"Trưởng tộc": Những dòng ký ức tràn ra mênh mông niềm tiếc nhớ
Nhiều trang viết của "Trưởng tộc" như là những câu chuyện ngầm cảnh tỉnh về "làng quê đang biến mất"
Tiểu thuyết "Trưởng tộc" của PGS.TS Phạm Quang Long do NXB Phụ nữ Việt Nam phát hành lấy bối cảnh một làng quê Bắc bộ quen thuộc và cốt truyện về chuyện họ tộc, vốn khá điển hình ở nông thôn Việt.
Trong Trưởng tộc, tác giả không cấu trúc tiểu thuyết, mà kể chuyện nhặt khoan, các tuyến truyện lớn nhỏ, các nhân vật chính phụ cứ thế "nở xòe" như ngô rang, đều đều và bông lên đầy đặn. Tác giả thông qua các thế hệ nhân vật mà kể lại lịch sử làng xã họ tộc, từ lúc lập ấp dựng tề, trải qua 2 cuộc chiến chống Pháp chống Mỹ, đến thời hiện đại.
Tác giả Phạm Quang Long
Chuyện họ Võ trong sách, ta có thể gặp ở bất cứ làng quê nào: Sự xung đột thế hệ mới cũ giữa những người ông người bà mong muốn giữ "đất lề quê thói" với lớp con cháu chỉ mong làm giàu thật nhanh; khát vọng và sự cạnh tranh để chiếm thế thượng phong của từng họ tộc trong làng; những tiêu cực và phức tạp trong quản lý cấp địa phương; sự suy thoái xuống cấp đạo đức làng xã...
Có thể nói, quá nhiều đổi thay làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến lề thói truyền thống, khi nông thôn Việt ngày càng hiện đại hóa, giàu có no đủ hơn, nhưng chưa chắc đã văn minh hơn. Vì thế, không thể thiếu cuộc đấu tranh kinh điển giữa thiện và ác, giữa mới và cũ, và cuộc chiến này sẽ không hồi kết.
Trưởng tộc kể chuyện làng chuyện họ, cũng là kể chuyện người, chuyện xã hội, chuyện nông thôn Việt. Tự các câu chuyện đó như ngầm cảnh tỉnh về "làng quê đang biến mất", dẫu rất nhiều vẻ đẹp thôn làng vẫn được níu giữ trân trọng và gắn bó máu thịt trong từng câu chữ của tác giả.
Tác giả PGS.TS. Phạm Quang Long:
- Nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội)
- Nguyên Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội
- Nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch Hà Nội
Tác phẩm:
Lạc giữa cõi người (tiểu thuyết, 2016); Bạn bè một thuở (tiểu thuyết, 2017); Cuộc cờ (tiểu thuyết, 2018); Chuyện làng (tiểu thuyết, 2020); Mùa rươi (tiểu thuyết, 2020); Chuyện phố (tiểu thuyết, 2024)...
Nhiều trang viết như là dòng ký ức tràn ra mênh mông niềm tiếc nhớ, mà ai là người Việt đều ít nhiều đồng cảm: Những nếp nhà quê kiểng, nết ăn nết ở người làng quê Bắc bộ chân chất mà khôn ngoan đến điều; vẻ đẹp cổ kính rêu phong của cảnh làng và cả thú ẩm thực đậm đà mà tinh tế...
Là người con của làng của họ tộc, luôn đau đáu nỗi niềm cố cựu, nhưng không vì thế mà tác giả không cổ vũ một nông thôn kiểu mới đang dần chiếm thế thượng phong.
Trong số vô vàn những câu chuyện về dòng họ, về trưởng tộc được bó bện với những chuyện ở làng, ở xã, chuyện trên giời, dưới đất, đông, tây, kim, cổ, thăm thẳm tình người từ thuở dựng họ, lập làng đến thời nay được dồn nén trong tác phẩm.
Có khá nhiều chuyện đã khơi gợi cho người đọc ở lứa tuổi trung niên, cao niên dấy lên niềm ước ao mà họ từng ao ước "ước gì như những ngày xưa". Và chắc hẳn, trong một chừng mực nhất định cũng sẽ khơi gợi những suy tư cho bạn đọc trẻ tuổi về họ mình, làng mình, về đạo làm người, về thế sự.
