Nghệ thuật "biết đủ" trong kỳ vọng

Ảnh minh họa
Trong đời sống hôn nhân và gia đình, mỗi người đều ít nhiều mang theo những kỳ vọng dành cho nhau. Cha mẹ mong con học giỏi, trưởng thành; vợ chồng mong bạn đời của mình thấu hiểu, sẻ chia; con cái lại mong cha mẹ luôn dành cho mình sự tự do và yêu thương trọn vẹn. Kỳ vọng là động lực nhưng nếu quá cao, vượt xa thực tế, nó dễ trở thành áp lực, thậm chí làm rạn nứt những mối quan hệ vốn thiêng liêng.
Biết đủ trong kỳ vọng chính là một nghệ thuật ứng xử quan trọng để gìn giữ sự an yên trong gia đình. Đó không phải là buông xuôi hay hạ thấp tiêu chuẩn sống mà là học cách điều chỉnh mong đợi sao cho hài hòa với hoàn cảnh, năng lực và nhu cầu thực tế của mỗi người.
Một người vợ có thể mong chồng mình hoàn hảo, vừa kiếm tiền giỏi, vừa biết chia sẻ việc nhà, lại vừa nhạy cảm trong cảm xúc. Nhưng thực tế, hiếm ai có thể toàn diện đến vậy. Như chị Lưu Thị Hồng (38 tuổi, ở Hà Nội) từng chia sẻ, chị rất thất vọng khi chồng không lãng mạn và ít nói lời ngọt ngào.
Nhưng sau nhiều lần xung đột, chị chợt nhận ra, anh không giỏi biểu đạt bằng lời nhưng lại âm thầm lo toan kinh tế, chăm sóc gia đình chu đáo. Khi chị học cách "biết đủ" và trân trọng sự cố gắng ấy, mối quan hệ trở nên nhẹ nhàng, bớt trách móc và nhiều yêu thương.
Nếu chỉ chăm chăm nhìn vào những thiếu sót, ta sẽ thấy thất vọng. Trái lại, nếu biết trân trọng điều chồng đã làm được, biết "đủ" với sự cố gắng ấy, tình cảm sẽ trở nên ấm áp và bao dung.
Tương tự, câu chuyện của anh Trần Văn Thái (ở Nghệ An) cũng để lại nhiều suy ngẫm. Anh từng kỳ vọng con trai phải học chuyên Toán, đạt thành tích nổi bật. Nhưng cậu bé lại say mê hội họa. Sau nhiều lần căng thẳng, anh quyết định lắng nghe và chấp nhận lựa chọn của con.
Giờ đây, thay vì ép buộc, anh đồng hành và khích lệ. Con trai anh tự tin theo đuổi đam mê. Cha mẹ nào cũng muốn con cái thành công, ngoan ngoãn đúng như mong đợi. Song, mỗi đứa trẻ là một cá thể độc lập, có khả năng và ước mơ riêng. Khi cha mẹ học cách giảm áp đặt, đồng hành thay vì kiểm soát, trẻ sẽ lớn lên trong sự tôn trọng, tự tin và hạnh phúc hơn.
"Biết đủ" không có nghĩa là từ bỏ ước mơ. Ngược lại, nó giúp ta đặt ra mục tiêu phù hợp, điều chỉnh mong muốn theo từng giai đoạn. Vợ chồng khi mới cưới có thể kỳ vọng nhiều ở sự lãng mạn.
Đến khi có con, họ chuyển sang kỳ vọng ở sự sẻ chia trách nhiệm. Lúc về già, kỳ vọng lớn nhất có lẽ chỉ là sự bình yên bên nhau. Những kỳ vọng ấy, nếu vừa đủ, sẽ trở thành động lực nâng đỡ, chứ không phải gánh nặng.
Gia đình là nơi mỗi người được là chính mình, chứ không phải "sân khấu" để ai đó phải diễn theo mong đợi của người khác. Khi ta biết điều chỉnh kỳ vọng vừa đủ, gia đình sẽ trở thành chốn bình yên, nơi tình yêu thương được nuôi dưỡng và mỗi cá nhân đều có không gian để phát triển.
Hạnh phúc đôi khi không nằm ở chỗ có được tất cả, mà ở chỗ ta nhận ra những gì đang có đã là đủ. Và chính "biết đủ" trong kỳ vọng sẽ là "chìa khóa" để mỗi gia đình luôn ấm áp, bình an và bền vững theo năm tháng.
4 nguyên tắc thực hành nghệ thuật "biết đủ"
- Tập trung vào điểm mạnh: Thay vì so sánh hay phàn nàn, hãy trân trọng những gì người thân đã làm được.
- Chia sẻ kỳ vọng một cách chân thành: Khi mong muốn điều gì, hãy nói ra bằng ngôn ngữ yêu thương thay vì trách móc.
- Chấp nhận sự khác biệt: Mỗi người có giới hạn và cá tính riêng. Chấp nhận sự không hoàn hảo là bước đầu của hạnh phúc.
- Biết dừng đúng lúc: Khi kỳ vọng biến thành áp lực, hãy học cách buông để gìn giữ mối quan hệ.