"Trưởng tộc" của nhà văn Phạm Quang Long thu hút hàng trăm sinh viên tham gia giao lưu

Trưởng tộc kể chuyện làng chuyện họ, cũng là kể chuyện người, chuyện xã hội, chuyện nông thôn Việt, tự các câu chuyện đó như ngầm cảnh tỉnh về "làng quê đang biến mất", dẫu rất nhiều vẻ đẹp thôn làng vẫn được níu giữ trân trọng và gắn bó máu thịt trong từng câu chữ của tác giả. 

Nhiều trang viết như là dòng ký ức tràn ra mênh mông niềm tiếc nhớ, mà ai là người Việt đều ít nhiều đồng cảm: Những nếp nhà quê kiểng, nết ăn nết ở người làng quê Bắc bộ chân chất mà khôn ngoan đến điều; vẻ đẹp cổ kính rêu phong của cảnh làng và cả thú ẩm thực đậm đà mà tinh tế... Là người con của làng, của họ tộc, luôn đau đáu nỗi niềm cố cựu, nhưng không vì thế mà tác giả không cổ vũ một nông thôn kiểu mới đang dần chiếm thế thượng phong. 

Nên "trong số vô vàn những câu chuyện về dòng họ, về trưởng tộc được bó bện với những chuyện ở làng, ở xã, chuyện trên giời, dưới đất, đông, tây, kim, cổ, thăm thẳm tình người từ thuở dựng họ, lập làng đến thời nay được dồn nén trong Trưởng tộc, có khá nhiều chuyện đã khơi gợi cho người đọc ở lứa tuổi trung niên, cao niên dấy lên niềm ước ao mà họ từng ao ước "ước gì như những ngày xưa". Và chắc hẳn, trong một chừng mực nhất định cũng sẽ khơi gợi những suy tư cho bạn đọc trẻ tuổi về họ mình, làng mình, về đạo làm người, về thế sự".

Bà Khúc Thị Hoa Phượng - Giám đốc, Tổng Biên tập NXB Phụ nữ Việt Nam chia sẻ: "Đề  đề tài về nông thôn, nông nghiệp, nông dân viết rất khó, thầy Phạm Quang Long đã tận dụng tư liệu từ làng quê nơi chính ông sinh ra, gắn bó và có tình cảm sâu sắc với nơi đây. Hy vọng những cuốn tiếp theo của thầy Long vẫn là về làng quê, nông thôn, nông nghiệp và nông dân Việt Nam.

Dương Quế Chi, sinh viên khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ về tác phẩm: Cuốn tiểu thuyết này mang đến cho em cảm giác về sự bung nở của những dòng ký ức, hoài niệm, những day dứt và sự tiếc nuối của một thế hệ đã đi qua và chứng kiến lịch sử thăng trầm của làng xã họ tộc mình. Cùng với đó là sự xuất hiện của những vấn đề muôn thuở như xung đột giữa các thế hệ già trẻ cũ mới trong dòng họ về cách sống, cách nhìn, đối nhân xử thế và mối quan hệ của chính họ đối với gốc gác, nguồn cội hay chính là họ tộc của mình.

"Trong đó, điều em ấn tượng là hình tượng những người phụ nữ được xây dựng trong tác phẩm. Đó là hình ảnh bà Ngoan - vợ của ông Đời; bà Lan - vợ của Nghi, họ đều là những người phụ nữ điển hình trong truyền thống làng quê, giàu đức hy sinh, tần tảo và chu toàn tất cả cho chồng, cho con. Trong mối quan hệ với làng xã, họ hàng, họ cũng là người khéo ăn, khéo nói, biết cách cư xử, sống biết trước biết sau.
Song song với mạch kể về những người vợ mẫu mực là hình ảnh cô Liên, con của bà Lan, đại diện cho thế hệ trẻ với quan điểm cấp tiến, được xem là người có lối sống "tự do" nhất làng, đồng thời cũng là người biết đấu tranh cho hạnh phúc cá nhân của mình. Cô chủ động lựa chọn tình yêu cho mình nhưng cũng quả quyết chấm dứt khi nhận ra những đổ vỡ trong cuộc hôn nhân đó" - sinh viên Dương Quế Chi chia sẻ thêm.

