Ứng dụng hoa kim ngân trong chế tạo serum dưỡng da

Từ quy hoạch dược liệu quốc gia đến ý tưởng nghiên cứu

Theo ThS. Lê Thúy Nhung, giảng viên hướng dẫn nhóm nghiên cứu, trong Đông y, hoa kim ngân được xem là "vương dược giải độc" nhờ chứa nhiều hợp chất sinh học như tinh dầu, phenolic acid, flavonoid, triterpenoid…, đặc biệt là chlorogenic acid - chất có hàm lượng tới 6% trong hoa, đóng vai trò quan trọng trong cơ chế kháng khuẩn, chống viêm và chống oxy hóa. 

Không chỉ giàu dược tính, hoa kim ngân còn dễ trồng tại Việt Nam. Tuy vậy, đến nay dược liệu này chưa được khai thác nhiều trong lĩnh vực mỹ phẩm. Chính từ "khoảng trống" này, nhóm nghiên cứu gồm 5 sinh viên: Đỗ Xuân Dương (chủ nhiệm đề tài), Lê Tuấn Dỹ, Phan Thị Như Bình, Nguyễn Kim Thịnh và Nguyễn Lâm Duy đã triển khai đề tài từ tháng 1/2023, với sự đồng hành của cô Lê Thúy Nhung.

Trong quá trình chiết xuất hoạt chất từ hoa kim ngân, khó khăn lớn nhất mà nhóm đối diện là làm sao giữ nguyên các hợp chất hoạt tính - vốn rất nhạy cảm với nhiệt độ và dung môi. Những thành phần như chlorogenic acid, quercetin, luteolin, linocerin dễ bị phân hủy nếu không kiểm soát tốt điều kiện chiết. 

Để khắc phục, nhóm đã thử nghiệm nhiều thông số, từ nồng độ dung môi, thời gian chiết, nhiệt độ tới áp suất chân không. Cuối cùng, công nghệ chiết xuất chân không (PVF) được lựa chọn, giúp giữ trọn vẹn dược tính. 

Kết quả, dịch chiết thu được có màu vàng nhạt, mùi thơm đặc trưng, pH ở mức 5,6 tương thích với làn da. Đặc biệt, hàm lượng chlorogenic acid cao, đạt 714,14 g/mL.

Công nghệ mới cho mỹ phẩm thiên nhiên

Điểm nổi bật trong nghiên cứu nằm ở việc áp dụng công nghệ PVF, phương pháp chiết dưới áp suất chân không, ở nhiệt độ vừa phải (40-70 độ C) trong vài giờ, kèm khuấy trộn nhẹ. Nhờ đó, các hoạt chất ít tan ở nhiệt độ thường nhưng lại dễ phân hủy ở nhiệt độ cao được giữ nguyên.

Bên cạnh đó, nhóm sinh viên còn triển khai nhiều bước kiểm định khắt khe: phân tích thành phần, kiểm tra vi sinh và kim loại nặng, đánh giá độ kích ứng da. Tất cả nhằm đảm bảo sản phẩm serum đạt tiêu chuẩn an toàn khi thử nghiệm trên da người.

So với các dòng serum hiện có trên thị trường, sản phẩm thử nghiệm từ hoa kim ngân cho thấy khả năng kháng khuẩn vượt trội. Đáng chú ý, chiết xuất này không gây khô da, bong tróc như một số serum trị mụn chứa acid mạnh hoặc tinh dầu nồng độ cao. 

Thay vào đó, cơ chế hoạt động diễn ra nhẹ nhàng, giúp da phục hồi tự nhiên, phù hợp với cả da nhạy cảm. Điều này mở ra tiềm năng ứng dụng rộng rãi, không chỉ trong hỗ trợ điều trị mụn mà còn chăm sóc da toàn diện trước và sau điều trị.

Nghiên cứu của nhóm đã giành giải Nhì Giải thưởng "Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka" lần thứ 26-năm 2024. Hội đồng khoa học đánh giá cao sự kết hợp hài hòa giữa tính khoa học, tính ứng dụng và khả năng thương mại hóa. 

Theo ThS. Lê Thúy Nhung, điểm thuyết phục của đề tài chính là việc biến một dược liệu quen thuộc thành sản phẩm mỹ phẩm có giá trị, góp phần nâng cao giá trị kinh tế của nguồn tài nguyên trong nước. 

Tuy nhiên, để serum hoa kim ngân tiến ra thị trường còn nhiều thử thách. Nhóm nghiên cứu cần hoàn thiện 3 khâu quan trọng: Kiểm nghiệm; xin cấp phép và xây dựng thương hiệu.

Trong tương lai, nhóm kỳ vọng đề tài sẽ không dừng ở serum mà còn mở rộng sang các dòng mỹ phẩm khác như mặt nạ, kem dưỡng, sữa tắm, dầu gội, sữa rửa mặt… tất cả đều dựa trên chiết xuất hoa kim ngân. 

Hơn nữa, nhóm mong muốn xây dựng một chuỗi giá trị khép kín từ vùng trồng, chế biến, đến tiêu thụ sản phẩm, qua đó nâng cao thu nhập cho nông dân và khẳng định vị thế mỹ phẩm thương hiệu Việt Nam.

Từ một ý tưởng học thuật, nhóm sinh viên trường Đại học Công Thương THCM muốn chứng minh rằng, dược liệu truyền thống hoàn toàn có thể trở thành nền tảng cho những sản phẩm hiện đại. 

Hoa kim ngân, loài cây quen thuộc, nhờ sự sáng tạo của người làm, đã mang giá trị mới, trở thành một giải pháp dưỡng da.