Tuyên bố Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9

Báo Phụ nữ Việt Nam trân trọng đăng toàn văn Tuyên bố Hội nghị:

Chúng tôi, với hơn 300 nghị sĩ trẻ, có mặt tại Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9 từ ngày 14-17/9/2023 tại thủ đô Hà Nội, Việt Nam để khẳng định cam kết trong việc thúc đẩy thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), đặc biệt thông qua chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Độ tuổi trung bình của chúng tôi là 38,4 tuổi và khoảng 44% trong số chúng tôi là nữ nghị sĩ. Tham dự Hội nghị có các đại diện của các tổ chức toàn cầu và khu vực, các nhóm thanh niên, các công ty khởi nghiệp, trí thức trẻ và các nhà lãnh đạo của IPU và Việt Nam. Chúng tôi rất vui mừng khi Hội nghị diễn ra đúng ngày 15/9, Ngày Quốc tế vì Dân chủ của Liên hợp quốc.

Hội nghị của chúng tôi tại Việt Nam đánh dấu kỷ niệm 8 năm Tuyên bố Hà Nội về các SDG được Liên minh Nghị viện Thế giới thông qua năm 2015 và đặt ra cam kết của các nghị sĩ trong việc giải quyết các ưu tiên toàn cầu. Khi Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững (2030 Agenda) đã đi được nửa chặng đường, thì hiện đang là thời điểm hết sức quan trọng và mang tính quyết định.

Chúng tôi nhấn mạnh và lo ngại rằng trong khi chỉ còn chưa đầy 7 năm để đạt được các SDG, hiện tại chỉ có 12% mục tiêu đang được thực hiện tốt, trong khi đó có đến 50% mục tiêu vẫn còn đang chậm tiến độ ở mức độ từ vừa phải đến nghiêm trọng. Những kết quả này không chỉ đòi hỏi chúng ta cần phải nhìn nhận nghiêm túc mà còn phải hành động quyết liệt hơn, đặc biệt lưu ý khoảng cách còn tồn tại để đạt được các mục tiêu giáo dục, bình đẳng giới, việc làm, tăng trưởng kinh tế, hành động về khí hậu, hòa bình, công lý và thể chế, bởi đây là những mối quan tâm đặc biệt quan trọng của giới trẻ. Hiện vẫn còn 258 triệu trẻ em chưa được đến trường, trong khi chúng ta cần một nền giáo dục phổ cập không ai bị bỏ lại phía sau. Tỉ lệ thanh niên không có việc làm, không theo học, hoặc không được đào tạo (NEET) đang tồi tệ hơn, tăng lên mức 23,4%. Phụ nữ trẻ vẫn còn khó khăn hơn nam giới và có khả năng được làm việc chỉ khoảng hai phần ba so với nam giới. Chúng ta cũng chưa đạt được sự cân bằng khi nói đến sự đại diện của phụ nữ và thanh niên trong tham gia chính trị. Dưới 27% nghị sĩ trên thế giới là nữ và chỉ 2,8% ở độ tuổi từ 30 trở xuống. Chúng ta cần phải làm việc nhanh hơn, sáng tạo hơn và với tinh thần khẩn trương hơn để đạt được chương trình nghị sự chung mà tất cả các quốc gia đã nhất trí.

Thế giới của chúng ta đang chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Chúng ta cần khai thác những tiềm năng này để đẩy nhanh quá trình thực hiện các SDGs, đặc biệt là các vấn đề quan trọng đối với giới trẻ. Chẳng hạn trong giáo dục, các công cụ kỹ thuật số có thể mở ra cơ hội giáo dục và đào tạo cho nhiều người trẻ hơn thông qua các phương tiện trực tuyến. Bằng cách khơi nguồn sáng tạo, chúng ta có thể giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp do thanh niên dẫn đầu phát triển hơn, từ đó tạo nhiều việc làm cho nhiều thanh niên cả nam và nữ. Khi những doanh nghiệp này đang làm rất tốt việc thích ứng hoặc giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu, thì việc đầu tư vào thế hệ trẻ trong các lĩnh vực xanh trong tương lai có thể mang lại những tác động tích cực gấp nhiều lần.

Cơ hội phía trước đang rất rõ ràng và rộng mở cho tất cả mọi người, tuy nhiên khoảng cách lớn về giới vẫn tồn tại. Tỷ lệ nữ giới có khả năng sở hữu điện thoại thông minh thấp hơn nam giới 26% là không hợp lý. Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo phải là cơ hội thúc đẩy bình đẳng giới bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho các hướng đi mới của phụ nữ để tăng cường quyền tự quyết cho họ.

