3 nhà khoa học nữ nhận học bổng L’Oreal - UNESCO vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học năm 2025

3 nữ chủ nhân của học bổng năm 2025 được chọn lựa từ hơn 100 đề án khoa học tiêu biểu trong cả nước, gồm: 

PGS.TS. Tô Thị Mai Hương với đề án "Nghiên cứu phát triển giống lúa phát thải khí mê-tan thấp và tiềm năng năng suất cao thông qua việc tối ưu phân bổ carbon trong cây và giảm dịch tiết rễ bằng công nghệ chỉnh sửa gen". 

PGS.TS. Phạm Kim Ngọc với đề án "Nghiên cứu và chế tạo linh kiện, vi mạch trở nhớ, ứng dụng làm khớp thần hinh nhân tạo trong hệ thống tính toán mô phỏng não".

TS. Lê Linh với đề án "Đổi mới Công nghệ Pin và Hệ thống Lưu trữ Năng lượng Tiên tiến".

Đây là những nghiên cứu được lựa chọn kĩ lưỡng nhiều vòng từ 60 hồ sơ của các nhà khoa học nữ trong cả nước; được hội đồng khoa học đánh giá có tầm nhìn khoa học, có tính ứng dụng cao, tác động trực tiếp đến sự phát triển bền vững.

Lời giải cho bài toán nông nghiệp phát thải thấp

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đòi hỏi nông nghiệp phải thay đổi, PGS.TS. Tô Thị Mai Hương (Phó trưởng Phòng Nghiên cứu, Đổi mới và Đối ngoại, Trưởng ban Điều hành - Trung tâm Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp - USTH) đã theo đuổi hướng tiếp cận đột phá: dùng công nghệ chỉnh sửa gen chính xác để tăng biểu hiện một số mã gen đặc biệt, bằng cách chèn các trình tự tăng cường phiên mã ngắn (STEs).

Mục tiêu dự án "Nghiên cứu phát triển giống lúa phát thải khí mê-tan thấp và tiềm năng năng suất cao thông qua việc tối ưu phân bổ carbon trong cây và giảm dịch tiết rễ bằng công nghệ chỉnh sửa gen" của PGS.TS. Tô Thị Mai Hương là tối ưu phân bổ carbon trong cây lúa và giảm dịch tiết rễ. Điều này sẽ tác động tích cực tới hệ vi sinh vật vùng rễ, giúp cắt giảm phát thải mê-tan - loại khí nhà kính mạnh hình thành trong điều kiện kỵ khí ở ruộng lúa. Đây là bước tiến quan trọng để tạo ra giống lúa ưu tú: năng suất cao mà vẫn "nhẹ" khí nhà kính.

Lời giải cho bài toán AI tiết kiệm năng lượng

Sự bùng nổ của AI đi kèm cơn khát điện năng khổng lồ đã thúc đẩy PGS.TS. Phạm Kim Ngọc (Trưởng Bộ bôn Vật liệu Nano và Màng mỏng, Khoa Khoa học và Công nghệ Vật liệu Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM) tập trung vào nghiên cứu dự án "Nghiên cứu và chế tạo linh kiện, vi mạch trở nhớ, ứng dụng làm khớp thần hinh nhân tạo trong hệ thống tính toán mô phỏng não".

Đề án của PGS.TS. Phạm Kim Ngọc khám phá giải pháp đột phá về kiến trúc tính toán trong bộ nhớ (IMC), trọng tâm là sử dụng trở nhớ (memristor) - thiết bị điện tử với khả năng lưu trữ trạng thái analog, mô phỏng khớp thần kinh sinh học và tích hợp cao trong mảng thanh ngang. Để nâng cao độ tin cậy, PGS.TS. Phạm Kim Ngọc tập trung vào trở nhớ tự chỉnh lưu (SRM), xây dựng nghiên cứu từ vật liệu đến linh kiện và vi mạch.

Theo đánh giá của hội đồng khoa học, nghiên cứu này mở ra tiềm năng hiện thực hóa các hệ thống AI phần cứng phi von-Neumann. Chúng sẽ có khả năng học tập vượt trội, xử lý song song và tiết kiệm năng lượng, gần với hoạt động của não bộ hơn bao giờ hết. Đây là nền tảng để phát triển các chip AI thế hệ mới, kiến tạo một kỷ nguyên AI mạnh mẽ và bền vững hơn.

Lời giải cho bài toán lưu trữ năng lượng

Trước đòi hỏi của chuyển dịch năng lượng cần những viên pin tốt hơn, TS. Lê Linh (Nghiên cứu viên sau tiến sĩ tại Đại học Stanford, Hoa Kỳ) đã miệt mài theo đuổi đề án nghiên cứu "Đổi mới Công nghệ Pin và Hệ thống Lưu trữ Năng lượng Tiên tiến". Nghiên cứu tập trung vào việc thiết kế các chất điện giải lỏng đa chức năng tiên tiến cho pin Lithium-Lưu huỳnh (Li-S), nhằm mục đích giải quyết các vấn đề then chốt như hiện tượng dịch chuyển polysulfide và sự suy giảm lithium để nâng cao tuổi thọ và dung lượng pin. 

Công trình của TS. Lê Linh có tiềm năng lớn trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi toàn cầu sang giao thông bền vững bằng cách làm cho xe điện có giá thành hợp lý và hiệu quả hơn.

Chắp cánh để các nhà khoa học nữ Việt Nam đến với Giải thưởng Khoa học danh giá Toàn cầu

Chia sẻ tại Lễ trao học bổng, ông Wagih Ahmed, Tổng Giám đốc L’Oréal Vietnam, nhấn mạnh: "Thế giới cần khoa học và khoa học cần phụ nữ". Ông cho biết, từ năm 2009 đến nay, L’Oreal Vietnam coi việc tôn vinh và hỗ trợ những nhà khoa học nữ tài năng trên khắp Việt Nam thông qua chương trình học bổng cấp quốc gia là sứ mệnh cao cả của mình. Năm nay, chương trình đã đề cử thành công 3 nhà khoa học nữ cho Giải thưởng Quốc tế danh giá.

"Chương trình này đã trở thành minh chứng sống động cho thấy, khi phụ nữ được trao cơ hội và sự hỗ trợ, họ có thể đạt được những thành tựu phi thường và tạo ra những thay đổi tích cực cho xã hội. Họ là nguồn cảm hứng vô tận cho các thế hệ nhà khoa học trẻ tiếp tục theo đuổi con đường khoa học đầy thách thức nhưng cũng vô cùng vinh quang", ông Wagih Ahmed khẳng định.

Theo ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, trong hơn 1 thập kỷ qua tại Việt Nam, UNESCO và L’Oréal đã luôn đồng hành, dựa trên một niềm tin chung: khoa học là ngôn ngữ chung của nhân loại, là động lực quan trọng cho tiến bộ, và khoa học chỉ có thể phát huy tối đa tiềm năng khi phụ nữ được đại diện bình đẳng và trao quyền để dẫn dắt.

"Việc hỗ trợ phụ nữ trong khoa học không phải là một hành động mang tính biểu trưng, mà là khoản đầu tư cho tương lai chung của tất cả chúng ta", ông Jonathan Baker bày tỏ.