Những người được hưởng lợi từ đề xuất ngân sách của Tổng thống Mỹ Biden

Đầu tư trực tiếp vào người dân Mỹ

Mới đây, Tổng thống Biden đã công bố ngân sách hàng năm đầu tiên của mình - kế hoạch chi tiêu trị giá 6.000 tỷ USD bao gồm tăng thuế mạnh lên người giàu ở Mỹ. Theo Tổng thống Biden, ngân sách của ông "đầu tư trực tiếp vào người dân Mỹ và sẽ củng cố nền kinh tế của quốc gia, cải thiện sức khỏe tài chính của chúng ta về lâu dài"; điển hình là khoản ngân sách 200 tỷ USD dành cho giáo dục mầm non (miễn phí cho tất cả trẻ ba và bốn tuổi), 109 tỷ USD cho hai năm đại học công miễn phí cho tất cả người Mỹ.

Ngoài ra, ngân sách cũng sẽ dành hơn 800 tỷ USD cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, bao gồm cả đầu tư vào năng lượng sạch; 225 tỷ USD cho một gia đình ăn lương nhà nước và chương trình ngày nghỉ có trả lương trong ngành y tế - đưa Mỹ ngang hàng với các quốc gia giàu có tương đương; 115 tỷ USD cho cầu đường và 160 tỷ USD cho phương tiện công cộng và đường sắt; 100 tỷ USD để cải thiện khả năng truy cập internet băng thông rộng cho mọi hộ gia đình Mỹ.

Tuy nhiên, ngân sách cũng có một sự vắng mặt đáng chú ý: Tu chính án Hyde, một điều khoản liên bang nói rằng tiền của người đóng thuế không thể tài trợ cho việc phá thai ở các bang của Mỹ, ngoại trừ các trường hợp hiếp dâm và loạn luân.

Ông Biden là tổng thống đầu tiên trong nhiều thập kỷ loại bỏ lệnh cấm phá thai, một động thái đã được những người tiến bộ hoan nghênh. Ông đã ủng hộ việc sửa luật trong nhiều năm trước khi thay đổi quan điểm trong chiến dịch tranh cử tổng thống vào năm ngoái.

Tuy nhiên, kế hoạch của Tổng thống Biden phải đối mặt với một cuộc chiến gay go tại Thượng viện, nơi một số thành viên cốt cán trong đảng của ông có thể sát cánh với các đảng viên Cộng hòa trong việc ủng hộ Tu chính án Hyde.

Giấc mơ chính phủ lớn của ông Biden

Năm 1996, ông Bill Clinton từng nổi tiếng với câu nói rằng chính phủ lớn đã là dĩ vãng, khi ông - một tổng thống Dân chủ - chấp thuận các nỗ lực của đảng Cộng hòa tại Quốc hội nhằm cắt giảm phúc lợi và các khoản tài trợ liên bang khác.

Trong hai thập kỷ kể từ sau vụ tấn công ngày 11/9, cuộc Đại suy thoái và đại dịch toàn cầu, sự ủng hộ của người Mỹ đối với các chiến dịch hoạt động tích cực của chính phủ đã trở lại - và ông Biden, từ lâu được coi là một người có quan điểm chính trị ôn hòa, đang đề xuất một ngân sách phản ánh điều đó.

Không có đề xuất chính phủ mới đồ sộ nào trong ngân sách của Tổng thống Biden - không có chương trình bảo hiểm y tế toàn quốc hoặc đại học miễn phí cho tất cả mọi người, nhưng chính quyền của ông đã kết hợp chương trình lập pháp hiện tại và tăng cường chi tiêu cho nhiều chương trình xã hội, tập trung vào y tế và giáo dục.

Kế hoạch Biden dự đoán gây thâm hụt lớn - hơn 1.000 tỷ USD hàng năm - sẽ khiến giới diều hâu cánh tả lẫn cánh hữu đều lên án. Và đảng Cộng hòa sẽ nhắm vào chỉ trích các mục chi tiêu cụ thể. Tuy nhiên, ngân sách của Tổng thống là bản thiết kế và hiếm khi giống với những gì Quốc hội cuối cùng phê duyệt. Những gì Tổng thống Biden đề xuất cho thấy ông muốn giữ cho các khoản chi tiêu của chính phủ rộng mở - và rằng ông nghĩ người dân Mỹ sẽ ủng hộ ông.

Vấn đề lạm phát và thâm hụt ngân sách

Cố vấn kinh tế hàng đầu của Nhà Trắng Cecelia Rouse thừa nhận nền kinh tế hiện đang chứng kiến lạm phát tăng đột biến, nhưng dự kiến nó sẽ giảm xuống mức hàng năm khoảng 2% theo thời gian.

Một số chuyên gia, trong đó có Larry Summers, người từng cố vấn cho Tổng thống Barack Obama và Bill Clinton, đã cảnh báo việc chi tiêu lớn như vậy của chính phủ có thể làm tăng lạm phát, buộc Cục Dự trữ Liên bang phải tăng lãi suất, từ đó làm tăng nguy cơ suy thoái.

Ngân sách của ông Biden dự kiến sẽ khiến 14,5 nghìn tỷ USD được bổ sung vào nợ của Hoa Kỳ trong thập kỷ tới. Nhưng Nhà Trắng ước tính kế hoạch này sẽ được thanh toán hoàn toàn trong vòng 15 năm khi việc tăng thuế sẽ làm giảm thâm hụt.

Tuy nhiên, giới chỉ trích vẫn hoài nghi về những kết thúc có hậu được dự báo rất lâu sau khi ông Biden rời nhiệm sở. Đảng Cộng hòa đã bày tỏ sự lo lắng trước mức chi tiêu kỷ lục.

Thượng nghị sĩ Jerry Moran của bang Kansas nói rằng ngân sách của ông Biden sẽ "trao cho các thế hệ tương lai khoản nợ nặng nề".

Kế hoạch này sẽ được thông qua?

Quốc hội có thời hạn đến cuối tháng 9/2021 để ban hành các dự luật chi tiêu mới. Nếu họ không thông qua ngân sách mới, chính phủ có thể đóng cửa một phần. Đảng Dân chủ của ông Biden chiếm đa số hẹp trong Hạ viện và lợi thế một ghế ít ỏi so với đảng Cộng hòa trong Thượng viện 100 ghế.

Không giống như hầu hết các dự luật khác, các biện pháp ngân sách có thể được thông qua chỉ với 51 phiếu bầu thay vì 60 phiếu như quy định, nghĩa là ông Biden có thể ký một số kế hoạch của mình thành luật mà không cần sự ủng hộ của Đảng Cộng hòa.

Các đảng viên Đảng Cộng hòa đã chỉ trích ông Biden về quy mô chi tiêu của ông - bao gồm cả 1,9 ngàn tỷ USD chi cho việc cứu trợ Covid-19 vào đầu năm 2021. Và việc đảm bảo tất cả các đảng viên Đảng Dân chủ đều đồng lòng cũng sẽ không dễ dàng. Mặc dù Đảng Dân chủ ủng hộ rộng rãi các sáng kiến chi tiêu của ông, nhưng chắc chắn vẫn có những bất đồng. Ví dụ, việc ông Biden tăng chi tiêu quân sự có thể gây ra vấn đề giữa các thành viên tiến bộ hơn trong đảng của ông.