Hành động sớm và quyết liệt

Những quốc gia như New Zealand, Đức cho đến lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) đều có những thành công nhất định trong công cuộc đối phó với đại dịch Covid-19 dưới sự dẫn dắt của các lãnh đạo nữ. Chính phủ của các quốc gia và vùng lãnh thổ này đều có được mức độ tín nhiệm cao, ngăn chặn được đại dịch thông qua sự can thiệp sớm dựa trên khoa học. 

Cả 3 trường hợp trên đều nhận được nhiều ca ngợi cho cách xử lý quyết đoán và ấn tượng trước đại dịch Covid-19. Đây là những điểm sáng trong những nỗ lực đối phó với đại dịch Covid-19 đang bùng phát trên toàn cầu, nhất là khi chỉ có 7% trong các nhà lãnh đạo thế giới là nữ.

Cả Đài Loan, Đức và New Zealand đều nỗ lực kiềm chế đại dịch bằng những can thiệp mang tính khoa học ngay từ ban đầu. Họ thực hiện xét nghiệm diện rộng, cải thiện tiếp cận của người dân với hệ thống y tế chất lượng, theo dấu tới cùng các tiếp xúc của người bị lây nhiễm và áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội nghiêm khắc.

New Zealand, dẫn dắt bởi nữ nguyên thủ Jacinda Ardern, là một trường hợp thành công trước Covid-19. New Zealand là một đảo quốc có gần 5 triệu dân, nền kinh tế chủ yếu dựa vào du lịch. Tuy nhiên, Thủ tướng Jacinda Ardern đã có một bước đi chưa từng có tiền lệ là đóng cửa biên giới với du khách nước ngoài từ ngày 19/3, sau đó tuyên bố phong tỏa toàn quốc trong 4 tuần kể từ 23/3, yêu cầu người dân phải ở nhà trừ khi đi mua sắm nhu yếu phẩm hoặc tập thể dục quanh nhà. 

Nước này đã tiến hành xét nghiệm rộng rãi và ghi nhận hơn 1.300 trường hợp nhiễm Covid-19 nhưng chỉ có 9 ca tử vong. Tuy vậy, Thủ tướng Ardern tuyên bố nước này mới chỉ đi được nửa chặng đường và bà sẽ không kết thúc sớm các hạn chế nhằm ngăn chặn virus lây lan.

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern tuyên bố nội các của bà sẽ cắt giảm 20% lương trong vòng 6 tháng do đất nước đang gặp nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19. 

Dẫu việc cắt giảm lương không giúp thay đổi được tình trạng tài chính của Chính phủ nhưng thể hiện trách nhiệm của lãnh đạo và là sự ghi nhận những khó khăn mà nhiều người dân New Zealand đang phải đối mặt. 

Việc cắt giảm lương 20% cũng sẽ được áp dụng đối với các công chức lãnh đạo. Bên cạnh các chương trình hỗ trợ trị giá 12 tỷ USD để giúp người dân vượt qua các khó khăn trong mùa dịch Covisd-19, Chính phủ New Zealand công bố một gói hỗ trợ mới trị giá 1,8 tỷ USD dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, bao gồm ưu đãi thuế, tư vấn kinh doanh và hỗ trợ người cho thuê và thuê nhà.

Còn Đức có 83 triệu dân và đã ghi nhận trên 132.000 ca nhiễm virus Corona chủng mới (SARS-CoV-2) nhưng tỷ lệ ca tử vong trên dân số lại thấp hơn nhiều so với hầu hết các nước châu Âu khác. 

Với tấm bằng tiến sĩ hóa học lượng tử, Thủ tướng Angela Merkel đã chứng kiến tỷ lệ cử tri ủng hộ khả năng xử lý dịch của bà tăng vọt. Đức có tỷ lệ giường chăm sóc đặc biệt cao nhất cũng như chương trình xét nghiệm SARS-CoV-2 quy mô lớn nhất ở châu Âu. 

Nước Đức chứng kiến một chương trình xét nghiệm COVID-10 quy mô lớn nhất tại châu Âu, với 350.000 xét nghiệm mỗi tuần, giúp phát hiện virus đủ sớm để cách ly và điều trị cho bệnh nhân một cách hiệu quả.

