triệu đồng/năm hay vài phần quà Tết tuy nhỏ, nhưng tích lại thành niềm tin để trẻ dám mơ xa; từ đó, nhiều em đã chạm cánh cửa đại học và tự nhủ khi vững vàng sẽ quay lại đỡ đầu người khó hơn mình. 

"Mẹ đỡ đầu" đã làm dịu khoảng trống mất mát bằng những vòng ôm trong hội trường, tấm thiệp viết tay trước giờ thi và học bổng đều đặn, tất cả kết thành một vòng tay lớn. Trong vòng tay ấy, Yến Nhi bước qua rụt rè để nuôi giấc mơ đứng lớp, Hiền Ngọc và bao đứa trẻ mồ côi khác sẽ yên tâm vững bước trên giảng đường và nối dài những yêu thương trong suốt cuộc đời...