Mở cơ hội cho phụ nữ tỏa sáng trong STEM

Do Phòng thí nghiệm tăng tốc của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) khởi xướng với sự hợp tác của tổ chức Women in Tech, chương trình "STEM para as meninas" kết nối nữ sinh trung học với những phụ nữ truyền cảm hứng trong lĩnh vực STEM. 

Sáng kiến này giúp phụ nữ trẻ tìm hiểu về con đường thành công, xóa bỏ định kiến và tìm cảm hứng để theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực STEM.

Rào cản từ việc thiếu thông tin

Bảng câu hỏi từ "STEM para as meninas" cho thấy thiếu thông tin là rào cản lớn đối với trẻ em gái theo đuổi STEM, một phần do sự mới lạ của các lĩnh vực này. Một nửa học sinh chọn lĩnh vực yêu thích của các em một cách độc lập trong khi nửa còn lại chịu ảnh hưởng bởi cha mẹ hoặc giáo viên.

Các lựa chọn được chia như sau: 21% cho quản lý, 22% cho y tế và y học, 8% cho công nghệ và máy tính. Điều này nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết trong việc thu hút học sinh tham gia các lĩnh vực khoa học, cho thấy tầm quan trọng của các sáng kiến như "STEM para as meninas" và sự tham gia của toàn xã hội.

Trên toàn cầu, phụ nữ chỉ chiếm 35% số sinh viên theo đuổi các ngành nghề STEM, theo dữ liệu năm 2017 của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO). Sự mất cân bằng này nêu bật nhu cầu cấp thiết về các hành động đảm bảo cơ hội STEM bình đẳng cho phụ nữ.

Tại Cabo Verde, dữ liệu các năm 2022-2023 cho thấy, mặc dù 68,2% học sinh trung học là nữ nhưng điều này không dẫn đến tỷ lệ lựa chọn nghề nghiệp STEM ở các em tăng lên. Trẻ em gái vượt trội hơn trẻ em trai về học tập, với tỷ lệ hoàn thành chương trình giáo dục trung học là 71,2% trong năm 2019-2020 so với 53,5% ở trẻ em trai. Mặc dù vậy, nữ giới vẫn chưa được đại diện nhiều trong lĩnh vực STEM.

Khoảng cách giới cũng tồn tại khi lựa chọn môn học kỹ thuật. Lĩnh vực nữ giới chiếm ưu thế thường là quản lý doanh nghiệp nhỏ (55%) và kế toán (65%) trong khi ít tham gia lĩnh vực cơ khí (14%), điện (13%) và quản trị hệ thống máy tính (10,8%). 

Xu hướng này củng cố định kiến giới, hạn chế triển vọng nghề nghiệp của phụ nữ. Chính vì vậy, thúc đẩy sự lựa chọn đa dạng, khuyến khích trẻ em gái khám phá tiềm năng STEM là rất quan trọng.

Câu chuyện thành công

Bất chấp những thách thức, phụ nữ ở Cabo Verde đang có những đóng góp đáng kể trong lĩnh vực STEM. Pamela Borges, Yara Rodrigues và Any Pereira là 3 phụ nữ nổi bật trong lĩnh vực STEM của đảo quốc này.

Pamela Borges, một tiến sĩ kỹ sư y sinh, được biết đến nhờ nghiên cứu khoa học sinh học phân tử. Cô đã thành lập các phòng thí nghiệm sinh học phân tử ở Cabo Verde và từng được trao giải thưởng L'Oréal-UNESCO cho "Phụ nữ trong Khoa học khu vực châu Phi cận Sahara". 

"Tôi vô cùng tự hào khi là người Cabo Verde đầu tiên giành được giải thưởng này. Từng bước một, chúng tôi có thể xây dựng Cabo Verde và thế giới mà chúng ta mong muốn, sử dụng khoa học như một công cụ để phá vỡ các rào cản, vượt qua ranh giới kiến thức, mang lại sự đổi mới và phát triển", cô viết trên LinkedIn.

Tiến sĩ về khoa học sinh học phân tử Yara Rodrigues là người ủng hộ đa dạng sinh học và môi trường. Cô là đại sứ diễn đàn Next Einstein đầu tiên của Cabo Verde và là người truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ bảo vệ hành tinh. 

Ngoài ra, Yara cũng nghiên cứu về sự mềm dẻo kiểu hình (hiện tượng cùng một kiểu gene khi sống trong điều kiện môi trường khác nhau thì biểu hiện kiểu hình khác nhau) và vai trò của nó trong việc thích nghi các môi trường khác nhau. 

Đây là lĩnh vực nghiên cứu quan trọng cần phát triển ở Cabo Verde vì đất nước được hình thành bởi các hòn đảo nhỏ, có thể bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu.

Cuối cùng là Any Pereira, một sinh viên tốt nghiệp ngành kỹ sư máy tính. Cô là một nhà nghiên cứu và đang truyền cảm hứng cho phụ nữ trong lĩnh vực STEM. Any đã nhận một số giải thưởng và thực hiện luận văn thạc sĩ về khả năng tiếp xúc Internet của các hệ thống quan trọng ở Bồ Đào Nha.

Những người phụ nữ này không chỉ xuất sắc trong lĩnh vực STEM mà còn truyền cảm hứng cho các thế hệ tương lai ở Cabo Verde. Thành tựu của họ cho thấy, phụ nữ có thể tạo ra những tác động đáng kể trong lĩnh vực STEM thông qua sự chăm chỉ và đam mê.