Những người “truyền lửa” thoát nghèo ở Mường Mùn

Mường Mùn là xã đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa của tỉnh Điện Biên. Địa bàn rộng, dân cư phân tán, nhiều bản nằm cách trung tâm xã hàng chục cây số đường đèo dốc. Đời sống người dân nơi đây còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.

Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, chính quyền xã Mường Mùn đã xác định nhiệm vụ ưu tiên là tái cơ cấu ngành nông nghiệp, mở ra hướng phát triển kinh tế bền vững hơn. Theo đó, chính quyền xã vận động, hướng dẫn, hỗ trợ người dân mạnh dạn chuyển đổi từ cây trồng giá trị thấp sang mắc ca, cà phê và một số cây ăn quả có tiềm năng kinh tế cao. 

Đến nay, xã có hơn 870ha mắc ca và hơn 360ha cà phê, được trồng chủ yếu trong năm 2025, một số diện tích trồng năm 2023; phân bố khắp 31/31 bản. Với sự nỗ lực của chính quyền và nhân dân trong xã, đến nay, Mường Mùn đã đạt gần 16 tiêu chí nông thôn mới, thu nhập bình quân đầu người đạt 33 triệu đồng/năm.

Vươn lên từ đồng vốn chính sách

Một trong những điển hình vươn lên phát triển kinh tế của xã Mường Mùn là chị Lò Thị Mông (40 tuổi, người dân tộc Thái, ở bản Hỏm Hốc). Xuất thân trong một gia đình thuần nông, những năm đầu lập gia đình, cuộc sống của vợ chồng chị luôn thiếu trước hụt sau. Đất đai rộng nhưng hiệu quả kinh tế thấp, hai vợ chồng chăm chỉ làm việc nhưng cũng chỉ đủ lo cái ăn cái mặc qua ngày. Trong hoàn cảnh ấy, chị Mông hiểu rằng, muốn thoát nghèo, vươn lên làm giàu thì không thể trông chờ, ỉ lại vào người khác.

Việc triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 tại Mường Mùn đã mở ra những cơ hội phát triển kinh tế gia đình cho chị Mông. Thông qua các buổi sinh hoạt, các cuộc họp tại xã, chị Mông được cung cấp thông tin về các hoạt động hỗ trợ trong khuôn khổ Chương trình. 

Chị được tham gia các lớp tập huấn về kỹ thuật trồng trọt và chăn nuôi do xã tổ chức. Chính những kiến thức này đã mở ra hướng đi mới cho gia đình chị. Năm 2020, chị Mông mạnh dạn lập kế hoạch kinh doanh và vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Tuần Giáo (cũ). Số vốn vay 50 triệu đồng không lớn nhưng đó là nguồn lực quý để vợ chồng chị đầu tư xây dựng chuồng trại kiên cố và mua 2 con trâu, 2 con bò về nuôi.

Sau 3 năm, mô hình kinh tế của gia đình chị Lò Thị Mông đã phát triển thành một trang trại tổng hợp quy mô lớn. Đến nay, số gia súc của gia đình đã tăng lên 6 con trâu và 10 con bò. Bên cạnh đó, vợ chồng chị còn phát triển chăn nuôi lợn và gia cầm, với 14 con lợn và hơn 300 con gà, vịt. Mô hình chăn nuôi khép kín được hình thành. Phân chuồng được ủ hoai mục hoặc dùng để cải tạo ao cá. Khu ao cá này không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm mà còn giúp tăng thu nhập của gia đình.

Khu đất canh tác của gia đình cũng được chị Mông quy hoạch, không chỉ trồng lúa, sắn, ngô, lạc mà còn trồng cỏ voi để phục vụ trực tiếp cho đàn trâu, bò. Điều này giúp chị chủ động nguồn thức ăn thô, giảm chi phí đầu vào và đảm bảo chất lượng thịt. Ngoài ra, một khu vườn rau màu được trồng chuyên canh, cung cấp sản phẩm sạch ra thị trường, mang lại thu nhập đều đặn hàng ngày.

Từ mô hình kinh tế tổng hợp và khép kín này, sau khi trừ đi chi phí sản xuất, gia đình chị Mông có thu nhập khoảng 250-300 triệu đồng mỗi năm. Thu nhập ổn định đã kéo theo sự cải thiện rõ rệt về chất lượng cuộc sống. Gia đình chị đã xây được một ngôi nhà khang trang, kiên cố; có điều kiện lo cho các con ăn học đầy đủ.

Không chỉ làm giàu cho bản thân, chị Mông còn là "người truyền lửa" cho những hộ dân khác trên hành trình thoát nghèo. Chị Mông tích cực vận động, hướng dẫn chị em hội viên phụ nữ cùng nhau xây dựng mô hình kinh tế có hiệu quả; hỗ trợ người dân có hoàn cảnh khó khăn vay không lấy lãi để đầu tư phát triển kinh tế. Trong các buổi sinh hoạt, chị Mông cũng thường chia sẻ kinh nghiệm chăn nuôi, trồng trọt, từ cách chọn giống, xây dựng chuồng trại, phòng chống dịch bệnh đến kỹ thuật trồng cỏ, rau màu.

Chủ động nâng cao năng lực thoát nghèo

Ở Mường Mùn, ngoài chị Mông, chị Quàng Thị Mai cũng là một điển hình làm kinh tế giỏi. Nuôi quyết tâm vươn lên từ vùng đất khó, chị Mai đã chủ động học hỏi, tìm hướng đi mới cho kinh tế gia đình. Bên cạnh đó, chị cũng tích cực tham gia các lớp chuyển giao khoa học công nghệ và tham quan học tập nhiều mô hình phát triển kinh tế hiệu quả tại các địa phương khác.

Năm 2017, chị Mai quyết định chuyển đổi diện tích đất kém hiệu quả của gia đình sang trồng 220 cây cam. Nhờ áp dụng đúng kỹ thuật, vườn cam của gia đình chị đã sinh trưởng và phát triển tốt, mang lại nguồn thu nhập ổn định trên 80 triệu đồng/năm.

Tận dụng diện tích đất đồi rộng, phù hợp cho chăn thả, năm 2023, chị Mai tiếp tục mở rộng mô hình bằng việc đầu tư chăn nuôi dê núi. Theo chị, nguồn thức ăn cho dê rất dễ tìm và vốn đầu tư ban đầu không lớn. Giống dê núi có khả năng thích nghi tốt, dễ nuôi. Dù thời gian đầu gặp khó khăn do thiếu kinh nghiệm nhưng dần dần, chị Mai đã rút ra được nhiều bài học quý, tích cực áp dụng phương pháp chăm sóc và phòng bệnh hiệu quả hơn.

Hiện nay, mô hình kinh tế tổng hợp của gia đình chị Mai không chỉ có vườn cam và đàn dê mà còn được mở rộng theo hướng VAC (vườn - ao - chuồng) với nhiều loại cây trồng, vật nuôi đa dạng. Chị trồng thêm cây mắc ca, chăn nuôi gia cầm và đào ao thả cá. Sau khi trừ đi mọi chi phí, tổng thu nhập của gia đình chị Mai đạt trên 150 triệu đồng/năm.