Những tình tiết bất ngờ vụ mẹ kiện con trai về tranh chấp tài sản thừa kế

Nội dung vụ án

Ngày 26/9/2024, cụ N.T.L (SN 1940), ngụ tại tỉnh Nam Định (nay là tỉnh Ninh Bình) là nguyên đơn đưa đơn kiện "Tranh chấp về thừa kế tài sản và yêu cầu huỷ giấy chúng nhận quyền sử dụng đất". Bị đơn là ông N.V.K và bà Đ.T.H (cùng SN 1979) con trai và con dâu của cụ L.

Theo đó, cụ N.T.L cho rằng trong quá trình chung sống với chồng là cụ N.V.T, cả 2 tạo lập được khối tài sản là quyền sử dụng 2841m2 đất tại quê nhà Nam Định. Khi còn sống, 2 cụ thống nhất chia miếng đất làm 3, trong đó 2 miếng cho 2 con trai là N.Q.H và N.Q.C, phần còn lại có diện tích 1010 m2 thì 2 cụ để sử dụng. Quá trình sử dụng, 2 cụ cho 2 người con là N.V.K và N.T.N ở chung.

Sau khi cụ N.V.T mất vào năm 2010 không để lại di chúc, vào tháng 6/2024, cụ N.T.L phát hiện ra miếng đất có diện tích 1010 m2 đã được UBND huyện Hải Hậu cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên vợ chồng con trai là N.V.K và Đ.T.H. Vì vậy, cụ N.T.L kiện 2 người này ra toà, yêu cầu huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Theo ông N.V.K, khi mẹ ruột là cụ N.T.L khởi kiện, ông cũng "hết sức bất ngờ" vì diện tích thửa đất nêu trên thuộc quyền sử dụng của vợ chồng ông và đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. 

Ông đã trao đổi nhiều lần với mẹ ruột và các thành viên trong gia đình nhưng không tìm được sự thống nhất về quyền sử hữu, quyền sử dụng thửa đất trên. Vì vậy, ông N.V.K "đề nghị TAND tỉnh Ninh Bình giải quyết theo quy định của pháp luật đối với yêu cầu khởi kiện của cụ N.T.L".

Còn bà Đ.T.H đưa ý kiến: Về nguồn gốc thửa đất, ban đầu do bố mẹ chồng bà đứng tên và sử dụng ổn định lâu dài. Gia đình sinh sống trên đất này qua nhiều thế hệ. Bà H. là con dâu sống trong gia đình từ năm 2003, có sự đóng góp, gắn bó và chăm lo cuộc sống tại chính mảnh đất này. 

Về việc chuyển quyền sử dụng đất năm 2013, cụ N.T.L và các thành viên gia đình có ký kết về việc chuyển giao toàn bộ quyền sử dụng đất cho vợ chồng bà H.

Ngay sau đó, cụ N.T.L cùng vợ chồng bà đã thực hiện thủ tục tại UBND huyện Hải Hậu để sang tên quyền sử dụng đất. Ngày 22/4/2013, UBND huyện Hải Hậu đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên vợ chồng bà. 

Không có bất kỳ khiếu nại, khiếu kiện, tố cáo nào được cụ L. hoặc các thành viên gia đình đưa ra tại thời điểm cấp giấy hay nhiều năm sau đó.

Trong thời gian chung sống vợ chồng bà H. đã bỏ tiền ra sửa chữa, xây dựng lại các công trình có trên đất. Vì vậy, bà đề nghị toà bác toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn về việc huỷ Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất mang tên vợ chồng bà. 

Các anh chị em của ông N.V.K thì đề nghị toà huỷ Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất này, người thì xin được cho riêng ông N.V.K được toàn quyền định đoạt, người thì đề nghị tặng hết cho cụ N.T.L.

Kết quả bản án sơ thẩm

Tại văn bản phúc đáp số 214/UBND-TNMT ngày 28/2/2025, UBND huyện Hải Hậu cho biết, ngày 10/4/2013 hộ ông N.V.T đã tặng cho ông N.V.K và bà Đ.T.H thửa đất có diện tích 1010 m2, hồ sơ đã được UBND xã Hải Phú chứng thực theo hợp đồng số 27. 

