Phụ nữ vượt nam giới trong huy động vốn DeepTech giữa lúc đầu tư sụt giảm

Trong nhiều năm qua, các startup do phụ nữ sáng lập luôn gặp bất lợi trong việc huy động vốn đầu tư mạo hiểm. Tuy nhiên, số liệu mới nhất cho thấy một bức tranh khác trong năm 2024.

Theo báo cáo Female Innovation Index 2025 do nền tảng đầu tư châu Âu Female Foundry công bố tại London, lượng vốn đầu tư vào các startup do phụ nữ sáng lập tại châu Âu giảm 12% so với năm 2023 - gần tương đương với mức giảm 11% của toàn thị trường.

Điều đáng chú ý là trong lĩnh vực công nghệ chuyên sâu (DeepTech), các công ty do phụ nữ sáng lập đang huy động được nhiều vốn hơn so với nam giới. Báo cáo cho thấy tỷ lệ các doanh nhân sáng lập công ty trong lĩnh vực DeepTech ngày càng tăng, một phần nhờ mối liên kết mạnh mẽ của lĩnh vực này với môi trường học thuật - nơi phụ nữ có mức đại diện cân bằng hơn.

Hiện nay, khoảng 33% tổng số vốn đầu tư mạo hiểm mà các nữ doanh nhân châu Âu huy động được đang chảy vào các startup DeepTech - cao hơn 2% so với các startup không phân biệt giới tính. Những lĩnh vực nổi bật bao gồm sinh học tổng hợp, trí tuệ nhân tạo tạo sinh (generative AI) và phát triển dược phẩm.

Để thực hiện báo cáo này, Female Foundry khảo sát hơn 1.200 nữ sáng lập, nhà đầu tư, giám đốc điều hành cùng hơn 35 quỹ đầu tư tư nhân, hiệp hội và tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp tại 20 quốc gia châu Âu. Đáng chú ý, họ tính cả các startup có ít nhất một nữ đồng sáng lập - cách tiếp cận giúp mở rộng đáng kể phạm vi thống kê, khác với nhiều báo cáo khác chỉ tính các đội ngũ sáng lập toàn nữ.

Dù vậy, thực tế vẫn cho thấy sự chênh lệch lớn. Các khảo sát trong năm 2024 đều chỉ ra rằng các nhóm sáng lập toàn nữ chỉ huy động được 2,2% tổng vốn đầu tư mạo hiểm toàn khu vực - con số cho thấy sự bất bình đẳng vẫn còn sâu sắc.

Agata Nowicka, nhà sáng lập Female Foundry và tác giả của báo cáo, chia sẻ: "Tôi lập ra chỉ số này vì nhận ra rằng con số 2% thường được nhắc đến không phản ánh đầy đủ thực tế. Chúng ta cần có những thước đo đa dạng và toàn diện hơn".

Nowicka cho rằng điểm sáng trong lĩnh vực DeepTech là tín hiệu đáng mừng, nhưng nhấn mạnh rằng phụ nữ trong môi trường học thuật vẫn cần được khuyến khích mạnh mẽ hơn để bước vào con đường khởi nghiệp.

Theo bà, đại dịch COVID-19 cũng đã góp phần tạo ra sân chơi bình đẳng hơn cho phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ.

"Khi tôi khởi nghiệp năm 2016, hầu hết quỹ đầu tư mạo hiểm thậm chí chưa có trang web tử tế, và nhiều sự kiện diễn ra kín đáo. Nhưng trong giai đoạn 2021–2022, ngành này đã bùng nổ và trở nên cởi mở hơn rất nhiều. Khi các quỹ cần tìm thêm dự án, họ bắt đầu mở rộng cơ hội cho phụ nữ", Nowicka chia sẻ.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng các startup do phụ nữ sáng lập tại châu Âu đã huy động được 5,76 tỷ euro trong năm 2024, giảm nhẹ so với 6,56 tỷ euro năm 2023. Ba lĩnh vực thu hút nhiều vốn đầu tư nhất đối với các startup do phụ nữ lãnh đạo là y tế, fintech và thực phẩm. Giai đoạn hạt giống (seed stage) tiếp tục là nơi phụ nữ đạt được nhiều thành công nhất, với quy mô gọi vốn trung bình tăng 7% so với năm trước.

Đáng chú ý, hơn 80% trong số 50 thương vụ huy động vốn lớn nhất của các startup do phụ nữ sáng lập năm 2024 thuộc về những nhà sáng lập có nền tảng khoa học, tập trung vào các lĩnh vực như sinh học tổng hợp (282,4 triệu euro), AI tạo sinh (221,8 triệu euro) và phát triển thuốc (169,9 triệu euro).

Về mặt địa lý, Anh, Pháp và Đức là ba quốc gia dẫn đầu về tổng vốn đầu tư cho các startup do phụ nữ sáng lập, trong khi Phần Lan và Đan Mạch là hai quốc gia có tỷ lệ vốn đầu tư mạo hiểm phân bổ cho nhóm này cao nhất.

Bức tranh toàn cảnh cho thấy rằng, dù dòng vốn đầu tư toàn cầu đang thu hẹp, phụ nữ - đặc biệt là trong lĩnh vực DeepTech - vẫn đang chứng minh năng lực cạnh tranh và tầm ảnh hưởng ngày càng lớn trong thế giới khởi nghiệp.