Quốc hội thông qua việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013

Trước khi thông qua, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết: Sau mỗi lần tiếp thu, chỉnh lý, nội dung của dự thảo Nghị quyết ngày càng được hoàn thiện thêm. Ban đầu, Ủy ban đề nghị sửa đổi, bổ sung 8/120 điều, khoản của Hiến pháp năm 2013, nhưng sau khi nghiên cứu những ý kiến góp ý rất xác đáng, Ủy ban đã đề nghị tiếp thu, chỉ sửa đổi, bổ sung 5/120 điều, khoản, giữ lại 3 điều tiếp tục thực hiện theo quy định của Hiến pháp hiện hành (về việc lấy ý kiến Nhân dân khi thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính (khoản 3 Điều 110); quy định về "chính quyền địa phương" và "cấp chính quyền địa phương" (các điều 111, 112 và 114); về quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân (khoản 2 Điều 115).

Về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội (Điều 9 của Hiến pháp), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết: Có ý kiến đề nghị làm rõ "tổ chức xã hội" và "tổ chức xã hội khác" tại khoản 1 và khoản 3 Điều 9 là những tổ chức nào, có là thành viên và có trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hay không để đảm bảo tính bao quát, chặt chẽ và toàn diện của Hiến pháp.

Ủy ban Dự thảo Nghị quyết cho rằng, việc khoản 1 và khoản 3 Điều 9 của Hiến pháp sử dụng cụm từ "tổ chức xã hội" và "tổ chức xã hội khác" là để phân biệt giữa một bên là tổ chức xã hội tự nguyện tham gia liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và trở thành "thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam" với một bên là tổ chức xã hội khác chưa phải là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Nghị quyết số 60-NQ/TW chỉ đặt vấn đề sắp xếp, tinh gọn hợp nhất cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ. Nội dung sửa đổi, bổ sung tại Điều 9 là nhằm thể chế hóa chỉ đạo nói trên. Do đó, các tổ chức xã hội ngoài phạm vi này vẫn có tư cách pháp lý và được tổ chức, hoạt động như hiện nay. Cụ thể, ngoài 5 tổ chức chính trị - xã hội, trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đang có 43 tổ chức xã hội là thành viên của Mặt trận.

Có ý kiến đề nghị tại khoản 2 Điều 9 không nên ghi rõ tên của 05 tổ chức chính trị - xã hội vào Hiến pháp để tránh trường hợp sau này có thêm tổ chức chính trị - xã hội mới lại phải sửa đổi, bổ sung Hiến pháp.

Về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, việc quy định Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam trong Hiến pháp không chỉ là sự tiếp nối, kế thừa những nội dung còn nguyên giá trị của Hiến pháp hiện hành mà còn thể hiện sự ghi nhận vị trí, vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội này; làm rõ mối quan hệ, sự gắn kết giữa các tổ chức chính trị - xã hội với nhau và với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong hệ thống chính trị.

Quy định như vậy còn phản ánh đặc điểm riêng có của hệ thống chính trị ở nước ta, bởi không phải bất kỳ cơ quan, tổ chức nào được thành lập cũng được quy định trong Hiến pháp. Do đó, Ủy ban Dự thảo Nghị quyết đề nghị Quốc hội cho tiếp tục thể hiện như quy định của Hiến pháp hiện hành.

Bên cạnh đó, Ủy ban Dự thảo Nghị quyết cho rằng, việc dự thảo Nghị quyết quy định cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội là có tính kế thừa, thể hiện tính dân chủ của chế độ xã hội chủ nghĩa, phát huy được vai trò tích cực, chủ động của các tổ chức chính trị - xã hội, đáp ứng nhu cầu chính đáng và thể hiện nguyện vọng, ý kiến của một bộ phận đông đảo người dân trong xã hội là đoàn viên, hội viên của các tổ chức này.

Đây cũng là nội dung đã được tiếp thu, chỉnh lý trên cơ sở các ý kiến góp ý của Nhân dân, của đại biểu Quốc hội, kiến nghị của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cũng có cơ sở thực tiễn.

Nhấn mạnh ý nghĩ của Dự thảo Nghị quyết, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh: Quốc hội xem xét thông qua ngày hôm nay thực sự kết tinh trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, đã phản ánh sâu sắc ý chí, nguyện vọng của Nhân dân, kết hợp giữa ý Đảng, lòng Dân, phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu xây dựng, bảo vệ, phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội thông qua sẽ là dấu ấn lịch sử, có ý nghĩa hết sức quan trọng, khởi đầu cho cuộc cải cách sâu sắc về thể chế, thể hiện tư duy đổi mới có tính cách mạng trong tổ chức hệ thống chính trị và quản trị quốc gia, là cơ sở hiến định cho việc thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng và Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tạo nền tảng để kiến tạo một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, người dân hạnh phúc, yên vui.