Tránh rủi ro sức khỏe khi dùng nước lá ổi

Nước lá ổi có những tác dụng gì?

Thời gian gần đây, nước lá ổi trở thành một trong những loại thức uống được nhiều người truyền tai nhau như một phương pháp "giảm cân tự nhiên" và "thải độc lành mạnh". Trên mạng xã hội, hàng loạt công thức nấu nước lá ổi được chia sẻ kèm theo những lời khẳng định về khả năng giảm mỡ, ổn định đường huyết hay hỗ trợ tiêu hóa. 

Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế, thảo dược tự nhiên không đồng nghĩa với an toàn tuyệt đối. Nếu dùng sai cách hoặc dùng không đúng đối tượng, nước lá ổi có thể đem đến những rủi ro sức khỏe khó lường. Lá ổi từ lâu đã quen thuộc trong dân gian, được đưa vào nhiều bài thuốc y học cổ truyền nhờ vị đắng, tính ấm và tác dụng kháng khuẩn nhẹ. Một số nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy lá ổi chứa các hợp chất có lợi, mang lại nhiều tác động tích cực cho cơ thể nếu sử dụng ở mức độ hợp lý. 

Không ít người lựa chọn uống nước lá ổi thay cho các loại nước có đường để hỗ trợ quá trình giảm cân. Bởi với rất ít calo và không chứa đường, loại nước này giúp hạn chế cơn thèm ăn, đồng thời góp phần cải thiện quá trình chuyển hóa. Chiết xuất trong lá ổi cũng cho thấy khả năng làm giảm sự hấp thu tinh bột và đường, từ đó hỗ trợ kiểm soát cân nặng.

Không chỉ vậy, các hoạt chất thuộc nhóm chất xơ hòa tan như pectin trong lá ổi còn hỗ trợ đào thải cholesterol xấu qua đường tiêu hóa. Nhờ đó, một số người tin rằng uống nước lá ổi hằng ngày có thể ổn định mỡ máu hoặc cải thiện sức khỏe tim mạch. Một vài nghiên cứu bước đầu ghi nhận tác dụng làm chậm quá trình oxy hóa lipid, từ đó giúp hạn chế hình thành các mảng xơ vữa. Tuy nhiên, đây chỉ là những ghi nhận mang tính tham khảo và chưa thể thay thế cho phương pháp điều trị y khoa.

Trong dân gian, lá ổi còn được biết đến như một vị thuốc giúp "săn niêm mạc ruột", hỗ trợ giảm tiêu chảy hoặc đầy bụng. Nhai búp ổi tươi từng là mẹo quen thuộc của người lớn tuổi mỗi khi bị rối loạn tiêu hóa. Nhìn chung, với tính ấm và tác dụng kháng khuẩn nhẹ, nước lá ổi có thể mang lại một số lợi ích cho đường ruột nếu uống đúng thời điểm và liều lượng phù hợp. 

Một số tài liệu nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy hoạt chất trong lá ổi có khả năng ức chế enzyme alpha-glucosidase – enzyme tham gia vào quá trình phân giải tinh bột. Khi enzyme này bị ức chế, đường được hấp thu vào máu chậm hơn, từ đó giúp ổn định đường huyết sau ăn. Điều này lý giải vì sao nhiều người bệnh tiểu đường tìm đến nước lá ổi như một phương pháp hỗ trợ. Tuy nhiên, hỗ trợ không có nghĩa là thay thế, và càng không thể tự ý bỏ thuốc điều trị.

Những ai không nên uống nước lá ổi?

Việc sử dụng nước lá ổi cần được thận trọng hơn nhiều so với những gì nhiều người vẫn nghĩ. Theo y văn Đông y, lá ổi có tính sáp, nếu dùng quá nhiều có thể gây táo bón hoặc làm chậm nhu động ruột. Một số trường hợp còn có thể bị đau bụng hoặc đầy hơi nếu uống khi bụng đói. 

Ngoài ra, uống nước lá ổi đặc trong thời gian dài có thể khiến gan và thận phải xử lý dược chất nhiều hơn, gây ảnh hưởng đến chức năng chuyển hóa của cơ thể. Bởi vậy, chuyên gia khuyến cáo người dân chỉ nên dùng 5–7 lá ổi đun với khoảng 1 lít nước, uống một lượng vừa phải mỗi ngày và ưu tiên uống sau ăn khoảng 1 giờ để tránh kích ứng dạ dày.

Đáng chú ý nhất là việc xác định đúng đối tượng có thể sử dụng loại thức uống này. BS Đinh Thị Thuân – Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Hữu Nghị, cho biết: "Hiện nay rất nhiều người thấy nước lá ổi là thảo dược nên nghĩ rằng uống càng nhiều càng tốt. Nhưng thực tế, có những đối tượng nếu uống có thể gặp phản ứng ngược hoặc làm giảm hiệu quả của thuốc đang điều trị". 

 Bác sĩ Thuân nhấn mạnh rằng những người đang sử dụng thuốc điều trị bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, tim mạch, tiểu đường, mỡ máu hay thuốc kháng đông cần hết sức thận trọng. Ở nhóm bệnh nhân này, hoạt chất trong lá ổi có thể tương tác với thuốc đặc trị, làm thay đổi tốc độ hấp thu và thậm chí gây hạ đường huyết quá mức nếu dùng song song với thuốc tiểu đường. Bác sĩ Thuân khuyến cáo: "Tuyệt đối không tự ý uống nước lá ổi khi đang điều trị bệnh mạn tính mà không hỏi ý kiến bác sĩ".

Phụ nữ mang thai và cho con bú cũng là nhóm đối tượng cần tránh. Lá ổi có tính sáp, dễ làm tình trạng táo bón trong thai kỳ trở nên trầm trọng hơn. Đối với phụ nữ đang cho con bú, việc sử dụng thảo dược không rõ liều lượng có thể ảnh hưởng đến chất lượng sữa và hệ tiêu hóa non nớt của trẻ. 

Những người có cơ địa nhạy cảm hoặc từng có tiền sử dị ứng với các loại lá cây cũng có nguy cơ gặp phản ứng ngứa, nổi mẩn, đau bụng hoặc khó tiêu khi uống nước lá ổi. Thậm chí, người có sỏi thận hoặc chức năng thận yếu được bác sĩ khuyến cáo hạn chế các loại nước lá tự đun vì có thể tăng gánh nặng lọc thải cho thận.

Trước xu hướng tự tìm kiếm phương pháp "chữa bệnh bằng thảo dược" trên mạng, BS Thuân đưa ra lời khuyên: "Thảo dược chỉ thực sự tốt khi được dùng đúng người, đúng thời điểm và đúng liều. Không nên thần thánh hóa nước lá ổi hay coi đó là 'thuốc chữa bách bệnh'. Với bất kỳ loại thảo dược nào, đặc biệt là khi đang mắc bệnh hoặc sử dụng thuốc đặc trị, người dân nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn chính xác".

Có thể nói, nước lá ổi mang đến một số lợi ích nhất định cho sức khỏe, nhưng lợi ích ấy chỉ phát huy khi người dùng hiểu đúng và sử dụng có trách nhiệm. Thay vì uống theo trào lưu, sự thận trọng và tìm hiểu kỹ càng chính là "chìa khóa an toàn" giúp người dân tránh được những rủi ro không đáng có. Nếu cơ thể xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi uống nước lá ổi, đặc biệt là đau bụng, buồn nôn, mẩn ngứa hay tụt đường huyết thì người dùng cần ngừng lại ngay lập tức và đến cơ sở y tế để được kiểm tra kịp thời.