Những người từng đọc tiểu thuyết của Phạm Quang Long, khi đọc Trưởng tộc hẳn sẽ có chung một cảm nhận là ở tiểu thuyết này vẫn "lắm chuyện". 

Tác giả vẫn cao hứng, mài miệt phát huy sở trường, sở thích "đá ngang đá dọc" về đủ thứ chuyện ở đời một cách tưng tửng. Có lẽ, theo quan niệm của riêng ông là viết tiểu thuyết cũng như một thú chơi mà "đã chơi thì chơi cho đã". 

Với hằng hà sa số những chuyện lớn, chuyện nhỏ "gọi nhau" tụ tập trong Trưởng tộc, có những chuyện tưởng như chẳng đâu vào đâu, nhưng lại chứa những thông tin hữu ích, hoặc đã hàm chứa trong đó những sự suy tư về thế sự, đạo lý, tình người… Có những chuyện tưởng như để triết lý về sự sướng khổ, nhưng lại được "minh họa" bằng sự sa sút về luân thường, đạo lý. Đọc mà cười ra nước mắt.

Vẫn với bút pháp hào hoa, sắc sảo, nhân hậu, tác giả đã cài cắm một cách thật tài tình, thật nhuần nhuyễn đủ thứ chuyện của "cái làng bé tí mà lắm chuyện" vào Trưởng tộc. Không ít những câu chuyện bé xíu, bỗng nhiên được "gọi đến", tưởng như chẳng mấy liên quan đến cốt truyện, hóa ra lại là một thứ gia vị làm cho cốt truyện đậm đà, hấp dẫn hơn.
Nếu như sở trường, sở thích của Phạm Quang Long là trên nhiều trang tiểu thuyết đều "tận dụng mọi thời cơ" để viết về những món ăn dân dã, khoái khẩu của quê mình và rất thích viết về những gia vị của từng món ăn thì việc "đá ngang đá dọc" chuyện nọ, chuyện kia để tạo sức hấp dẫn cho cốt truyện cũng là bút pháp, bút lực mang dấu ấn riêng của tác giả Trưởng tộc. 

Cách kể chuyện của Phạm Quang Long kết hợp rất nhuyễn giữa kiểu cũ và mới. Quen thuộc ở cách tiếp cận vấn đề, cảm hứng nhân đạo, thái độ bênh vực người yếu thế giàu tinh thần nhân văn thường gặp trong các tác phẩm viết về nông thôn và người nông dân. Nhưng lại mới lạ và mang hơi hướng hiện đại ở chỗ, ông tung tẩy ở mọi câu chuyện, góc nhìn luôn thay đổi, nhân vật dẫn chuyện luôn dẫn người đọc đến những quan hệ, tình huống bất ngờ.
Từ đó, tạo nên kết cấu chuyện đóng mở không ngừng, sự liên tưởng của mạch chuyện, tư tưởng luôn nhất quán nhưng không đơn điệu, luôn chứa đựng những mạch ngầm, những xung đột âm ỉ chỉ chờ cơ hội là bùng phát. Chiều sâu đời sống được kết nên bởi muôn vàn câu chuyện giăng mắc, đa diện đan xen nhau. Vậy nên chuyện của ông hấp dẫn người đọc ở bản thân nó và ở cách kể. Có thể đọc từng chương riêng biệt chứ không nhất thiết phải theo trình tự mới hiểu diễn biến chuyện.

Sự kiện giúp sinh viên có cơ hội giao lưu cùng các nhà văn, nhà nghiên cứu phê bình, tìm hiểu về một số nghề nghiệp của sinh viên ngành khoa học xã hội và nhân văn trong tương lai. Đồng thời, có thêm diễn đàn để sinh viên bày tỏ ý kiến và thể hiện tình cảm với thầy cô nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11.