Nỗi đau khi phải vứt bỏ đứa con mình sinh ra

Ngồi tù vì bỏ con

Fatima (tên nhân vật đã được thay đổi), 40 tuổi, từng phải ngồi tù 5 năm vì giết đứa con gái mới sinh. Sinh sống trong một cộng đồng nhỏ ở hòn đảo phía Nam Senegal, Fatima đã yêu và mang thai năm 18 tuổi khi chưa kết hôn. Mặc dù chịu nhiều áp lực và kỳ thị từ xã hội, Fatima vẫn quyết định giữ lại đứa trẻ. Khi Fatima mang thai, cha của đứa bé - một thủy thủ - cũng biến mất. Fatima cho biết, sau khi cô sinh con, hai mẹ con cô ngày nào cũng phải chịu đựng sự lăng mạ của cộng đồng.

Sau khi bị đẩy vào cuộc hôn nhân với một người đàn ông lớn hơn mình nhiều tuổi, Fatima có thêm 4 đứa con. Tuy nhiên, không chịu nổi chồng, cô đòi ly hôn. Ở Senegal, đây là một điều cấm kị. Sau đó, Fatima đã bị đuổi ra khỏi nhà và những đứa con của cô cũng không được theo mẹ. Một thân một mình, Fatima đến thủ đô Dakar và làm nghề giúp việc gia đình. Trong thời gian này, cô đã tìm đến sự giúp đỡ của một nhà lãnh đạo tôn giáo ở địa phương (tiếng địa phương gọi là Marabout) với hy vọng sẽ được gia đình tha thứ. Bất hạnh thay, cô đã bị người đàn ông này cưỡng hiếp đến mang thai.

Vì không muốn con mình phải chịu đựng cuộc sống như một kẻ bị ruồng bỏ, cô đã tìm cách phá thai nhưng không thành vì không có đủ điều kiện. Cuối cùng, Fatima đành phải sinh con trong một con phố ngổn ngang rác rưởi. Sau 3 ngày giấu con để chủ nhà không phát hiện, cô đã quyết định làm cho đứa bé bị chết ngạt.

Ở Dakar, cô gặp một người đàn ông và lại mang thai lần nữa. Do không biết đọc và viết, Fatima phải làm bất cứ việc gì để đổi lấy hơn 1 bảng Anh (khoảng 30.000 đồng) mỗi ngày. Vì lo sợ cho cuộc sống của mình và của đứa bé sau này, cô đã giấu việc mang thai và tìm cách làm cho đứa bé chết ngay sau sinh rồi vứt xác. Sự việc bại lộ nên cô phải ở tù.

Hiện Fatima phải sống ẩn dật trong rừng. Với sự giúp đỡ của Tostan, một tổ chức phi chính phủ với mục tiêu đào tạo nghề cho những phụ nữ từng là tù nhân để họ có thể tự kiếm sống và hội nhập xã hội sau khi được trả tự do, Fatima đang bán nước ép trái cây và nuôi gà.

Sự ruồng bỏ của xã hội

"Ở Senegal, chuyện sinh con ngoài giá thú là điều rất nghiêm trọng và sẽ bị xã hội xem thường", bà Imam Mbaye Niang, một đại biểu Quốc hội, nói. Bà cho biết, những phụ nữ rơi vào hoàn cảnh này thường chọn cách vứt bỏ đứa trẻ mà họ vừa mới sinh ra còn hơn phải chịu áp lực từ xã hội.

Mbeubeuss là một trong những bãi rác lớn ở châu Phi và cũng là nơi dành cho những đứa trẻ sơ sinh bị sát hại ở Senegal. Trong 3 năm qua, các nhân viên thu nhặt rác đã phát hiện thi thể của 32 trẻ sơ sinh ở nơi này.

Ở Senegal, trong các hộ gia đình truyền thống thường theo chế độ đa thê, phụ nữ và trẻ em gái làm việc nhà và nấu nướng. Theo truyền thống, mọi gia đình đều có Badiane (dì cả) chuyên giáo dục giới tính cho các cô gái. Badiane cũng là người duy nhất được phép tham dự lễ nhập môn của cô gái khi đến tuổi dậy thì ở "khu rừng thiêng" (Le Bois Sacré). Các cô gái, dưới sự hướng dẫn của Badiane, sẽ đi vào khu rừng thiêng trong tối đa 3 tháng, nơi họ sẽ tham gia các nghi lễ và tìm hiểu về kinh nguyệt, tình dục, các phương pháp tránh thai. Trong bối cảnh hiện đại hóa và đô thị hóa nhanh chóng, truyền thống này gần như đã biến mất từ năm 1968. Nhiều phụ nữ cho biết họ cảm thấy bị người lớn tuổi bỏ rơi vì mẹ và bà của họ không còn truyền lại thông tin này. Việc mất một nghi thức quan trọng như vậy thường được coi là một lý do khiến phụ nữ ít kiểm soát khả năng sinh sản của mình.

Ở Senegal, việc phá thai chỉ được thực hiện nếu tính mạng của một phụ nữ được coi là có rủi ro. Chi phí thực hiện các biện pháp tránh thai lại khá cao. Senegal là một trong những quốc gia có luật phá thai hà khắc nhất tại châu Phi. Bác sĩ hoặc dược sĩ nào giúp phá thai sẽ bị đuổi việc và tước giấy phép hành nghề. Riêng phụ nữ phá thai sẽ phải ngồi tù 10 năm.

Trung tâm trẻ mồ côi Pouponnière

Hiện tổ chức phi chính phủ Tostan đang tiếp cận để hỗ trợ tâm lý cho các nữ tù nhân phạm tội phá thai hay bỏ con mới sinh. Tostan đào tạo nghề giúp nhiều phụ nữ có thể hòa nhập cộng đồng và có việc làm, kiếm được thu nhập sau khi ra tù. Tostan còn thông tin để nhiều phụ nữ có con ngoài giá thú tìm đến sự giúp đỡ của Pouponnière. Đây là một tổ chức được thành lập năm 1955 tại Dakar (thủ đô của Senegal), do các nữ tu Công giáo La Mã điều hành để giúp đỡ các bệnh viện bị quá tải và chăm sóc trẻ sơ sinh bị bỏ rơi hoặc mồ côi. 

Từ đó đến nay, tổ chức này đã chăm sóc cho 4.150 trẻ sơ sinh, trong đó có 3.496 là trẻ mồ côi, 550 em được nhận nuôi hoặc đang trong quá trình tìm người nhận nuôi. Đây là một trong số ít trại trẻ mồ côi ở Sengal. Điều đáng nói là đa số phụ nữ nông thôn ở Senegal không biết đến tổ chức này để nhờ hỗ trợ khi sinh con ngoài ý muốn.