Sau đó hộ ông N.V.K đã được chính quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 22/4/2013.

Tại Bản kết luận số 75/KTHS ngày 27/6/2025 của Phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Nam Định kết luận các chữ ký của những người liên quan trong gia đình được yêu cầu giám định đều của chính người đó.

Ngày 28/8/2025, TAND tỉnh Ninh Bình đã mở phiên tòa công khai sơ thẩm, xét xử vụ án "Tranh chấp về thừa kế tài sản và yêu cầu huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất", giải quyết theo quy định của pháp luật đối với yêu cầu khởi kiện của cụ N.T.L. Theo đó, TAND tỉnh này đã đưa ra bản án như sau:

Về nội dung vụ án, thửa đất có diện tích 1010 m2 là của cụ N.V.T và cụ N.T.L. Ngày 10/2/2010, cụ N.V.T mất không để lại di chúc. Thửa đất này do cụ N.T.L, bà N.T.N và ông bà N.V.K và Đ.T.H quản lý, sử dụng. Các đương sự trong vụ án đều thừa nhận là đúng sự thật nên đây là tình tiết, sự kiện không phải chứng minh theo quy định tại điều 92 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

Tại bản Hợp đồng tặng cho Quyền sử dụng đất ngày 10/4/2013, cụ N.T.L và những người con của cụ N.T.L và N.V.T đã thống nhất tặng cho toàn bộ diện tích 1010 m2 cho ông N.V.K và bà Đ.T.H và cặp vợ chồng này đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 22/4/2013. 

HĐXX xét thấy việc cụ N.T.L và các con (trừ bà N.T.N không ký vì là người thiểu năng trí tuệ từ nhỏ) đã lập hợp đồng tặng cho vợ chồng ông N.V.K và bà Đ.T.H toàn bộ diện tich 1010 m2 tại huyện Hải Hậu là hoàn toàn tự nguyện, không bị ai ép buộc, không trái pháp luật và đạo đức xã hội nên hợp đồng này hoàn toàn hợp pháp, đúng quy định của pháp luật, được công nhận và có hiệu lực thi hành đối với những người tham gia giao kết hợp đồng.

HĐXX cấp sơ thẩm cũng xét thấy yêu cầu khởi kiện của cụ N.T.L yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho vợ chồng con trai vào ngày 22/4/2013 và chia di sản thừa kế của cụ N.V.T là không có căn cứ chấp nhận. 

Các chữ ký của những người liên quan, căn cứ vào Bản Kết luận của Phòng Kỹ thuật Hình sự Công an tỉnh Nam Định, đều cho thấy đúng là chữ ký của người đó nên việc ông N.V.K cho rằng bà Đ.T.H là vợ của ông không ký vào Bản Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất, ông N.V.C cho rằng bản thân ông và bà N.T.N không ký vào Bản Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất, là không có cơ sở chấp nhận.

HĐXX cũng tuyên không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của cụ N.T.L nên cụ phải nộp toàn bộ chi phí, lệ phí xem xét thẩm định, định giá tài sản. Cụ L. cũng phải nộp án phí dân sự sơ thẩm theo quy định của pháp luật nhưng vì là người cao tuổi đã có đơn xin miễn án phí nên HĐXX chấp nhận miễn án phí dân sự sơ thẩm cho cụ.

Ngay khi có bản án sơ thẩm, ông N.V.C (một người con khác của cụ L.) và ông N.V.K đều có đơn kháng cáo toàn bộ bản án. Điều ngạc nhiên là ông N.V.K là bị đơn nhưng lại kháng cáo khi HĐXX không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Ông N.V.K kháng cáo vì cho rằng bản án "không công bằng và thiếu khách quan".

Ông N.V.K còn khẳng định trong văn bản rằng: "tôi nhận thức được việc Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất ngày 10/4/2013 và việc tôi kê khai cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là không đúng quy định của pháp luật".