Bình đẳng giới trong lãnh đạo, quản lý: Phụ nữ cần nhiều hơn cơ hội thăng tiến

Trong hội thảo khoa học công bố kết quả Nghiên cứu quốc gia về bình đẳng giới cho thấy, những bước tiến đáng kể của phụ nữ Việt Nam trong lĩnh vực lãnh đạo và quản lý. Tuy nhiên, để đạt được sự bình đẳng thực chất, cần nhiều hơn những chính sách hỗ trợ và sự thay đổi từ tư duy xã hội đến thực tiễn thực thi.

Theo bà Bùi Thị Hồng - Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Trưởng Ban Tổ chức - Kiểm tra, Trung ương Hội LHPN Việt Nam, những năm qua, phụ nữ đã khẳng định được vị thế quan trọng trong các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội. Tỷ lệ đại biểu Quốc hội nữ trong Quốc hội khoá XV đạt 30,26%; ở cấp lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương, đến cuối năm 2023, có 14/30 cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có lãnh đạo chủ chốt là nữ (chiếm 46,67); cán bộ nữ giữ các vị trí lãnh đạo chủ chốt tại địa phương cũng gia tăng: cấp tỉnh đạt 82,4%, cấp huyện 40,5%, cấp xã 37,9%.

Những con số này phản ánh sự công nhận ngày càng lớn đối với vai trò của phụ nữ trong điều hành và quản lý đất nước. Phụ nữ không chỉ tham gia vào các lĩnh vực truyền thống mà còn lấn sân sang các lĩnh vực mang tính chiến lược như kinh tế, khoa học - công nghệ và ngoại giao.

Dù đã đạt được nhiều thành tựu, phụ nữ vẫn đối diện với nhiều rào cản trên con đường khẳng định vai trò lãnh đạo. Một trong những khó khăn lớn nhất là tỷ lệ phụ nữ giữ các vị trí quản lý cấp cao vẫn còn thấp, phần lớn chỉ dừng lại ở cấp phó. Điều này cho thấy phụ nữ vẫn chưa thực sự nắm quyền quyết định trong nhiều lĩnh vực quan trọng.

Ngoài ra, sự chênh lệch giới vẫn hiện hữu trong nhiều lĩnh vực như công nghệ, giao thông, xây dựng - nơi nam giới vẫn chiếm ưu thế. Hơn nữa, phụ nữ luôn phải đối mặt với áp lực kép: vừa đảm đương trọng trách xã hội, vừa gánh vác vai trò chăm sóc gia đình. Đây là nguyên nhân khiến không ít phụ nữ phải từ bỏ cơ hội thăng tiến để tập trung vào đời sống cá nhân.

Một rào cản lớn khác là định kiến xã hội. Quan niệm rằng phụ nữ khó đảm đương được các vị trí lãnh đạo cao cấp vẫn tồn tại ở nhiều nơi, gây ảnh hưởng đến quá trình đề bạt và bổ nhiệm cán bộ nữ.

Để thúc đẩy bình đẳng giới trong lĩnh vực lãnh đạo và quản lý, cần có những giải pháp cụ thể và hiệu quả. Trước tiên, cần thay đổi nhận thức của xã hội, xóa bỏ những định kiến về vai trò của phụ nữ trong công việc.

Bên cạnh đó, các chính sách hỗ trợ phụ nữ cũng cần được hoàn thiện để giúp họ có thể cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình. Những chính sách này có thể bao gồm việc điều chỉnh chế độ nghỉ thai sản, hỗ trợ chăm sóc con cái hoặc tạo điều kiện làm việc linh hoạt hơn. Khi phụ nữ không phải lo lắng quá nhiều về trách nhiệm gia đình, họ sẽ có nhiều cơ hội hơn để phát triển sự nghiệp.

Để phụ nữ có thể đảm nhận tốt vai trò lãnh đạo, việc đào tạo và bồi dưỡng năng lực quản lý là vô cùng quan trọng. Các chương trình đào tạo chuyên sâu về kỹ năng lãnh đạo sẽ giúp họ tự tin hơn khi đảm nhiệm các vị trí quan trọng. Đồng thời, các cơ quan, tổ chức cũng cần có những chính sách khuyến khích, tạo điều kiện cho phụ nữ được thử sức ở những vị trí cao hơn, thay vì chỉ giữ vai trò hỗ trợ hoặc cấp phó.

Một yếu tố khác cần được xem xét là chính sách về tuổi nghỉ hưu. Việc điều chỉnh độ tuổi hợp lý sẽ giúp đảm bảo phụ nữ có cơ hội thăng tiến và cống hiến ngang bằng với nam giới trong sự nghiệp.

Cuối cùng, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo các chính sách bình đẳng giới được thực thi hiệu quả. Việc đánh giá thường xuyên sẽ giúp xác định những rào cản còn tồn tại và điều chỉnh kịp thời để tạo ra môi trường làm việc bình đẳng, nơi phụ nữ có thể phát huy tối đa tiềm năng của mình.

Theo bà Lương Thị Hải Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Công tác Thanh niên và Bình đẳng giới, Bộ Nội vụ - việc đảm bảo sự tham gia của phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo và quản lý không chỉ là một mục tiêu bình đẳng giới mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng điều hành trong các cơ quan nhà nước. Hiện nay, dù Việt Nam đã có nhiều chính sách hỗ trợ, nhưng tỷ lệ phụ nữ nắm giữ vị trí lãnh đạo cấp cao vẫn còn thấp, chưa đạt được sự cân bằng như mong đợi.

Bà Hải Anh nhấn mạnh rằng, để khắc phục tình trạng này, cần tập trung vào một số giải pháp then chốt. Trước hết, hệ thống chính sách và pháp luật liên quan đến bình đẳng giới cần được rà soát và điều chỉnh để phù hợp hơn với thực tế. Các quy định về tỷ lệ tối thiểu 30% nữ giới tham gia lãnh đạo cần được thực thi nghiêm túc, đồng thời có cơ chế giám sát để đảm bảo không chỉ đạt chỉ tiêu về số lượng mà còn tạo ra môi trường thực sự bình đẳng cho phụ nữ phát triển.

Ngoài ra, bà cũng đề xuất việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức nữ thông qua các chương trình đào tạo bài bản. Điều này không chỉ giúp phụ nữ tự tin hơn khi đảm nhận vai trò lãnh đạo mà còn giúp họ có thêm kỹ năng để vượt qua những rào cản, thách thức trong quá trình làm việc.

Bên cạnh đó, một giải pháp quan trọng khác là thu hút, phát triển và quy hoạch đội ngũ cán bộ nữ trong hệ thống chính trị. Việc tạo cơ hội thăng tiến, đưa phụ nữ vào các vị trí chủ chốt ngay từ cấp cơ sở sẽ giúp họ có kinh nghiệm và nền tảng vững chắc để tiến xa hơn trong sự nghiệp.

Cuối cùng, bà Hải Anh cũng nhấn mạnh đến việc tăng cường hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển trong lĩnh vực bình đẳng giới.

Phụ nữ Việt Nam đang từng bước khẳng định vị trí của mình trong lãnh đạo và quản lý, góp phần vào sự phát triển của đất nước. Tuy nhiên, để đạt được sự bình đẳng thực chất, cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, thay đổi nhận thức xã hội và tạo điều kiện tốt hơn cho phụ nữ tham gia vào các vị trí lãnh đạo cấp cao. Bình đẳng giới trong lãnh đạo không chỉ là quyền lợi của phụ nữ mà còn là động lực để đất nước phát triển bền vững và toàn diện hơn.