Nữ chiến sĩ từng giả điên trong tù - chuyện bây giờ mới kể

Kỳ tích giả điên trong tù

13 tuổi, cô bé Huỳnh Thị Ngọc (SN 1951) đã tham gia cách mạng, làm nhiệm vụ tiếp tế hậu cần, nuôi giấu, bảo vệ cán bộ. Thông minh và can đảm, 15 tuổi, Ngọc được giao nhiệm vụ giao liên cho Thị ủy Quy Nhơn (tỉnh Bình Định).

Từ năm 1969 - 1972, cái tên Huỳnh Thị Ngọc nổi tiếng trong giới thanh niên, học sinh thị xã Quy Nhơn. Chị cùng một số đồng chí trong Ban Chấp hành Thị đoàn Quy Nhơn tổ chức, lãnh đạo 3 cuộc đấu tranh gây tiếng vang lớn trong và ngoài nước lúc bấy giờ.

Trong đó, đáng chú ý là sự kiện cuối năm 1971, Đội Biệt động Chi đoàn Trần Văn Ơn dưới sự chỉ huy của chị Huỳnh Thị Ngọc đã có trận đánh rúng động tại trung tâm thị xã Quy Nhơn, ngay tại buổi lễ ra mắt của tên tỉnh trưởng Nguyễn Văn Chức. Các chiến sĩ nhỏ tuổi đã tiêu diệt một tỉnh phó, một quận trưởng, một trưởng ty. Tên tỉnh trưởng và nhiều tên khác bị thương. Trận đánh đã được Tỉnh ủy Bình Định đánh giá là trận mở màn cho chiến dịch Xuân - Hè 1972.

Đầu năm 1972, địch khủng bố phong trào học sinh sinh viên, nhiều người bị bắt, nhiều cơ sở bị đổ vỡ, riêng chị Ngọc bị kết án tử hình vắng mặt. Đến tháng 2/1972, chị bị địch bắt tại thị xã Quy Nhơn. Song, địch phải điên đầu trước sự lì đòn của người chiến sĩ cách mạng 21 tuổi mang cái tên giả Nguyễn Thị Thu Cúc. "Chúng dùng rất nhiều hình thức tra tấn dã man, từ thả rắn vào người, dùng máy ly tâm quay đòng đòng để mình mất phương hướng, rồi dùng cả máy phát hiện nói dối, nhưng không moi được gì", bà Ngọc nhớ lại.

Để bảo toàn bí mật trước những đòn tra tấn ngày càng tàn bạo, người nữ tù nghĩ ra cách đối phó mới, đó là giả điên. Đôi mắt chị vô hồn, khóc cười vô cớ…, nhưng kẻ thù không dễ tin ngay. Chúng tổ chức màn xử tử giả để thử thách. Lúc ấy, chị đã sẵn sàng cho cái chết ngay trên quê hương mình nên khi viên đạn lướt qua đầu làm cháy sém mớ tóc, tử tù Nguyễn Thị Thu Cúc vẫn cười điên dại.

Thuốc thử liều cao không có tác dụng, địch chuyển chị từ Quy Nhơn vào nhà thương điên Biên Hòa (Đồng Nai) để giám định. 3 tháng ròng rã theo dõi, sau khi bác sĩ tâm thần khẳng định chị bị bệnh thần kinh, địch mới yên tâm để lại người chiến sĩ cách mạng trong nhà thương điên.

Nhắc lại sự kiện ấy, bà Ngọc lại rưng rưng xúc động kể về những ân nhân đã giúp đỡ mình. Đó là bác sĩ người Bỉ Olivett Mikoloezak - một trí thức tiến bộ, rất quan tâm chăm sóc bệnh nhân nữ. Khi thăm khám, người chiến sĩ với cái tên giả Nguyễn Thị Thu Cúc đã nói sự thật về tình hình nguy hiểm của mình. Nhẹ nhàng, khéo léo và chân thật, nữ chiến sĩ đã làm cho người bác sĩ tin tưởng, hợp thức hóa bệnh án tâm thần cho mình.

Cũng trong những ngày ở nhà thương điên Biên Hòa, chị Ngọc được gần gũi với nữ biệt động Sài Gòn Thiều Thị Tạo. Chị Tạo được tổ chức tạo điều kiện trốn ra khỏi nhà thương điên. Sau đó, bắt liên lạc lại và hướng dẫn cho chị Ngọc làm theo. Ngày 4/3/1975, tử tù, bệnh nhân mang tên Nguyễn Thị Thu Cúc đã trốn thoát ra ngoài, được tự do sau 3 năm bị giam cầm ròng rã.

Vẫn hết lòng vì xã hội hôm nay

Sau ngày đất nước giải phóng, chị Ngọc đi học bổ túc văn hóa, thực hiện ước mơ còn dang dở. Sau đó về công tác ở Ban Tuyên giáo rồi Ban Tổ chức Thành ủy Quy Nhơn. Cuối năm 1989, người chiến sĩ năm xưa nghỉ "hưu non", bởi sức khỏe giảm sút sau những năm tháng bị tra tấn dã man trong nhà tù.

Về hưu nhưng bà Ngọc vẫn cố gắng tham gia công tác ở cơ sở như: Chủ tịch Hội LHPN phường Lê Lợi, Chi hội trưởng Chi hội Cựu chiến binh khu vực 3 phường Thị Nại, Chủ tịch Hội Cựu tù chính trị cách mạng phường Thị Nại. Đến năm 2016, bà chính thức làm Chủ tịch Hội Cựu tù chính trị cách mạng TP Quy Nhơn cho đến nay.

Nhẹ nhàng, kiên trì, bà Ngọc lặng lẽ góp công bằng việc vận động xây dựng nguồn quỹ hoạt động phong phú cho tổ chức mình phụ trách. Khi bà rời Chi hội Cựu chiến binh khu vực 3 phường Thị Nại, quỹ còn 20 triệu đồng; rời Hội Cựu tù chính trị cách mạng phường Thị Nại, quỹ còn 60 triệu đồng.

Hội Cựu tù chính trị cách mạng TP Quy Nhơn hiện còn 748 hội viên, đặc thù là không phát triển thêm mà ngày càng giảm đi. "Đến một lúc nào đó, tầm 10 - 15 năm sau, tất cả chúng tôi đều phải "ra đi". Bây giờ phải làm gì, để lại gì cho con cháu mai sau mãi mãi nhắc đến cái tên Hội để tự hào, phấn đấu, cống hiến hết sức mình, xứng đáng với sự hy sinh to lớn của cha ông", bà Ngọc trăn trở.

Từ sự trăn trở đó, từ đầu năm 2017, bà lập sổ vàng truyền thống, kêu gọi tấm lòng hảo tâm của mọi người, hiện đã được 100 triệu đồng. Từ nguồn này, bên cạnh gửi tiết kiệm để thăm hỏi, động viên hội viên lúc khó khăn, hoạn nạn, còn trao thưởng cho các cháu nhà nghèo vượt khó học giỏi. Đến khi hội viên cuối cùng "ra đi", quỹ ấy sẽ được lập "di chúc" để lại cho Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Quy Nhơn tiếp nhận, sử dụng.