Với vai trò là những nhà sáng tạo then chốt, người sử dụng công nghệ và người thúc đẩy công nghệ phát triển, giới trẻ đang nắm giữ vị trí quan trọng trong việc đặt chuyển đổi số và sáng tạo vào trung tâm của các hoạt động nhằm đẩy nhanh tiến độ của các SDGs và để mọi người dễ tiếp cận hơn và không ai bị bỏ lại phía sau. Có thể thấy những người trẻ tuổi ngày nay đã và đang đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng trong các khu vực tư nhân như CEO của các công ty công nghệ và các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, hay các nhà đầu tư trong lĩnh vực chuyển đổi số. Và trong lĩnh vực chính trị, vị trí của người trẻ cũng cần được phát triển tương tự như vậy. 

Chúng ta, những nghị sĩ trẻ, biết cách giải quyết những vấn đề phức tạp trong bối cảnh kỹ thuật số và chúng ta hiểu rõ nhất nhịp đập của giới trẻ và các thế hệ tương lai của đất nước mình. Vai trò của chúng ta là đưa ý chí và nguyện vọng của họ tới nghị trường. Giới trẻ quen với những công nghệ mới, họ hội tủ đầy đủ giá trị để thúc đẩy các giải pháp mới vì lợi ích của toàn nhân loại, thông qua khởi nghiệp, phát triển công nghệ mới và khai thác Trí tuệ nhân tạo (AI). Chúng ta nhấn mạnh lại lời kêu gọi các nghị sĩ và các nhà lãnh đạo chính trị thực hiện hành động mang tính thay đổi để thu hút nhiều thanh niên tham gia chính trị hơn bằng cách tham gia Chiến dịch IPU "Tôi ủng hộ sự tham gia của thanh niên trong Nghị viện !".

Đại dịch Covid-19 đã chứng minh tầm quan trọng chiến lược của các công cụ kỹ thuật số trong nghị viện của chúng ta. Những công cụ này có thể góp phần vào quá trình lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng toàn diện hơn, minh bạch hơn và tăng cường sự tham gia của công chúng. Các kênh tương tác theo thời gian thực có thể cho phép tương tác tức thời giữa các cử tri và người đại diện. Bằng cách tạo điều kiện tích cực, chuyển đổi số có thể trao quyền cho công dân, đặc biệt là giới trẻ, tích cực tham gia vào tiến trình chính trị và góp phần định hình các quyết định chính sách. Đối với các nghị sĩ, những công cụ kỹ thuật số này mang lại cơ hội lớn hơn để kết hợp công việc và cuộc sống riêng tư của họ, đặc biệt là đối với những người có trách nhiệm chăm sóc gia đình. Chúng ta hoan nghênh Bộ Công cụ tự đánh giá việc thực hiện các SDGs như một cách tiếp cận sáng tạo nhằm giúp các nghị viện tích hợp các SDGs vào công việc theo đặc thù của họ và góp phần thực hiện hiệu quả các SDGs một cách nhất quán và bền vững hơn.

Khoa học và công nghệ là nền tảng để thúc đẩy hòa bình và phát triển bền vững, đồng thời cũng đưa ra những giải pháp cho  những thách thức phức tạp ngày nay. Khoa học cho phép việc hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng và thông tin đầy đủ, cho dù đó là về vấn đề bảo vệ môi trường, phát triển hay giải quyết xung đột. Khoa học có thể là cơ sở của việc tìm kiếm tri thức và giải pháp vì mục đích chung, tạo ra một nền tảng trung lập để hợp tác và tạo động lực chung sống hòa bình. Chúng ta, những nghị sĩ trẻ, có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thế hệ thanh niên am hiểu công nghệ và có khả năng giải quyết vấn đề để thúc đẩy hòa bình và phát triển bền vững.

