Người mẹ hiến gan cứu con gái 17 tuổi, dù không cùng nhóm máu

Tình mẫu tử trong hành trình giành lại sự sống

Tháng 3/2023, bệnh nhân H. (17 tuổi) phát hiện u gan, sau đó biến chứng vỡ u và được phẫu thuật tại bệnh viện tuyến tỉnh. Dù đã được can thiệp nút mạch 2 lần tại Bệnh viện Nhi Trung ương, tình trạng khối u vẫn tiến triển. Tháng 4/2025, H. được chuyển đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, tiếp tục can thiệp nút mạch lần thứ ba, song các khối u vẫn phát triển nhanh, buộc các bác sĩ chỉ định ghép gan.

Biết con cần ghép gan để có cơ hội sống, mẹ của H., chị Th. không chút do dự. "Bố mẹ sinh con ra và nuôi con đến bây giờ, chỉ mong con có thêm sức khỏe, được sống, được học hành. Quyết định hiến gan cho con, tôi xác định rõ ràng và quyết định nhanh chóng", chị Th. xúc động chia sẻ.

Trái lại, cô con gái nhỏ lại lo lắng cho mẹ: "Em sợ mẹ đau, sợ sau này mẹ có biến chứng thì sao…", H. nói trong nghẹn ngào. Trước ca phẫu thuật sáng 7/10, hai mẹ con nắm chặt tay nhau. "Sau lần này, con sẽ khỏi hẳn. Kiêng thêm vài tháng nữa là quay lại cuộc sống bình thường như trước. Hai mẹ con cùng cố gắng nhé" – lời dặn đầy yêu thương của người mẹ tiếp thêm sức mạnh cho cô gái nhỏ trước giờ bước vào phòng mổ.

Vượt qua rào cản nhóm máu - bước tiến trong kỹ thuật ghép gan

Trường hợp của mẹ con chị Th. đặc biệt ở chỗ người hiến và người nhận không cùng nhóm máu (mẹ nhóm B, con nhóm O). Trong y học, ghép gan bất đồng nhóm máu ABO luôn là thách thức lớn, đòi hỏi phải làm giảm lượng kháng thể chống kháng nguyên A/B trong máu người nhận xuống mức an toàn, nhằm ngăn phản ứng thải ghép.

ThS.BSCKI Nguyễn Hoàng Ngọc Anh, Khoa Phẫu thuật Gan – Mật – Tụy, cho biết: "Trước ghép, bệnh nhân được đánh giá hiệu giá kháng thể và tiến hành điều trị giải mẫn cảm bằng thuốc ức chế miễn dịch Rituximab kết hợp lọc thay huyết tương 3 lần. Khi hiệu giá kháng thể đạt mức 1/8 – ngưỡng an toàn – chúng tôi tiến hành ca ghép".

Ca phẫu thuật được thực hiện bằng kỹ thuật nội soi lấy mảnh gan phải từ người hiến sống, kéo dài suốt 8 giờ đồng hồ với sự tham gia của ê-kíp ghép tạng giàu kinh nghiệm. PGS.TS Vũ Văn Quang, Phó Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan – Mật – Tụy, cho biết thêm: "Trường hợp này khó vì bệnh nhân từng mổ 2 lần, trong ổ bụng có nhiều dính, lại có nhiều khối u ở gan. Với người hiến, chúng tôi phát hiện bất thường đường mật, vì vậy phải thao tác cực kỳ cẩn trọng để tránh rò hoặc hẹp đường mật sau ghép".

Tỉnh dậy sau ca ghép, điều đầu tiên H. nghĩ đến là mẹ: "Không biết mẹ có nằm cùng tầng với mình không? Mẹ đã đỡ đau chưa?".

Một tuần sau, hai mẹ con được gặp lại. Căn phòng bệnh nhỏ tràn ngập niềm vui và nước mắt. "Mọi lần chỉ nhìn thấy nhau qua điện thoại, hôm nay được nhìn con khỏe mạnh, tôi vui lắm. Cháu sẽ lại được đi học với các bạn", chị Th. xúc động nói.

Hiện sức khỏe của cả người hiến và người nhận đều ổn định. Người mẹ được ra viện sau 7 ngày, còn H. phục hồi tốt, chức năng gan ghép hoạt động bình thường, vận động nhanh nhẹn.

Theo các chuyên gia, nhu cầu ghép tạng ngày càng tăng trong khi nguồn tạng hiến vẫn hạn chế. Việc thực hiện thành công ghép gan bất đồng nhóm máu là bước tiến quan trọng, giúp mở rộng cơ hội sống cho nhiều bệnh nhân không tìm được người hiến tương thích.

Trước đây, ghép gan bất tương hợp nhóm máu ABO là chống chỉ định do nguy cơ thải ghép cao. Tuy nhiên, nhờ tiến bộ trong điều hòa miễn dịch, nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) đã đưa phương pháp này vào điều trị thường quy, với kết quả tương đương ghép gan cùng nhóm máu.

Tại Việt Nam, ghép tạng bất đồng nhóm máu đã được thực hiện ở bệnh nhân ghép thận và ghép gan trẻ em, nhưng chưa phổ biến ở người trưởng thành. Thành công của ca ghép gan bất đồng nhóm máu thứ hai tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 mở ra một hướng đi mới, tăng cơ hội sống cho người bệnh, giảm gánh nặng chờ đợi tạng hiến.