Phương pháp chọn sách theo từng giai đoạn phát triển của trẻ

Vai trò của đọc sách đối với trẻ

- Phát triển các kỹ năng ngôn ngữ: Sách sẽ mang đến cơ hội cho trẻ mở rộng vốn từ, học thêm những cấu trúc câu, biết thêm thành ngữ, tục ngữ...

- Rèn luyện khả năng tập trung: Với các thiết bị như TV, máy tính bảng, sự tập trung của các em mang tính thụ động. Còn với hoạt động đọc sách đòi hỏi trẻ buông lỏng đầu óc để thư giãn, tập trung vào câu chữ. Nhờ đó, bộ não sẽ được kích thích, nâng cao hiệu quả của khả năng tập trung.

- Kích thích óc tưởng tượng và sáng tạo: Nếu từng câu chữ là khung sườn, thì óc sáng tạo vô hạn cho phép mỗi trẻ xây dựng nên một thế giới của riêng mình.

- Tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên cho trẻ: Mỗi quyển sách là một kho tàng thông tin và kiến thức rộng lớn. Đọc càng nhiều, trẻ sẽ càng biết nhiều hơn về cuộc sống quanh mình và thế giới.

- Xua tan cảm giác căng thẳng: Sau những lúc ôn tập, hoàn thành bài vở, một khoảng thời gian đọc sách sẽ giúp các em thư giãn tinh thần, sẵn sàng cho ngày tiếp theo.

Chọn sách theo từng giai đoạn phát triển của trẻ

1. Giai đoạn sơ sinh đến 6 tháng tuổi

Vì tầm nhìn của trẻ trong giai đoạn này khá hạn chế (chỉ khoảng 45cm), ba mẹ nên chọn sách hình có màu sắc bắt mắt (riêng trẻ dưới 3 tháng chọn màu đen và trắng). Sách nên là ít hoặc không có chữ, hình minh hoạ to, đơn giản, 1 hình trên 1 trang là tốt nhất.

Thời kỳ này, bé bắt đầu dùng các giác quan đang được hoàn thiện để khám phá sách, như nhìn, nghe, chạm (mở hay đóng) và có khi còn bỏ vào miệng. Ba mẹ hãy cân nhắc chọn sách bằng bìa cứng vì bé hay gặm, chồm lấy và có khi vô ý xé sách. Sách bằng vải cũng là một gợi ý tốt dành cho mẹ.

2. Giai đoạn 7 tháng tuổi đến 12 tháng tuổi

Khi trẻ lớn hơn, hãy đọc sách cho trẻ nghe mỗi ngày. Chọn những cuốn sách có độ bền cao như sách được thiết kế có bìa cứng, nhẹ, để trẻ tập cầm cuốn sách trên tay. Chọn sách cho trẻ với nhiều màu sắc tươi sáng, có hình ảnh lớn, đơn giản. Một vài cuốn sách có thể tạo ra âm thanh (như tiếng động vật, xe lửa, giai điệu một bài hát) khi bạn và trẻ mở ra sẽ khiến trẻ rất thích thú để đọc. Việc bạn đọc đi đọc lại quyển sách nhiều lần sẽ giúp trẻ nhận biết và gọi tên những đồ vật quen thuộc cũng như nhanh chóng học theo các vần điệu và bài hát.

3. Giai đoạn 1-3 tuổi

Thời điểm này trẻ bắt đầu được thấy nhiều vật xung quanh, trẻ hứng thú với mọi thứ, trẻ bập bẹ nói hát những câu đơn giản.

Bố mẹ hãy lựa chọn những quyển sách có 1-2 câu trên một trang và có hình ảnh minh họa lớn, bắt mắt. Vì trẻ đã có thể nhận thức được loại sách nào trẻ thích đọc, nên nếu bố mẹ đọc sách cho trẻ nghe hãy yêu cầu trẻ lấy quyển sách mình ưa thích, đừng quá lo lắng khi vài tuần trẻ chỉ thích nghe đi nghe lại một câu chuyện - đây chỉ là sự phát triển bình thường ở trẻ nhỏ.

Ngoài ra, vào cuối tuần hoặc thời gian rảnh hãy cho trẻ ra hiệu sách cùng bạn để trẻ có cơ hội được tự lựa chọn những cuốn sách yêu thích, và có cơ hội khám phá những điều thú vị tại hiệu sách.

4. Giai đoạn từ 3-6 tuổi

Giai đoạn này trẻ đã có khả năng đọc, quan sát mọi việc thông qua hình ảnh, hoạt động của bố mẹ, đồng thời trẻ cũng hiểu được một số câu chuyện, hình ảnh trên những cuốn sách. Thời điểm này bố mẹ sẽ thấy trẻ thích thú tham gia vào việc lật giở từng trang sách, đặt câu hỏi và nhận xét về câu chuyện một cách tích cực nhất định.

Con sẽ rất hay hỏi các câu hỏi như "Tại sao", và bố mẹ đừng ngần ngại giải đáp thông qua các cuốn sách nhé. Sách sẽ đem lại cho con câu trả lời đơn giản và dễ hiểu nhất trong tầm tuổi của con. Gợi ý cho bố mẹ là khi mua sách nên để ý thông tin về độ tuổi phù hợp cho bé nhé.

Ngoài ra, bố mẹ nên chọn các loại sách khác nhau về động vật, thiên nhiên, cây cối để trẻ vừa học vừa khám phá mọi thứ xung quanh. Đặc biệt là chọn sách theo sở thích của con, đừng bắt ép trẻ mà hãy cho con học qua những thứ mà con thích.

5. Giai đoạn trẻ từ 6-9 tuổi

Giai đoạn này cần chọn các loại sách bổ trợ cho kiến thức đã học trên trường, những kiến thức đơn giản, câu chuyện ngắn rất phù hợp với trẻ nhỏ. Trẻ đã đi học nên những quyền sách con đọc có nội dung phong phú, hình ảnh sinh động. Ngoài việc chọn sách cho con, mẹ nên cùng con đi dạo để bé tự tìm ra những cuốn sách mà mình yêu thích. 

6. Giai đoạn trẻ từ 9-12 tuổi

Lứa tuổi này trẻ đã có những hiểu biết nhất định về con người, về xã hội xung quanh. Trẻ bắt đầu có xu hướng thích những câu chuyện phức tạp, phải suy nghĩ và dành nhiều thời gian để khám phá. Bố mẹ có thể bắt đầu lựa chọn cho trẻ những loại sách về khoa học, cuộc phiêu lưu, danh nhân, nghệ sĩ...

Tuy nhiên, tốt nhất là hãy để con tự lựa chọn loại sách mình thích, và điều bố mẹ nên làm chính là xem quyển sách đó có phù hợp với lứa tuổi và nhận thức của con hay không mà thôi. Trong độ tuổi này, trẻ cũng có nhiều xu hướng tìm kiếm các loại sách về giới tính, tình bạn, tình yêu... 

Tổng kết, mỗi độ tuổi con lại cần đọc những loại sách khác nhau. Hy vọng với những gợi ý trên sẽ giúp ích cho các bố mẹ trong việc lựa chọn sách cho con mình nhé.