Khi khai thác sức mạnh của công nghệ và đổi mới sáng tạo trong một thế giới đang chuyển đổi, chúng ta phải nỗ lực tối đa hóa hiệu quả mà những điều này mang lại, đồng thời giảm thiểu những rủi ro không mong muốn. Trong đó bao gồm áp dụng cách tiếp cận có đạo đức và thận trọng đối với khoa học và công nghệ để đảm bảo rằng chúng được sử dụng vì mục đích vì nhân loại và môi trường, vừa đảm bảo quyền riêng tư, an ninh và hạnh phúc. Đồng thời, trong quá trình thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo không nên thúc đẩy sự đồng hóa toàn cầu, thay vào đó nên tôn trọng sự phong phú của các nền văn hóa, kinh nghiệm và các quan điểm khác nhau. Đa dạng văn hóa là sức mạnh cho sự phát triển bền vững, không chỉ cần được bảo vệ mà còn cần được trân trọng, vì đây là thành tố không thể thiếu có thể nuôi dưỡng sự sáng tạo và đổi mới hơn nữa.

Để giúp thúc đẩy việc thực hiện các SDG thông qua chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, các nghị sĩ trẻ chúng tôi đã thảo luận và đề xuất những hành động sau:

1. Trong lĩnh vực Chuyển đổi số, chúng tôi kêu gọi và đề nghị các nghị viện thành viên:

Cập nhật các quy định và cách thức làm việc của nghị viện để các nghị sĩ có thể tham gia và ứng dụng trực tuyến, chuyển đổi số nhiều hơn, tận dụng các nền tảng tương tác nhằm hỗ trợ đối thoại trực tiếp giữa cử tri và nghị sĩ, thúc đẩy sự tham gia của các nhóm, đặc biệt là giới trẻ vào các hoạt động nghị viện;

Cân nhắc việc nghiên cứu thành lập hoặc củng cố các ủy ban thuộc nghị viện hướng tới tương lai, chẳng hạn như Ủy ban tương lai và các cơ chế phù hợp với điều kiện cụ thể của mỗi quốc gia, để giúp nghị viện dự báo và ứng phó với các xu hướng dài hạn hoặc những mối đe dọa tiềm ẩn, đồng thời đảm bảo rằng thanh niên tham gia vào các cơ quan đó;

Đảm bảo tất cả các nghị sĩ được trang bị kiến thức cần thiết và được hỗ trợ kỹ thuật để tham gia đầy đủ vào các quy trình thủ tục lập pháp trực tuyến; tăng cường ứng dụng nền tảng trợ lý ảo hỗ trợ các nghị sĩ; sử dụng công cụ AI để nâng cao chất lượng lập pháp; và xây dựng thư viện số dành cho các văn bản pháp luật của quốc gia;

Ban hành các văn bản pháp luật và chính sách nhằm thu hẹp khoảng cách số và đảm bảo khả năng tiếp cận cho tất cả mọi người, thông qua các việc bao gồm chi phí truy cập thấp, xây dựng các cơ sở hạ tầng kỹ thuật số và nâng cao kỹ năng chuyên môn;

Xây dựng khung khổ pháp lý phù hợp và tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo vệ chủ quyền số của các quốc gia nhằm đem lại một môi trường mạng an toàn, lành mạnh và phát triển bền vững;

Ban hành các chính sách và thủ tục phù hợp để ngăn chặn và ứng phó với các hình thức quấy rối và bạo lực trên mạng đối với các nghị sĩ, bao gồm cả bạo lực với các nữ nghị sĩ;

Ủng hộ việc xây dựng các cơ chế và phương pháp thu thập thông tin, dữ liệu hiệu quả để giám sát việc thực hiện các SDG;

Ủng hộ vai trò của Liên hợp quốc trong việc xây dựng các tiêu chuẩn, khuôn khổ pháp lý về không gian mạng, chuyển đổi số và AI trên cơ sở đồng thuận.

2. Trong lĩnh vực Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, chúng tôi kêu gọi và đề nghị các nghị viện thành viên:

Củng cố hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, thông qua việc xây dựng khung khổ pháp lý cho đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, tăng quy mô ngân sách để hỗ trợ các doanh nghiệp do thanh niên là người đứng đầu, các sáng kiến khởi nghiệp và đổi mới thông qua việc tài trợ, hỗ trợ tài chính và kỹ thuật phù hợp với các SDGs, chú trọng trao quyền cho phụ nữ trẻ;

Thúc đẩy phát triển các chương trình giáo dục chú trọng vào các kỹ năng cần thiết để chuẩn bị cho thế hệ tương lai - thế hệ của những nhà đổi mới sáng tạo và doanh nhân trẻ ưu tiên các kỹ năng kỹ thuật số;

Kêu gọi IPU xem xét các giải pháp khả thi trong các cơ chế hiện có của IPU để tham gia vào các vấn đề đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số;