Sau cuộc họp giữa Thủ tướng Merkel và các thống đốc tại 16 bang của Đức ngày 14/4, Đức tiếp tục duy trì biện pháp giãn cách xã hội cho đến hết ngày 3/5. Chính phủ cũng lên tiếng yêu cầu người dân Đức chấp hành nghiêm túc đeo khẩu trang nơi công cộng và khi đi mua sắm. Việc tụ tập tôn giáo sẽ tiếp tục được cấm. Các nhà hàng, quán bar, cà phê, rạp phim và các sự kiện âm nhạc sẽ tiếp tục đóng cửa. Các sự kiện giải trí lớn cũng sẽ bị cấm cho đến 31/8.

Đức cũng sử dụng các công cụ hỗ trợ nhằm theo dõi dấu vết qua ứng dụng, vì vậy người dân có thể nhanh chóng nắm tình hình đối với những người nhiễm Covid-19 và có cách phòng tránh bảo vệ bản thân. Đức cũng đã quyết định sẽ tiếp tục gia hạn kiểm soát biên giới với Australia, Thụy Sĩ, Đan Mạch, Pháp, Luxembourgvà Đan Mạch cho đến đầu tháng 5.

Thủ tướng Đức Angela Merkel cảnh báo, đại dịch Covid-19 là thử thách lớn nhất mà Liên minh châu Âu (EU) phải đối mặt trong lịch sử. Theo bà Merkel, điều quan trọng là EU cần mạnh mẽ vượt qua cuộc khủng hoảng kinh tế do tác động của dịch Covid-19, đồng thời khẳng định, Đức "sẵn sàng đóng góp" để thúc đẩy liên minh. Đức đã hỗ trợ sáng kiến châu Âu có tên gọi là Truy tìm khoảng cách gần đảm bảo quyền riêng tư tại châu Âu (PEPP-PT). Thủ tướng Merkel cũng kêu gọi châu Âu phải "tự chủ" trong sản xuất khẩu trang, hoặc ít nhất là "tạo ra một trụ cột trong hoạt động sản xuất khẩu trang" ở Đức hoặc một nước nào đó trong EU.

Bà Thái Anh Văn, cựu giáo sư Luật, trở thành nữ lãnh đạo đầu tiên của Đài Loan năm 2016. 

Bà đã chọn cách phòng vệ nhanh chóng và thành công trước đại dịch bất kể khoảng cách địa lý gần với Trung Quốc. 

Đài Loan là hòn đảo 24 triệu dân nằm sát đường bờ biển phía Đông Trung Quốc và được cho là dễ bị ảnh hưởng bởi bệnh dịch bắt nguồn từ Trung Quốc đại lục. Tuy nhiên, ngay khi hay tin về một chủng virus bí ẩn đang lây lan ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn đã lập tức hạ lệnh kiểm tra mọi chuyến bay đến từ Vũ Hán. Sau đó, bà Thái Anh Văn thiết lập một trung tâm chỉ đạo chống dịch, tăng cường sản xuất các trang thiết bị bảo hộ cá nhân như khẩu trang và ngừng mọi chuyến bay đến từ Trung Quốc đại lục, Hong Kong và Macau. 

Các biện pháp can thiệp sớm và quyết đoán của Đài Loan đã giúp họ hạn chế số ca nhiễm ở mức 393 và 6 ca tử vong. Ngoài ra, Đài Loan còn cung cấp 10 triệu khẩu trang cho Mỹ và 11 quốc gia châu Âu, được báo chí tuyên dương "xuất khẩu thành công chống dịch ra quốc tế".

Bắc Âu tỏa sáng

Không chỉ được đánh giá là thiên đường bình đẳng giới, các quốc gia ở Bắc Âu đều có tỷ lệ tử vong do Covid-19 thấp hơn so với phần còn lại của châu Âu.

Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin (34 tuổi) tuy là nhà lãnh đạo trẻ nhất thế giới nhưng có tỷ lệ ủng hộ lên tới 85% nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong việc ứng phó đại dịch. Dân số nước này là 5,5 triệu người nhưng chỉ có 64 ca tử vong do Covid-19 được ghi nhận.

