Bé nói ngọng do nghe kém, đây là lý do mà cha mẹ không ngờ tới

Tại Trung tâm thính học (BV Nhi TƯ) có rất đông gia đình có con trong độ tuổi đi học đang xếp hàng chờ khám. Chị Hương (trú tại quận Đống Đa, Hà Nội) cho biết, chị đưa cả hai con đến khám. Cháu đầu của chị Hương học lớp 3 và điểm môn tiếng Việt lúc nào cũng kém do đọc và viết sai chính tả. Thậm chí đến năm học này, cháu không thích giơ tay phát biểu trên lớp và hay chơi một mình. Gần đây, cô giáo thường xuyên nhắn tin bảo chị đưa con đi khám. Vì vậy, chị đưa con đến BV Nhi TƯ thăm khám.

Sau khi làm các test đo thính lực và kiểm tra khả năng phát âm-ngôn ngữ, bác sĩ cho biết  vốn từ vựng của con ít hơn so với độ tuổi và khả năng hiểu lời hội thoại chỉ được 80%. Chị không ngờ bé nói ngọng là do bị nghe kém.

Theo bác sĩ Lại Thu Hà, Giám đốc trung tâm Thính học & Trị liệu Ngôn ngữ, cứ 10 bệnh nhi đến khám về vấn đề nói ngọng thì có 1 bệnh nhân nói ngọng do bị nghe kém. Mức độ nghe kém của trẻ nói ngọng thường ở mức nhẹ đến trung bình nặng, ở mức độ này trẻ vẫn phản ứng khá tốt với âm thanh như gọi thì quay lại hoặc vẫn có khả năng nói dù ngọng. Vì vậy, cha mẹ thường không bao giờ nghĩ con bị nghe kém vì theo quan niệm thông thường nghe kém là không nghe thấy gì.

Theo bác sĩ Lại Thu Hà, nói ngọng là khả năng phát âm không rõ ràng ở trẻ nhỏ, thậm chí cả trên người lớn. Trong y khoa, nói ngọng được gọi là rối loạn phát âm (Speech Disorder). Nói ngọng hay rối loạn phát âm có nhiều nguyên nhân gây ra. Ví như do cấu trúc môi-vòm bất thường. Hoặc có thể do bại não. Ngoài ra, cũng có thể do quá trình thụ đắc ngôn ngữ chậm trễ dẫn đến hệ thống âm vị trên não bị trì trệ nên hệ thống phát âm âm vị của trẻ chưa được hoàn thiện. Những nguyên nhân trên chúng ta rất dễ nhận biết. Nhưng có một căn nguyên mà các cha mẹ, thậm chí cả các nhà chuyên môn hay bị bỏ sót đó là do sức nghe để lại.

"Hầu hết, bố mẹ rất khó phát hiện ra trẻ nghe kém nếu trẻ chỉ nghe kém một bên (một tai sức nghe bình thường, tai còn lại bị nghe kém), hoặc nghe kém mức độ nhẹ đến trung bình nặng hai tai, hoặc nghe kém tiến triển, hoặc nghe kém tần số cao, hoặc nghe kém tần số thấp,… Hầu hết trẻ nhỏ bị một trong các vấn đề trên sẽ ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện phát âm theo đúng lứa tuổi của mình và vốn từ vựng không phong phú, đa dạng, bác sĩ Hà chia sẻ.

Nói ngọng tuy là một khiếm khuyết không ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ nhưng lại là một cản trở lớn trong quá trình phát triển, hòa nhập cộng đồng của các bé. Do đó, bác sĩ Hà khuyến cáo các gia đình phải đo sức nghe cho trẻ. Đây không chỉ là quy trình chẩn đoán tại BV Nhi TƯ mà còn là quy trình của rất nhiều các cơ sở y tế trên thế giới từ trước đến nay.

Các bác sĩ cảnh báo, khi thấy con mình phát âm sai nhiều, phát âm không rõ ràng, mạch lạc, hãy đi đo sức nghe, sau đó hãy đi khám các chuyên khoa khác liên quan như răng hàm mặt, tâm bệnh, phục hồi chức năng. Đừng quên đánh giá khá năng phát âm để biết được căn nguyên cũng như mức độ nặng nhẹ của con mình. Điều quan trọng ở đây là tìm ra được căn nguyên và giải pháp điều trị cho tật nói ngọng của trẻ.