Thúc đẩy mạng lưới nghị sĩ trẻ toàn cầu về chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, trong khuôn khổ của Diễn dàn Nghị sĩ trẻ, phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Đổi mới sáng tạo của IPU;

Tăng cường mối quan hệ giữa cộng đồng khoa học và nghị viện để tạo thêm không gian cho khoa học đóng góp vào hòa bình và phát triển bền vững, chú trọng ưu tiên sự tham gia của giới trẻ;

Khuyến khích các hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo chú trọng thanh niên, sinh viên đặc biệt là phụ nữ, tăng cường lồng ghép giới gắn với các SDGs; xây dựng một chương trình riêng cho đổi mới sáng tạo số và khởi nghiệp số;

Đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp bền vững trong các lĩnh vực, trọng tâm là FoodTech là cách thức góp phần tích cực cho tiến trình thực hiện các SDGs, giải quyết vấn đề an ninh lương thực, chấm dứt nạn đói.

3. Trong lĩnh vực văn hóa, chúng tôi kêu gọi và đề nghị các nghị viện thành viên:

Phát triển cách tiếp cận chung của nghị viện nhằm thiết lập một khuôn khổ các nguyên tắc, giá trị trong việc ra quyết định, nghiên cứu và phát triển khoa học và công nghệ, chẳng hạn Bộ Quy tắc ứng xử của IPU về đạo đức khoa học và công nghệ đang được dự  thảo, nhằm đảm bảo việc phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ được thực hiện có trách nhiệm, có đạo đức và bền vững;

Đóng góp mạnh mẽ vào nỗ lực nhằm ngăn chặn bạo lực trực tuyến đối với phụ nữ và trẻ em gái, thông qua thúc đẩy bình đẳng giới, kiểm soát phát ngôn thù hận và quản lý AI để phụ nữ và trẻ em gái được bảo vệ và để các công nghệ mới không thành kiến về giới;

Tăng cường luật khung bảo vệ dữ liệu và các công cụ pháp lý khác, nhất là dữ liệu cá nhân, các mối đe dọa mạng và thúc đẩy các thuật toán nguồn mở và minh bạch;

Thúc đẩy tính toàn diện, đối thoại liên văn hóa và tôn trọng sự đa dạng văn hóa và kiến thức bản địa với tư cách là một động lực cho sự phát triển bền vững, thịnh vượng và chung sống hòa bình;

Phát triển vai trò của văn hóa như một động lực của phát triển bền vững; cam kết bảo vệ và phát huy sự đa dạng văn hóa, khẳng định vai trò của kinh tế sáng tạo và các ngành công nghiệp văn hóa; khẳng định vai trò của văn hóa và đa dạng văn hóa trong quá trình giải quyết các khó khăn, thách thức đối với nhân loại hiện nay, đặc biệt là vấn đề biến đổi khí hậu, phòng chống nạn buôn bán, vận chuyển trái phép và buôn bán lậu tài sản văn hóa;

Thúc đẩy tôn trọng sự đa dạng văn hóa trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4; tăng cường hợp tác trong đổi mới kinh tế, tăng mạnh năng suất lao động, tạo các động lực mới cho tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, giúp các cơ quan nhà nước hoạt động ngày càng minh bạch, và hiệu quả hơn trên lộ trình số hóa, nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển và đảm bảo chủ quyền quốc gia cũng như quyền riêng tư cá nhân trên không gian mạng, đồng thời bảo đảm chủ quyền quốc gia.

Chúng tôi xin gửi lời cảm ơn tới Quốc hội Việt Nam đã đăng cai tổ chức chu đáo, chuyên nghiệp và thành công Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần này và ủng hộ sự tham gia của nghị sĩ trẻ, giới trẻ và việc thúc đẩy thực hiện các SDGs, thông qua IPU và các cơ chế liên nghị viện quốc tế và khu vực. Chúng tôi sẵn sàng trở thành những người đồng hành cùng mang sứ mệnh khai thác sức mạnh công nghệ và đổi mới phục vụ các SDGs, theo hướng có trách nhiệm và không ai bị bỏ lại phía sau, đặc biệt là các thế hệ tương lai, trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên Hợp Quốc, luật pháp quốc tế. Chúng tôi sẽ sát cánh cùng nhau để giữ lời hứa trong Tuyên bố Hà Nội 2015 và đáp lại lời kêu gọi cấp bách của Chương trình nghị sự 2030.