Thủ tướng Iceland Katrin Jakobsdottir vận hành một quốc đảo nhỏ chỉ có dân số 360.000 người. Thế nhưng, chương trình xét nghiệm quy mô lớn của họ đã nhận được sự tán dương của toàn thế giới sau khi phát hiện ra rằng khoảng một nửa tổng số người được xét nghiệm là những trường hợp nhiễm không triệu chứng. Iceland cũng có các biện pháp phòng dịch từ rất sớm, kiên quyết trong công tác truy vết và cách ly những người nghi nhiễm.

Đan Mạch ban bố tình trạng phong tỏa toàn quốc. Thủ tướng Mette Frederiksen tuyên bố đóng cửa tất cả các trường học, nhà trẻ và trường đại học trong hai tuần để ngăn chặn sự lây lan của Covid-19. Đan Mạch cấm các sự kiện tổ chức trong nhà với 100 người tham gia trở lên. Lao động ở khu vực tư nhân cũng được khuyến khích làm việc tại nhà. "Việc phong tỏa có tác động rất lớn nhưng không làm vậy, mọi thứ sẽ tồi tệ hơn nhiều. Chúng tôi sẽ làm những gì có thể để giảm thiểu hậu quả cho người dân", Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cho hay.

Sau hơn một tháng đóng cửa để kiềm chế tốc độ lây lan của virus SARS-CoV-2, ngày 15/4, Đan Mạch đã bắt đầu mở cửa trở lại các trường học. Đây là quốc gia đầu tiên tại châu Âu quyết định mở cửa lại trường học. Các trường được yêu cầu sắp xếp các bàn trong lớp học cách nhau 2 mét và giờ giải lao phải chia thành các nhóm nhỏ.

Nữ thủ tướng Silveria Jacobs của đảo quốc Sint Maarten với hơn 41.000 người ở vùng Caribbean cũng được đánh giá cao vì những phản ứng nhanh chóng và quyết liệt trước Covid-19. Video bà kêu gọi người dân "đơn giản là dừng di chuyển" trong 2 tuần đã trở nên nổi tiếng trên mạng toàn cầu. "Nếu bạn không có loại bánh mì ưa thích trong nhà, hãy ăn bánh quy. Nếu không có bánh mì, hãy ăn ngũ cốc, yến mạch", bà Jacobs nói.

Trao quyền quyết định cho phụ nữ

Vẫn còn quá sớm để nói một cách dứt khoát những nhà lãnh đạo nào sẽ nổi lên vì đã thực hiện đủ các bước đi đúng đắn kiểm soát sự lây lan của dịch Covid-19 và cứu sống sinh mạng người dân. Tuy nhiên, các động thái trên cho thấy một tỷ lệ lớn các nhà lãnh đạo đã hành động sớm, quyết đoán và hiệu quả là phụ nữ.

Tuy vậy, đến này, theo Cơ quan Liên Hợp Quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women), chỉ có 10 trong số 152 nguyên thủ quốc gia được bầu là phụ nữ trong khi nam giới chiếm 75% tổng số nghị sĩ, 73% người ra quyết định quản lý và 76% người lãnh đạo các phương tiện truyền thông chính thống.

"Chúng ta đã tạo nên một thế giới nơi phụ nữ bị thu hẹp chỉ còn có 25%, tức là 1/4 không gian trong cả các căn phòng đưa ra quyết sách và trong những câu chuyện chúng ta kể về cuộc sống. 1/4 là không hề đủ", Giám đốc điều hành UN Women toàn cầu Phumzile Mlambo-Ngcuka nói. Từ lâu chúng ta đã nhận thấy rằng, thế giới thực sự cần phải có thêm các nữ lãnh đạo và nữ giới cần phải có tỷ lệ đại diện bình đằng trên mọi cấp độ chính trị. Ngay trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn đang hoành hành trên toàn cầu, số ít các nhà lãnh đạo thành công bước đầu trong kiểm chế đại dịch lại là nữ giới. Điều này cho thấy, cần củng cố hơn nữa tầm quan trọng của cân bằng giới trong vấn đề y tế, chăm sóc sức khỏe cộng đồng và an ninh quốc tế.

Ngự Bình (Theo CNN, NYT, Euractiv)