Những mối đe dọa đến môi trường sống của trẻ em

Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và tạp chí The Lancet vừa thành lập một Hội đồng gồm 40 chuyên gia hàng đầu về sức khỏe trẻ em và vị thành niên. Theo báo cáo nghiên cứu quan trọng "Tương lai nào cho trẻ em thế giới?" của Hội đồng này, không một quốc gia nào trên thế giới bảo vệ sức khỏe, môi trường và tương lai của trẻ em một cách đầy đủ. Báo cáo chỉ ra rằng, sức khỏe và tương lại của mọi trẻ em và vị thành niên trên thế giới đang bị đe dọa bởi suy thoái hệ sinh thái, biến đổi khí hậu và những hoạt động quảng cáo tiếp thị thực phẩm ăn nhanh chế biến sẵn, đồ uống có đường, có cồn và thuốc lá nhằm vào trẻ em.

"Biến đổi khí hậu, các quảng cáo tiếp thị độc hại… là những mối đe dọa đáng sợ đối với trẻ em thế giới. Đây là lúc chúng ta cần tư duy lại về sức khỏe trẻ em, cần đặt trẻ em là ưu tiên cao nhất trong chương trình nghị sự phát triển của các chính phủ cũng như đặt sức khỏe và hạnh phúc của trẻ em cao hơn tất cả những mối quan tâm khác", Giám đốc Điều hành UNICEF Henrietta Fore nhận định.

Biến đổi khí hậu

Theo báo cáo, các quốc gia nghèo nhất cần phải hành động nhiều hơn để giúp trẻ em sống mạnh khỏe hơn. Còn ở các quốc gia giàu, lượng phát thải khí carbon quá mức đang đe dọa tương lai của tất cả trẻ em. Nếu nhiệt độ nóng lên của trái đất vượt 4°C vào năm 2100 sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đối với trẻ em. Do nước biển dâng, thời tiết nắng nóng gay gắt kéo dài, sự lây lan của bệnh dịch như sốt rét và sốt xuất huyết sẽ rộng khắp. Thiếu lương thực dẫn đến nhiều trẻ em bị suy dinh dưỡng.

Bảng xếp hạng cho thấy, trẻ em ở Na Uy, Hàn Quốc và Hà Lan có cơ hội tốt nhất để được sống và mạnh khỏe, trong khi đó trẻ em ở Cộng hòa Trung Phi, Chad, Somalia, Niger và Mali phải đối mặt với những điều kiện khó khăn nhất. Tuy nhiên, khi các chuyên gia tính toán đến lượng phát thải khí CO2  trên đầu người, những quốc gia hàng đầu nói trên lại tụt xuống phía dưới bảng xếp hạng 180 nước: Na Uy đứng thứ 156, Hàn Quốc đứng thứ 166, Hà Lan đứng thứ 160. Lượng phát thải khí CO2 trên đầu người của mỗi quốc gia này cao hơn 210% so với mục tiêu đề ra tới năm 2030. Mỹ, Úc và Arab Saudi nằm trong nhóm 10 quốc gia phát thải khí CO2 lớn nhất.

Một vài quốc gia đang đi đúng tiến độ trong nỗ lực giảm phát thải khí CO2 trên đầu người đến năm 2030 mà vẫn đạt được những kết quả tương đối tốt trong chăm sóc sự phát triển trẻ em (trong danh sách 70 quốc gia tốt nhất) là Albania, Armenia, Grenada, Jordan, Moldova, Sri Lanka, Tunisia, Việt Nam và Uruguay.

Việt Nam đã đạt được những tiến bộ trong cả hai lĩnh vực: phát triển của trẻ em và đảm bảo tương lai bền vững cho trẻ em. Mặc dù lượng phát thải carbon của Việt Nam hiện đang ở mức thấp hơn mục tiêu năm 2030 nhưng cũng có chiều hướng tăng lên. Nhiều trẻ em Việt Nam đã và đang phải chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, đặc biệt là những em hiện đang sống ở vùng bị ô nhiễm không khí và hạn mặn ở vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Tiếp thị độc hại

Báo cáo cũng nhấn mạnh những nguy cơ trẻ em phải đối mặt từ các hoạt động quảng cáo tiếp thị độc hại. Minh chứng cho thấy, trẻ em ở một số quốc gia xem tới 30.000 quảng cáo trên tivi trong một năm và 24 triệu thanh thiếu niên xem quảng cáo về thuốc lá điện tử, tăng hơn 250% ở Hoa Kỳ trong vòng 2 năm.

Khi trẻ em tiếp xúc với quảng cáo tiếp thị thức ăn nhanh và đồ uống ngọt thì các em sẽ mua những thực phẩm không lành mạnh cho sức khỏe và bị thừa cân, béo phì. Các hoạt động tiếp thị quảng cáo lợi dụng người tiêu dùng khiến cho số trẻ em bị béo phì tăng lên một cách đáng báo động. Số trẻ em và vị thành niên béo phì tăng từ 11 triệu (năm 1975) lên 124 triệu (năm 2016) - tăng 11 lần. Điều này gây tốn kém cho mỗi gia đình và xã hội trong việc điều trị căn bệnh này.

Hành động khẩn trương

Để bảo vệ, cải thiện sức khỏe trẻ em và vị thành niên, các chuyên gia độc lập của Hội đồng kêu gọi cả thế giới ủng hộ một phong trào do trẻ em làm chủ và vì trẻ em.

- Khẩn trương chấm dứt phát thải khí CO2 để đảm bảo một tương lai cho trẻ em trên hành tinh này;

- Đặt trẻ em và vị thành niên là trọng tâm đạt được phát triển bền vững;

- Các chính sách và đầu tư mới ở tất cả các ngành dành cho sức khỏe và quyền trẻ em;

- Phản ánh tiếng nói của trẻ em trong quá trình hoạch định chính sách; 

- Thắt chặt quy định của quốc gia đối với các hoạt động quảng cáo tiếp thị thương mại độc hại, được hỗ trợ bởi Nghị định thư Không bắt buộc mới của Công ước Liên hợp quốc về Quyền Trẻ em.