Trung Quốc: Nới lỏng những quy định “làm khó” mẹ đơn thân

Thay đổi thái độ với mẹ đơn thân

Năm 2019, Gao Jie và bạn trai vội vã đăng ký kết hôn khi vừa chia tay thì phát hiện mang thai. Nữ doanh nhân ở Thượng Hải này là người độc lập về tài chính và sẵn sàng tự mình nuôi dạy đứa trẻ. Tuy nhiên, sau khi xem xét các chính sách của chính phủ, cô nhận ra rằng, kết hôn là biện pháp khả thi nhất. Không có lễ cưới và cuộc hôn nhân của Gao Jie cũng không hạnh phúc. Năm ngoái, cô và chồng ly hôn.

Khác với Gao Jie, Chris Zou quyết định một mình sinh con ở tuổi 40 vào năm 2016. Khi con trai chào đời, cô nộp đơn xin trợ cấp nghỉ thai sản từ Quỹ an sinh xã hội mà hầu hết người lao động và người sử dụng lao động Trung Quốc đã đóng vào. Khi đơn bị từ chối, Zou đã kiện chính quyền Thượng Hải. 

Trong suốt 4 năm, các tòa án địa phương liên tiếp từ chối đơn kháng cáo của Zou. Cô chỉ nhận được tiền nghỉ thai sản của mình vào đầu năm 2021, vài tháng sau khi Thượng Hải nới lỏng quy định về những lợi ích này. Năm ngoái, một số mẹ đơn thân khác ở Thượng Hải cũng đã nhận được tiền.

Bắc Kinh và một số tỉnh của Trung Quốc hiện cho phép mẹ đơn thân nhận trợ cấp nghỉ thai sản. Trước đây, phụ nữ mang thai chưa lập gia đình được cho là phải kết hôn để hưởng trợ cấp.

Tháng 1 vừa qua, Tứ Xuyên, tỉnh đông dân thứ năm Trung Quốc, trở thành tỉnh mới nhất tuyên bố mở rộng một số quy định để mẹ đơn thân được hưởng quyền lợi như phụ nữ đã kết hôn. Cơ quan y tế Tứ Xuyên giải thích rằng, động thái mới sẽ "chuyển trọng tâm của việc đăng ký khai sinh sang mong muốn và kết quả sinh con". 

Và theo một quan chức y tế của tỉnh, các sửa đổi mới không nhằm khuyến khích sinh con trước khi kết hôn mà để đảm bảo rằng, người chưa kết hôn có thể hưởng dịch vụ chăm sóc mẹ và con.

Một số động thái khác cho thấy thái độ về mẹ đơn thân ở quốc gia này đang thay đổi. Tháng 8 năm ngoái, Liu Juan, một quan chức của Cục An ninh Y tế Quốc gia Trung Quốc, đã kêu gọi chính quyền địa phương trao cho các bà mẹ đơn thân quyền được hưởng trợ cấp thai sản.

 Từ năm 2016, tỉnh đông dân nhất của Trung Quốc là Quảng Đông đã trao cho các bà mẹ đơn thân quyền lợi tương tự như những người đã kết hôn. Đây là địa phương đầu tiên của Trung Quốc thực hiện động thái này.

Những thay đổi này có thể giúp ích rất nhiều trong việc giảm kỳ thị về vấn đề sinh con ngoài giá thú.

Tỷ lệ sinh liệu có được cải thiện?

Những động thái mới nhằm mở rộng quyền của phụ nữ độc thân khiến các nhà nhân khẩu học hoài nghi rằng, liệu điều này có giúp thúc đẩy số lượng trẻ em được sinh ra. Yi Fuxian, một nhà khoa học tại Đại học Wisconsin-Madison, cho rằng tỷ lệ sinh sẽ không thể tăng nhưng có thể làm giảm số ca phá thai vẫn còn cao ở Trung Quốc.

Tính cấp thiết trong việc thúc đẩy tỷ lệ sinh càng trở nên lớn hơn khi dữ liệu cho thấy, dân số Trung Quốc đã giảm vào năm ngoái, lần đầu tiên kể từ đầu những năm 1960 đói kém.

Theo giáo sư Wang Feng tại Đại học California, lợi ích khi sinh con cho các bà mẹ đơn thân là một điều cần thiết vì dung hòa được lợi ích của cả chính phủ và phụ nữ.