Phẫu thuật thẩm mỹ ở Trung Quốc: Thị trường 300 tỷ nhân dân tệ đang ngày càng trẻ hóa

"Tôi đã sợ hãi suốt thời gian đó", cô gái từ tỉnh Sơn Đông (Trung Quốc), cho biết, cô chọn dùng tên tiếng Anh để đảm bảo sự riêng tư.

"Nhưng tôi đặt hết niềm tin vào bác sĩ và tin rằng dù tôi phải chịu đựng điều gì thì khi bước ra khỏi phòng phẫu thuật vẫn sẽ có diện mạo đẹp hơn trước".

Giờ đây, 3 năm sau, Irene đang du học tại Úc. Cô vẫn còn nhớ những đêm mất ngủ trước ca phẫu thuật, nỗi sợ dao mổ, và một tháng hồi phục tại nhà, chờ đợi vết sưng và bầm tím quanh mắt thuyên giảm.

Bất chấp những khó khăn, Irene không hề hối hận về quyết định phẫu thuật thẩm mỹ vào mùa hè năm đó. "Phẫu thuật này đã thay đổi hoàn toàn suy nghĩ của tôi. Kể từ đó, tôi chỉ càng tự tin hơn thôi", cô nói.

Theo dữ liệu nghiên cứu, thị trường thẩm mỹ y khoa của Trung Quốc - bao gồm phẫu thuật thẩm mỹ và các phương pháp làm đẹp ít xâm lấn - đã tăng trưởng lên gần 300 tỷ nhân dân tệ (42 tỷ đô la) vào năm 2024, tăng từ 65 tỷ nhân dân tệ vào năm 2015. Dự kiến, thị trường này sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng hàng năm khoảng 10% trong bốn năm tới.

Mặc dù nhóm người tiêu dùng cốt lõi vẫn là những người từ 26 đến 40 tuổi, nhưng ngày càng có nhiều thanh thiếu niên và người trưởng thành ở độ tuổi đầu 20 cũng đang thúc đẩy sự mở rộng của thị trường. Nhiều người đang tìm cách giải quyết những bất an lâu năm về ngoại hình và nâng cao sự tự tin.

Quách Hân, bác sĩ phẫu thuật tại Bệnh viện Phẫu thuật Thẩm mỹ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Y khoa Trung Quốc, cho biết: "Số lượng bệnh nhân trẻ vừa tốt nghiệp trung học hoặc đang học đại học bắt đầu tăng lên từ khoảng một thập kỷ trước, dẫn đến sự gia tăng đột biến số lượng ca khám và phẫu thuật trong các kỳ nghỉ hè".

"Những năm gần đây, chúng tôi còn tiếp nhận cả những bệnh nhân trẻ tuổi hơn. Trung bình, sinh viên chiếm khoảng 20% số ca khám mà tôi tiếp nhận, mặc dù tỷ lệ này có thể cao hơn đối với các bác sĩ chuyên về các thủ thuật như phẫu thuật mắt hai mí".

Phẫu thuật tạo mắt hai mí, tạo nếp gấp giúp mắt trông to và sáng hơn, và các thủ thuật loại bỏ bọng mắt di truyền là một trong những phương pháp điều trị được bệnh nhân trẻ tuổi ưa chuộng nhất. Bác sĩ Quách cho biết các thủ thuật phổ biến khác bao gồm nâng mũi bằng chất liệu độn, cũng như tiêm chất làm thon gọn khuôn mặt và thu hẹp đường viền hàm.

Các bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ làm việc với bệnh nhân trẻ tuổi thường nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá toàn diện động lực và kỳ vọng của họ. Điều này bao gồm sàng lọc các vấn đề sức khỏe tâm thần tiềm ẩn và truyền đạt rõ ràng các tác dụng phụ tiềm ẩn và rủi ro phẫu thuật.

Ông Quách cho biết: "Không còn nghi ngờ gì nữa, phẫu thuật thẩm mỹ có thể cải thiện ngoại hình của một người và việc được coi là hấp dẫn có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của một người trẻ. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải đánh giá kỹ lưỡng trước. Các đặc điểm tự nhiên của bệnh nhân có phù hợp với phẫu thuật không? Họ có sẵn sàng chấp nhận kết quả nếu phẫu thuật không thành công hoặc mang lại kết quả ngoài mong đợi không?".

