NSND Phạm Thị Thành trong ký ức của NSND Lê Tiến Thọ

Sáng 4/9/2025, NSND Phạm Thị Thành - nguyên Giám đốc Nhà hát Tuổi Trẻ, nguyên Cục phó Cục Nghệ thuật biểu diễn - đã vĩnh biệt trần thế, hưởng thọ 84 tuổi. 

NSND Lê Tiến Thọ - nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - đã chia sẻ với PV Báo Phụ nữ Việt Nam về người chị lớn trong nghề của mình:

+ Xin ông chia sẻ cảm xúc của mình khi nghe tin cây đại thụ của nền sân khấu Việt Nam - NSND Phạm Thị Thành qua đời?

Lúc này, cũng như tất cả những người thân trong hoạt động nghệ thuật, tôi rất buồn và xúc động. Dù biết chị tuổi cao, sức yếu và đã phải nằm một chỗ trong thời gian dài, nhưng sự ra đi của một nghệ sĩ tài năng, người có nhiều đóng góp cho sân khấu nước nhà, vẫn khiến chúng tôi bàng hoàng và đau xót.

+ Từng nhiều năm làm việc cùng NSND Phạm Thị Thành, kỷ niệm nào về bà để lại trong ông dấu ấn sâu đậm nhất?

Tôi có rất nhiều kỷ niệm với chị Phạm Thị Thành. Một những dấu ấn sâu đậm nhất là khi tôi được giới thiệu vào vị trí lãnh đạo Cục Nghệ thuật biểu diễn vào khoảng năm 2005 - 2006. Chính chị là người đã đề xuất, tiến cử tôi với các cấp lãnh đạo.

Tôi luôn coi đó là sự tin tưởng lớn lao, sự nhìn nhận của một con mắt tinh đời. Trong quá trình công tác tại Cục Nghệ thuật biểu diễn, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam hay cả thời điểm làm Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tôi luôn lấy tấm gương lao động miệt mài, nghiêm túc của chị để làm "kim chỉ nam" cho mình trong công việc.

+ Với ông, NSND Phạm Thị Thành có đóng góp nổi bật như thế nào cho nền sân khấu nước nhà?

Trước hết phải nói rằng NSND Phạm Thị Thành sinh ra trong một gia đình có truyền thống văn hóa. Chị là con cụ Phạm Khắc Hòe, luật sư, nhà văn, đồng thời từng giữ chức Đổng lý văn phòng nội các triều Bảo Đại; mẹ là bà Công Tôn Nữ Diệu Phẩm, cháu nội của hoàng tử - thi sĩ Tuy Lý Vương Miên Trinh. Từ thuở nhỏ, chị đã lớn lên trong bầu không khí nghệ thuật, thấm đẫm tình yêu với văn hóa. Năm 14 tuổi, dưới sự khuyến khích của các nhạc sĩ tên tuổi như Lưu Hữu Phước, Nguyễn Xuân Khoát, Đặng Đình Hưng…, chị gia nhập Đoàn Văn công Trung ương.

Trong quá trình làm việc, chị không chỉ giữ các cương vị như Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ, Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn mà còn là người phát hiện và đào tạo nhiều tài năng trẻ. Thành công và thương hiệu của Nhà hát Tuổi Trẻ ngày nay có dấu ấn rất lớn từ chị và các đồng nghiệp. Nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như NSND Lan Hương, NSND Lê Khanh, NSƯT Chí Trung… đều trưởng thành dưới sự dìu dắt của chị.

Ở lĩnh vực đạo diễn sân khấu, chị là đạo diễn của những chương trình nghệ thuật, lễ hội truyền thống hoành tráng. Các ý tưởng sáng tạo, sự chăm chút, tỉ mỉ của chị đã để lại ấn tượng sâu đậm, tạo nên sự kính trọng trong giới nghệ sĩ.

Chị cũng có nhiều hợp tác tâm huyết với tác giả Lưu Quang Vũ, tạo nên những tác phẩm kịch để đời, góp phần làm nên một giai đoạn rực rỡ của sân khấu kịch nói Việt Nam. Với những cống hiến to lớn ấy, ngoài danh hiệu NSND, chị còn được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật – sự ghi nhận xứng đáng cho một đời lao động nghệ thuật bền bỉ và sáng tạo. Trong mắt đồng nghiệp và công chúng, chị thực sự là một ngôi sao sáng, để lại ánh hào quang trên bầu trời sân khấu Việt Nam.

+ Lúc sinh thời, NSND Phạm Thị Thành là một người như thế nào ở đời thường, thưa ông?

Chị là người thẳng thắn và rất thương đồng nghiệp, đặc biệt là lớp văn nghệ sĩ trẻ. Chị luôn quan tâm, đề xuất để các cơ quan chức năng chăm lo cho đời sống nghệ sĩ. Tiếng nói của chị có sức nặng, được các cấp lãnh đạo lắng nghe.

Trong thời gian công tác tại Cục Nghệ thuật biểu diễn, chị xây dựng nhiều đề án quan trọng, như phát triển nghệ thuật rối nước truyền thống với việc đào tạo nghệ nhân múa rối, hay các đề án sân khấu học đường, sân khấu thử nghiệm quốc tế… Tôi còn nhớ hình ảnh chị, dù là nữ, tuổi cao, nhưng vẫn lặn lội về tận Thái Bình, Hải Phòng, Hải Dương… để khảo sát, làm việc cùng các nghệ nhân rối nước. Đó là sự tận tụy rất đáng trân trọng.

Với tôi, những câu chuyện cùng chị phần lớn xoay quanh tình yêu sân khấu. Khi tôi thôi công tác quản lý ở Bộ và chuyển sang Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, chị nhiều lần ngồi trao đổi hàng buổi về việc làm thế nào để xây dựng các đề án cho sân khấu, như đề án Sân khấu thử nghiệm quốc tế được Chính phủ công nhận.

Ngay cả khi làm luận án Tiến sĩ về sân khấu truyền thống, chị vẫn chia sẻ với chúng tôi, cởi mở nhận những lời góp ý. Tôi cảm phục chị ở tinh thần không ngừng học hỏi, dẫu tuổi cao sức yếu vẫn miệt mài nghiên cứu, nâng cao trình độ, đồng thời truyền lại tâm huyết cho thế hệ sau.

+ Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!