Tại Chương trình Hội thảo tham vấn “Vai trò của phụ nữ và quản lý rác thải nhựa tại Việt Nam”, do Đại sứ Quán Canada phối hợp với TƯ Hội LHPN Việt Nam tổ chức ngày 15/3, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Ủy viên TƯ Đảng, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam, cho biết, vấn đề rác thải nói chung và rác thải nhựa ở Việt Nam ngày càng đáng báo động.
Trong những năm qua, lượng rác thải nhựa tiêu thụ của Việt Nam ngày càng tăng. Năm 1990, mỗi người dân sử dụng trung bình 3,8kg nhưng đến năm 2015 đã tăng lên 41kg người/năm (tăng 11 lần). Việt Nam cũng là 1 trong 5 nước châu Á có lượng rác thải rất lớn ra đại dương.
Cũng theo Chủ tịch Nguyễn Thị Thu Hà, phụ nữ đóng vai trò trọng yếu liên quan đến rác thải, từ sản xuất, tiêu dùng đến thu gom. Vì vậy, nếu thay đổi một số khâu, công đoạn, thói quen trong thu gom, xử lý rác thải thì phụ nữ sẽ thành người kiến tạo, chủ động góp phần vào xây dựng nền kinh tế xanh.
Thời gian qua, Hội đã làm được một số việc như tuyên truyền, xây dựng các mô hình liên quan đến thu gom rác thải… Tuy nhiên, trong quá trình thu gom, xử lý rác thải cũng còn những vấn đề đặt ra. Ví như, khi Hội hướng dẫn chia rác thải đầu nguồn nhưng đến cuối cuối nguồn, người thu gom lại để lẫn với nhau thì việc phân chia là vô nghĩa.
Chủ tịch Nguyễn Thị Thu Hà cũng đề nghị Canada chia sẻ thêm những kinh nghiệm, hỗ trợ về kỹ thuật, chuyên gia, bước đi, lộ trình, mô hình can thiệp… để Hội LHPN triển khai các mô hình hiệu quả.
Nói rõ hơn về vấn đề này, bà Nguyễn Minh Hương, Trưởng Ban Tuyên giáo (TƯ Hội LHPN Việt Nam) cho biết, hiện nay Hội đã xây dựng được một số mô hình bảo vệ môi trường như: Các mô hình xây dựng cảnh quan môi trường (tuyến đường hoa, Tổ phụ nữ tự quản, Nhà sạch, vườn đẹp, sạch đồng ruộng). Các mô hình liên quan đến quản ý rác thải như phân loại thu gom xử lý rác thải tại nguồn; gây quỹ hoạt động từ rác thải; hạn chế túi nilon, rác thải nhựa. Các mô hình xây dựng công trình vệ sinh gồm Quỹ quay vòng vốn vệ sinh; dự án cải thiện vệ sinh cộng đồng dựa trên kết quả.
Tuy nhiên, bà Minh Hương cũng cho rằng, hiện nay còn một số vấn đề đặt ra như công tác tuyên truyền chưa sáng tạo, thiếu sự đồng bộ trong quy trình xử lý rác; phân loại tại gia đình nhưng đến bãi rác lại trộn lẫn; không có cơ sở xử lý rác nilon/nhựa dùng một lần nên phải vứt bỏ hoặc đốt; các sản phẩm thay thế túi nilon chi phí cao. Trong khi đó, thiếu sự phối hợp của các đoàn thể khi chủ yếu hội phụ nữ vận động phụ nữ. Đó là chưa kể các mô hình lò đốt rác các hộ gia đình nông thôn tuy giải quyết được vấn đề khối lượng rác thải nhựa ra môi trường nhưng ảnh hưởng đến chất chất lượng không khí. Thiếu cơ chế để phụ nữ tham gia quyết định phù hợp với đóng góp trong bảo vệ môi trường bởi các hoạt động hiện nay chủ yếu khai thác vai trò của phụ nữ, chưa tạo ra được các hoạt động để họ nâng cao vị thế.
Bà Deborah Paul, Đại sứ Canada tại Việt Nam, cho biết, mỗi năm có khoảng 8 triệu tấn rác thải nhựa đổ ra đại dương. Nếu tải chế được một tấn rác thải nhựa giảm được 2 tấn khí thải CO2. Canada cũng là nước hỗ trợ rất nhiều cho các khu vực trên thế giới. Riêng năm 2018, Canada đã hỗ trợ 100 triệu USD trên toàn cầu để xử lý rác thải đại dương. Đại sứ quán Canada cam kết sẽ đồng hành, tham gia cùng Việt Nam trong xử lý rác thải nhựa.
Trong buổi tham vấn, các đại biểu cũng đã chia sẻ kinh nghiệm, mô hình xử lý, tái chế rác thải nhựa đã được áp dụng thành công ở địa phương. Đồng thời, các chuyên gia cũng chia sẻ, giải đáp thắc mắc của các đại biểu tham dự.