Phiên chợ vùng cao - Nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc thiểu số

Chợ phiên là nét sinh hoạt văn hóa không thể thiếu của đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao. Chợ phiên không chỉ là nơi giao lưu, trao đổi hàng hóa, mà còn là nơi hội tụ, gặp gỡ và giao lưu của đồng bào các dân tộc sinh sống quanh vùng. Bởi thế, vào mỗi buổi chợ phiên, khi mặt trời còn chưa ló rạng, từ trẻ cho đến người già khắp mường trên bản dưới xúng xính trong trang phục của các đồng bào dân tộc thiểu số náo nức xuống chợ.

Chợ phiên khác chợ thông thường ở chỗ chỉ mở bán vào những ngày đặc biệt cố định. Người đến chợ cũng đủ các lứa tuổi, từ già đến trẻ, nam nữ thanh niên; các bà, mẹ, vợ đi chợ để trao đổi, mua bán; các ông chồng đi chợ để giao lưu uống rượu, ăn thắng cố, thổi khèn... Trẻ em theo bố mẹ đi chơi chợ, thanh niên nam nữ đến chợ để giao lưu tìm bạn tình tạo nên một khung cảnh vui tươi, đầy sắc màu. 

Người dân vùng cao đi chợ phiên không chỉ để trao đổi mua bán, mà còn để gặp nhau trò chuyện sau những ngày lao động sản xuất vất vả. Để đi chợ phiên, người dân phải dậy từ lúc trời còn tối. Họ đến chợ với chiếc gùi đựng vài cân gạo, mớ rau hay nải chuối…; chiếc bao tải nhỏ đựng vài lưỡi cuốc, con dao, liềm, xẻng, kiềng bếp… hay dắt theo con bò, ngựa, mang theo vài con lợn, gà, ngan… 

Mỗi sản phẩm, sản vật của địa phương mà bà con mang đến bày bán ở chợ luôn là sự kết tinh trong lao động, sự cần cù chịu thương chịu khó của người dân vùng cao, cũng là những sản vật đặc trưng do bà con các dân tộc làm ra. Cách bày bán cũng mộc mạc, không cầu kỳ - họ sử dụng những gì mà mình sẵn có trải ra giữa đất để bày bán sản phẩm, nơi nào tốt hơn một chút là những chiếc lán nhỏ được làm bằng tre, nứa. Tuy đơn sơ nhưng nơi đây là nơi bày đủ thứ của ngon vật lạ từ núi rừng. 

Tại các phiên chợ, bạn sẽ được nhìn ngắm những gương mặt thuần phác của người dân tộc trong bộ trang phục truyền thống; là những gian hàng thổ cẩm rực rỡ sắc màu được ví như một bức tranh rực rỡ với những sắc màu truyền thống. Nô nức nhất vẫn là các hàng ăn uống luôn tấp nập thực khách ghé thăm. Mùi thơm nức mũi của những món ăn dân dã đậm chất vùng cao nghi ngút khói; những chén rượu trong vắt, thơm nồng; nơi đây bày bán những đặc sản nổi tiếng mang đậm phong vị nguyên bản không đâu sánh bằng tạo nên một bức tranh sinh động về bản sắc, nét văn hóa riêng của phiên chợ vùng cao.