Mong muốn thay đổi

Áp lực từ bạn bè và hình ảnh cơ thể lý tưởng trên mạng xã hội có xu hướng tạo ra mong muốn ngoại hình đẹp hơn trong tâm trí giới trẻ.

Hồi trung học, Irene bị bạn bè chế giễu vì đôi mắt một mí và sụp mí. Vào thời điểm đó, kiểu "mặt trẻ con" với đôi mắt to tròn và cằm nhỏ đang thịnh hành trên mạng.

Quyết tâm phẫu thuật mắt hai mí của cô càng trở nên mạnh mẽ hơn sau khi gặp nhiều cô gái xinh đẹp trong kỳ thi tuyển sinh đại học nghệ thuật năm 2022. "Tôi không khỏi ghen tị với ngoại hình của họ", cô nói.

Bác sĩ Quách cho biết phần lớn bệnh nhân trẻ tuổi đều có cha mẹ đi cùng và thường được sự cho phép hoặc thậm chí khuyến khích phẫu thuật.

"Nhưng thanh thiếu niên ngày nay có vẻ quyết đoán hơn. Trước đây, họ hiếm khi đặt câu hỏi và chỉ muốn giải quyết những khiếm khuyết bẩm sinh của mình. Ngày nay, họ bước vào với những yêu cầu rõ ràng trong đầu, hoặc tham khảo những tiêu chuẩn về cái đẹp mà họ tìm thấy trên các nền tảng mạng xã hội. Tuy nhiên, tôi từ chối các phương pháp điều trị dành cho những người đề xuất kết quả không thực tế hoặc theo đuổi tính thẩm mỹ một cách bệnh hoạn."

Sự đồng ý của cha mẹ

Quy định của Trung Quốc yêu cầu phải có sự đồng ý của cha mẹ đối với những người dưới 18 tuổi mới được phẫu thuật thẩm mỹ và các bác sĩ phẫu thuật bị cấm dụ dỗ trẻ vị thành niên tham gia các dịch vụ thẩm mỹ y tế.

Ông Vương Thành Nguyên, Gám đốc khoa phẫu thuật thẩm mỹ tại Bệnh viện Hữu nghị Trung - Nhật, cho hay, tuổi tác là yếu tố quan trọng cần cân nhắc khi đánh giá các ứng viên phẫu thuật thẩm mỹ.

"Đối với những bệnh nhân bị dị tật nghiêm trọng, chẳng hạn như khuyết tật tai bẩm sinh, bỏng nặng và nốt ruồi sắc tố lớn, chúng tôi được phép thực hiện phẫu thuật sau khi có sự đồng ý của người giám hộ của họ", ông cho biết.

Những bất thường về thể chất khác có thể gây rắc rối cho thanh thiếu niên - chẳng hạn như ngực nam, lông mày không đều hoặc miệng xếch do tổn thương thần kinh - cũng thường được chấp nhận.

Tuy nhiên, các bác sĩ phẫu thuật được yêu cầu phải hết sức thận trọng và tuân thủ các quy định khi cân nhắc thực hiện các phương pháp điều trị thẩm mỹ không cần thiết, chẳng hạn như phẫu thuật tạo mí mắt hai mí hoặc nâng ngực, cho trẻ vị thành niên, ngay cả khi có sự đồng ý của người giám hộ", ông kể.

Các chuyên gia y tế đã nêu rõ tại cuộc họp báo của Ủy ban Y tế Quốc gia vào tháng 7/2025 rằng những người dưới 18 tuổi nên được khuyến cáo không nên phẫu thuật thẩm mỹ vì họ chưa trưởng thành về mặt thể chất và cảm xúc.

Sự phát triển về gu thẩm mỹ của giới trẻ khiến họ dễ bị tổn thương trước những áp lực bên ngoài và kỳ vọng phi thực tế. Trẻ vị thành niên có nguy cơ cao bị tổn thương cảm xúc nghiêm trọng nếu các thủ thuật dẫn đến biến chứng hoặc kết quả không như mong muốn, họ nói thêm.

