Nhiều di tích ở Khánh Hòa "kêu cứu"

Nỗi buồn di tích

Theo chỉ dẫn của người dân, chúng tôi tìm đến đình Đồng Nhơn (phường Tây Nha Trang), một di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh, được UBND tỉnh Khánh Hòa xếp hạng từ năm 2008.

Nếu không có lời giới thiệu từ người dân quanh khu vực, thật khó để hình dung đây chính là ngôi đình có lịch sử từ cuối thế kỷ XVIII, nơi thờ Thành Hoàng làng và phối thờ Thiên Y Thánh Mẫu, Ngũ Hành Thần Nữ, cũng là nơi từng được các vua triều Nguyễn ban tặng 6 đạo sắc phong.

Không chỉ mang giá trị tín ngưỡng, đình Đồng Nhơn còn gắn bó chặt chẽ với dòng chảy lịch sử dân tộc. Trong thời kỳ kháng chiến, đình từng là địa điểm tổ chức các hoạt động cách mạng của cán bộ, nhân dân địa phương. Hằng năm, nơi đây là chốn tưởng niệm các anh hùng, liệt sĩ, duy trì các lễ hội truyền thống của nhân dân trong vùng.

Giờ đây, không khí ấy chỉ còn trong ký ức. Đình đã xuống cấp nghiêm trọng. Tường bao quanh bong tróc, nhiều chỗ thấm nước, phủ đầy rêu phong. Một số hạng mục hư hỏng nặng, có nguy cơ sụp đổ nếu không được tu bổ kịp thời. Mái đình loang lổ, nhiều chi tiết chạm khắc tinh xảo cũng không tránh khỏi sự tàn phá của thời gian và mối mọt.

Nhìn cảnh xuống cấp nghiêm trọng, ông Nguyễn Văn Thành (75 tuổi, phường Tây Nha Trang) bày tỏ: "Ngày xưa, mỗi lần đình có lễ, mọi người đến đông vui như hội. Giờ thì đình hư hỏng, mái dột, ngoài sân cỏ mọc um tùm, nhìn mà xót xa. Chúng tôi chỉ mong nơi này sớm được trùng tu, gìn giữ, để thế hệ sau còn có nơi nhớ về cội nguồn".

Rời Đình Đồng Nhơn, chúng tôi tiếp tục đến thăm đình Bích Đầm nằm trên đảo Bích Đầm (phường Nha Trang), một di tích tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh được xếp hạng năm 2012. Nơi đây thờ Thành Hoàng làng, bà Thiên Y A Na, ông Nam Hải (thần cá voi) cùng các vị tiền hiền, hậu hiền của làng.

Từ xa, đình Bích Đầm hiện lên thấp thoáng dưới tán cây bàng cổ thụ rợp bóng mát. Xung quanh đình, người dân thường tụ tập, kể nhau nghe những câu chuyện về biển cả, về những chuyến ra khơi bội thu, niềm vui khi bán được từng con cá, con mực tươi rói, hay cùng nhau bàn bạc, chia sẻ kế hoạch phát triển du lịch cộng đồng nhằm cải thiện sinh kế.

Chúng tôi được nghe các cụ cao tuổi kể lại rằng, vào năm 2009, đình Bích Đầm từng được trùng tu, nhiều hạng mục xuống cấp được sửa chữa. Tuy nhiên, cơn bão số 12 cuối năm 2017 đã để lại hậu quả nặng nề, khiến nhiều hạng mục bị hư hỏng nghiêm trọng. Từ đó đến nay, đình vẫn chưa được tu bổ, dần rơi vào tình trạng xuống cấp, khiến người dân không khỏi lo lắng. Việc gìn giữ, bảo tồn di tích, vốn là nơi gửi gắm tâm linh, ký ức và văn hóa cộng đồng đang trở thành nỗi trăn trở chung của cả người dân và chính quyền.

Ông Võ Ngọc Ánh (65 tuổi), người trực tiếp trông coi đình cho biết, do khu vực thờ tự bị mục nát, hư hỏng, nên ông cùng bà con đã tính đến việc di dời đồ thờ để bảo quản từ lâu. Người dân không ai muốn rời bỏ nơi thiêng liêng của làng, nhưng đình hư hỏng quá, để lại thì sợ mưa gió làm hỏng hết.

Khi nghe tin chính quyền địa phương dự kiến sẽ tu bổ đình trong thời gian tới, ông Ánh cùng mọi người dọn toàn bộ bài vị và đồ thờ đã được chuyển sang miếu An Thanh, nằm cách đó không xa, để tạm thời thờ phụng

"Mừng lắm. Mong sửa cho sớm, cho đàng hoàng, rồi xin rước thờ về lại đình. Cả làng ai cũng trông chờ ngày đó", ông Ánh nói.

Đừng để di tích "ngủ quên"

Từ góc độ của các doanh nghiệp lữ hành, những di tích như đình Bích Đầm, đình Đồng Nhơn… không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn là điểm đến hấp dẫn, mang sức hút lớn đối với khách du lịch. Việc chậm trễ trong tu bổ các di tích không chỉ làm giảm giá trị văn hóa mà còn khiến địa phương bỏ lỡ cơ hội khai thác tiềm năng du lịch đa dạng, đặc biệt là loại hình du lịch văn hóa - tâm linh đang ngày càng thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước.

Khi các di tích không được trùng tu kịp thời, sẽ khiến các doanh nghiệp lữ hành gặp khó khăn trong việc xây dựng và quảng bá sản phẩm du lịch đặc sắc, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu nhập của người dân địa phương.

Điển hình như bà con ở Bích Đầm đang tích cực học hỏi, phát triển du lịch cộng đồng bằng cách kể lại những câu chuyện về đình Bích Đầm, dẫn du khách tham quan và trải nghiệm cuộc sống làng biển. Việc di tích xuống cấp, gây trở ngại cho những hoạt động này, làm giảm sức hút của điểm đến trong mắt du khách.

Để những di tích không bị "ngủ quên", công tác tu bổ, bảo tồn cần được tiến hành một cách khẩn trương và đồng bộ. Sự chủ động, quyết liệt vào cuộc từ chính quyền địa phương cùng sự phối hợp chặt chẽ của các Sở, ngành liên quan chính là chìa khóa then chốt, giúp các dự án phục hồi không chỉ dừng lại trên giấy tờ mà được hiện thực hóa một cách hiệu quả, góp phần đưa Khánh Hòa tiếp tục khẳng định vị trí trên bản đồ du lịch quốc tế.