Ông bà “chiều cháu vô biên”, bố mẹ “hóa rồ giữa bế tắc”

Mâu thuẫn giữa hai thế hệ trong nuôi dạy con cái rất phổ biến ở nhiều gia đình. Nhưng khi sự nuông chiều của ông bà chạm đến ngưỡng hủy hoại tương lai của đứa trẻ, nó không còn là chuyện nhỏ nữa. Đó là một cuộc chiến dai dẳng, thầm lặng, nơi người mẹ cảm thấy bất lực, đơn độc và dần mất đi tiếng nói trong chính gia đình mình.

Sự dối trá được dung túng

Chị H. cảm thấy vô cùng ức chế khi mẹ chồng quá nuông chiều 2 đứa con của mình. Nỗi lo của chị là cô con gái lớn, mới 12 tuổi nhưng cân nặng đã gần 60kg. Nguyên nhân không đâu xa, là do bà nội thường xuyên "dấm dúi cho cháu ăn vặt".

Mọi nỗ lực kiểm soát của chị H. đều trở nên vô nghĩa. Khi chị phát hiện và tịch thu đồ ăn vặt, con bé lập tức "mách bà nội". Tệ hơn, sự bao che của bà đã dạy con bé thói quen lén lút, thậm chí phải "mang cả đồ ăn vặt vào nhà vệ sinh ăn giấu mẹ". Sự việc nghiêm trọng đến mức bà nội còn mua "trà sữa túi khô hộp của Trung Quốc" cho cháu, mặc cho chị H. đã nói rõ ràng trà sữa không tốt cho sức khỏe của trẻ. Bà chẳng những không tiếp thu mà còn thường xuyên "móc mỉa, xỉa xói" con dâu. Chị lo ngại, sự nuông chiều này ăn sâu vào cách hình thành nhân cách và thói quen của con mình.

Cùng lúc đó, cậu con trai thứ hai của chị H. cũng gặp phải vấn đề nghiêm trọng khác. Mới vào lớp 1 nhưng cậu bé đã sớm lười học, học kém và rất bướng bỉnh. Đỉnh điểm của mâu thuẫn là những buổi tối kèm con học, hễ chị H. bắt đầu dạy con, mẹ chồng chị lại can thiệp: "Thằng bé đã học trên trường rồi, tối về bắt nó học tiếp để nó lú lẫn à!". Chị H. nản lòng cho biết, lời nói của bà khiến cậu con trai càng có cớ trốn tránh trách nhiệm học tập.

Mẹ thì bắt con học, bà nội lại sắm cho cháu chiếc iPad để chơi game. Chị H. cảm thấy "phát điên, hóa rồ" khi con trai nhanh chóng nghiện game và luôn dùng bà nội làm lá chắn. Khi vợ chồng chị H. muốn thu lại iPad để con tập trung học hành, mẹ chồng chị đã chửi mắng vợ chồng chị xối xả. Bà khẳng định, đây là món quà bà tặng cháu, không ai có quyền thu cả. Lời tuyên bố này khiến vợ chồng chị H. cảm thấy vô cùng bất mãn.

Trả giá cho sự nuông chiều

Nếu chị H. đang vật lộn với hiện tại, thì số phận của T. – đứa cháu đích tôn từng được nâng niu – chính là bài học nhãn tiền cho những hệ lụy trong tương lai.

T. vẫn được bà nuông chiều một cách thái quá. Trước đây, dù T. đã học lớp 6, cao lớn phổng phao, T. vẫn được bà ngồi bón cơm như đứa trẻ lên 3. Ai nhìn vào cũng lắc đầu ngao ngán. T. được chiều đến mức "đòi gì được đấy", mọi ý muốn đều được đáp ứng tức thì, không cần biết đúng sai.

Lớn lên, T. nghiễm nhiên trở thành một người trẻ không có khả năng chịu trách nhiệm, luôn muốn hưởng thụ mà không cần lao động. Cái thói "đòi gì được đấy" ngày nào đã biến thành lòng tham vô đáy và sự thiếu kiên nhẫn khi đối diện với cuộc sống thực. T. nhanh chóng sa vào con đường cờ bạc trực tuyến, chơi tài xỉu qua mạng, mong muốn đổi đời chỉ sau một đêm mà không cần đổ mồ hôi.

Bi kịch cuối cùng đã xảy ra. Ở tuổi 20, thay vì tự lập, T. vướng vòng lao lý, bị công an bắt nhốt vì cờ bạc. Khi nghe tin, cả gia đình mới bàng hoàng nhận ra, chính sự nuông chiều quá mức là một trong những nguyên nhân khiến T. sa ngã. Tình thương vô điều kiện đã biến thành sự hủy hoại có điều kiện và cái giá phải trả là cả một tương lai.

Thiết lập ranh giới cứng rắn dựa trên nguyên tắc

Hai câu chuyện trên chỉ ra một thực trạng đáng báo động: Sự hủy hoại kỷ luật bắt nguồn từ tình thương không có nguyên tắc. Khi ông bà cố tình can thiệp và bao che, cha mẹ sẽ mất đi sự tôn trọng và thẩm quyền giáo dục trước mặt con cái. Đứa trẻ học được cách sử dụng tình yêu thương của ông bà như một công cụ để lách luật và chống đối. Về lâu dài, chúng hình thành thói quen sống dối trá, vô kỷ luật và không có khả năng tự chịu trách nhiệm.

Để thoát khỏi bế tắc này, người mẹ cần một chiến lược rõ ràng: Thiết lập ranh giới cứng rắn dựa trên nguyên tắc. Người mẹ phải tuyên bố rõ ràng về trách nhiệm và quyền hạn của mình, không để sự nuông chiều của ông bà trở thành cái cớ để đứa trẻ hư hỏng.

Theo các chuyên gia tâm lý, chìa khóa để thoát khỏi bế tắc là sự thống nhất giữa hai vợ chồng. Cha mẹ cần họp riêng để thống nhất quy tắc, sau đó trình bày với ông bà một cách tôn trọng nhưng kiên định, nhấn mạnh rằng: "Bố mẹ có quyền và chịu trách nhiệm chính trong việc nuôi dạy con!". Hãy giữ thái độ ôn hòa nhưng không thỏa hiệp, đồng thời tìm cách dành thời gian riêng để giáo dục con theo đúng kỷ luật đã đặt ra.

Cha mẹ cần học cách kiên định và nhất quán. Chỉ khi cha mẹ là một khối thống nhất, đứa trẻ mới nhận ra đâu là nguyên tắc cốt lõi của gia đình. Và nếu sự thỏa hiệp không thể đạt được, việc chấp nhận một quyết định khó khăn như dọn ra ở riêng, dù mang lại sự xích mích, đôi khi lại là lối thoát duy nhất để cha mẹ giành lại quyền giáo dục chính đáng của mình.