Ông Vương cho biết khi tư vấn cho bệnh nhân trẻ, điều quan trọng là phải đánh giá cẩn thận động cơ và mục tiêu của họ để xác định xem mong muốn phẫu thuật của họ có xuất phát từ mối quan tâm chính đáng về mặt y tế hoặc thẩm mỹ, việc theo đuổi xu hướng một cách mù quáng hay vấn đề tâm lý tiềm ẩn hay không.

"Ví dụ, một số người bị ảnh hưởng bởi trào lưu mới nhất hoặc mong muốn bắt chước những người có sức ảnh hưởng trực tuyến, khiến quyết định phẫu thuật trở nên rất bốc đồng", ông nói.

"Một số bệnh nhân đưa ra những kỳ vọng không thực tế và thậm chí là 'biến dạng', chẳng hạn như yêu cầu có đôi tai giống yêu tinh, đường viền hàm quá sắc nét, loại bỏ sụn hoặc gò má cao bất thường".

Một dấu hiệu cảnh báo khác là khi bệnh nhân đặt hết hy vọng vào một phương pháp duy nhất để giải quyết các vấn đề cá nhân.

"Ví dụ, một chàng trai trẻ tin rằng việc cắt mắt hai mí sẽ giúp anh ta tránh được việc bạn gái chia tay anh ta - một ví dụ điển hình về mục tiêu không thể đạt được", ông nói.

Ông cảnh báo các bác sĩ phẫu thuật phải cảnh giác với những bệnh nhân có yêu cầu mơ hồ và quá mức về sự hoàn hảo.

Các chuyên gia cho biết, việc tập trung ám ảnh vào những khuyết điểm tưởng tượng hoặc phóng đại được gọi trên lâm sàng là rối loạn lo âu về ngoại hình, một tình trạng sức khỏe tâm thần thường gặp ở một số người tìm đến phẫu thuật thẩm mỹ.

Từ Cao Dương, một nhà trị liệu tại Bệnh viện Anding Bắc Kinh trực thuộc Đại học Y khoa Thủ đô, cho biết chứng rối loạn này là một trong số những dấu hiệu cảnh báo quan trọng cần chú ý khi đánh giá mức độ sẵn sàng về mặt tâm lý của bệnh nhân đối với phẫu thuật thẩm mỹ.

Ông cho biết: "Khi nhận thức của bệnh nhân về một khuyết điểm không phù hợp với thực tế, điều đó có thể chỉ ra chứng rối loạn này. Trong khi đó, điều cần thiết là phải thảo luận về các mối quan hệ giữa các cá nhân, động lực gia đình và việc sử dụng mạng xã hội của họ. Việc muốn giải quyết tất cả các vấn đề trong cuộc sống chỉ bằng một thủ thuật duy nhất là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng cần phải lưu ý".

Bác sĩ Từ nói thêm rằng các bác sĩ phẫu thuật nên đánh giá xem bệnh nhân có hiểu đầy đủ về những rủi ro của thủ thuật và đã sẵn sàng cho giai đoạn hồi phục hay chưa. "Cũng cần sàng lọc các tình trạng lo âu, trầm cảm hoặc các tình trạng tâm lý tiềm ẩn khác". Ông cũng cho rằng sự phát triển thể chất nhanh chóng trong thời kỳ thanh thiếu niên, áp lực hình thành bản sắc và việc thiếu sự hỗ trợ hoặc công nhận từ gia đình và bạn bè có thể làm gia tăng sự lo lắng về ngoại hình. Mạng xã hội đang tiếp tục thúc đẩy sự phổ biến của các xu hướng thẩm mỹ bất thường, thậm chí có hại.

"Vẻ đẹp rất đa dạng, nhưng mạng xã hội thường khiến giới trẻ tiếp cận với những tiêu chuẩn cái đẹp hạn hẹp và lặp đi lặp lại", bác sỹ Từ nói. "những người trẻ tuổi đang cân nhắc phẫu thuật thẩm mỹ nên dành thời gian suy nghĩ ít nhất sáu tháng trước khi đưa ra quyết định cuối cùng". Ông gợi ý rằng khi cha mẹ nhận được những yêu cầu như vậy từ con cái tuổi vị thành niên, họ nên trao đổi để hiểu rõ hơn động cơ tiềm ẩn, đồng thời thảo luận về những rủi ro và tác dụng phụ tiềm ẩn của các thủ thuật thẩm mỹ.