Tuyên Quang: Hành trình bài trừ hủ tục ở xã Khâu Vai

Nhiệm vụ xóa bỏ hủ tục tại Khâu Vai bắt nguồn từ Nghị quyết số 27-NQ/TU năm 2022 của tỉnh Hà Giang (cũ). Chị Sùng Thị Pà, Chủ tịch Hội LHPN xã Khâu Vai, khẳng định: "Chúng tôi xác định công tác tuyên truyền, vận động hội viên phụ nữ và nhân dân là then chốt. Phải kiên trì, linh hoạt và dùng chính tiếng nói, văn hóa của bà con để thay đổi nhận thức từ gốc rễ".

Các cán bộ Hội đã chủ động triển khai các hình thức tuyên truyền đa dạng, lồng ghép vào các cuộc họp thôn, sinh hoạt chi, tổ hội. Đặc biệt, việc sử dụng hệ thống loa truyền thanh và mạng xã hội, kết hợp tuyên truyền bằng nhiều thứ tiếng dân tộc như: Mông, Giáy, Nùng đã giúp thông điệp về nếp sống văn minh lan tỏa sâu rộng, tấn công trực diện vào những tập tục lỗi thời.

Nỗ lực ấy mang lại nhiều chuyển biến, thể hiện rõ nhất trong các lĩnh vực tồn tại nhiều hủ tục phức tạp. Trong việc cưới, nơi tảo hôn, thách cưới cao và hôn nhân cận huyết thống từng là gánh nặng, các cán bộ Hội LHPN xã Khâu Vai đã kịp thời vận động, ngăn chặn 03 cặp tổ chức kết hôn khi chưa đủ tuổi, bảo vệ quyền lợi chính đáng của trẻ em gái và thanh thiếu niên. Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của Hội, các nghi lễ cưới ngày càng chuyển biến theo hướng văn minh, tiết kiệm, gọn nhẹ, dần loại bỏ tục thách cưới rườm rà.

Tương tự, những thay đổi tích cực cũng lan sang việc tang. Nếu trước đây, đám tang thường kéo dài, tốn kém với nghi lễ phức tạp, giết mổ nhiều gia súc (trâu, bò), và phân biệt đối xử với phụ nữ, thì nay đã có sự thay đổi rõ rệt. Tư tưởng phân biệt giới tính từng bước được xóa bỏ, phụ nữ đã được tham gia dâng hương, dự nghi lễ. Quan trọng hơn, nhiều nghi thức rườm rà, tốn kém đã được cắt giảm. Đặc biệt, người dân đã thay việc mang gia súc, gia cầm, rượu, ngô… bằng tiền mặt hoặc tấm lòng chia sẻ tượng trưng. Thời gian tang lễ được thực hiện nghi thức văn minh: gói gọn trong vòng 48 giờ và đưa thi hài vào áo quan.

Sự chuyển biến còn thể hiện sâu sắc trong xây dựng đời sống văn hóa và môi trường. Chị Sùng Thị Pà cho biết, các phong trào xóa nhà tạm, nhà dột nát, cải tạo chuồng trại, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi được nhân dân hưởng ứng tích cực. Người dân chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe, tình trạng mê tín dị đoan giảm rõ rệt, quan hệ trong gia đình và khu dân cư ngày càng văn minh, hòa thuận. Toàn xã đã láng nền nhà cho 320 hộ; xây 295 nhà tắm, 269 nhà vệ sinh; di dời, cứng hóa 27 chuồng trại; xây 18 bể nước sinh hoạt; tổ chức 25 buổi tổng vệ sinh tại thôn và công trình công cộng.

Song hành với việc xóa bỏ "cái xấu", Khâu Vai còn chú trọng giữ gìn và phát huy "cái đẹp", biến văn hóa thành động lực phát triển. Các lễ hội mang tính truyền thống tốt đẹp như lễ hội Gầu Tào, lễ cúng tổ tiên, lễ hội Chợ phong lưu Khâu Vai… được tổ chức đúng quy định, trang trọng, an toàn và tiết kiệm. 

Việc lồng ghép các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, trò chơi dân gian không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tinh thần của nhân dân mà còn thu hút du khách, trở thành đòn bẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Hành trình bài trừ hủ tục ở xã Khâu Vai còn dài bởi vẫn còn một bộ phận người dân, đặc biệt là người cao tuổi, còn nặng tư tưởng, tập quán cũ. Nhưng với sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự nỗ lực không ngừng của các cấp Hội, xã Khâu Vai đang từng bước khẳng định quyết tâm xây dựng một nếp sống văn minh, tiến bộ, đồng thời bảo tồn được bản sắc văn hóa địa phương.