Các quốc gia giàu có sẽ thừa 1,2 tỷ liều vaccine ngừa Covid-19

Cần minh bạch hơn về các thỏa thuận giữa chính phủ và nhà sản xuất

Hoa Kỳ, Anh, các quốc gia châu Âu và những quốc gia khác có thể đáp ứng nhu cầu của chính họ - tiêm chủng cho khoảng 80% dân số của họ trên 12 tuổi và tiếp tục với các chương trình tăng cường - và vẫn còn số lượng lớn để phân phối lại toàn cầu, công ty phân tích Airfinity có trụ sở tại London (Anh).

Chính phủ các nước này đến nay mới chuyển đi một lượng nhỏ trong số vaccine mà họ đã cam kết chia sẻ với các nước nghèo. Một số quốc gia thu nhập cao thậm chí đã hoặc dự định tiêm tăng cường để chống lại biến thể Delta.

Nhiều chuyên gia y tế lo lắng rằng, tốc độ tiêm chậm sẽ kéo dài đại dịch và làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến thể đáng lo ngại hơn. Một số người đã kêu gọi minh bạch hơn về các thỏa thuận giữa chính phủ và nhà sản xuất.

Bà Fatima Hassan, người sáng lập và giám đốc của Sáng kiến Công lý Y tế, một tổ chức phi lợi nhuận ở Cape Town (Nam Phi), cho biết: "Cần phải có một tính toán toàn cầu khẩn cấp. Chúng ta cần chuyển hướng liều lượng cho những người có nhu cầu và mở tất cả các hợp đồng."

"Phân đôi sai"

Một đánh giá độc lập về phản ứng Covid-19 quốc tế vào đầu năm 2021 đã thúc giục các quốc gia có thu nhập cao cung cấp hơn 2 tỷ liều thuốc cho các vùng nghèo hơn vào giữa năm 2022.

Trong số hơn 1 tỷ liều mà nhóm G7 và Liên minh châu Âu (EU) đã cam kết, chưa đến 15% được chuyển giao, theo thống kê của Airfinity.

Ông Rasmus Bech Hansen, Giám đốc điều hành của Airfinity, cho biết trong một cuộc phỏng vấn, vấn đề thường được coi là sự lựa chọn giữa việc tiếp tục với các chiến dịch tăng cường ở trong nước hoặc phân bổ lại liều lượng ở nước ngoài. "Dữ liệu của chúng tôi cho thấy đây là lựa chọn giả tạo. Bạn có thể làm cả hai", ông Hansen chia sẻ.

Sản lượng vaccine toàn cầu đang tăng đều, trong khi khả năng sản xuất bị gián đoạn là rất thấp, ông Hansen nhận định. Đến cuối năm 2021, sản lượng vaccine toàn cầu có thể vượt mốc 12 tỷ liều, bao gồm vaccine Trung Quốc, Airfinity ước tính. Con số này lớn hơn khoảng 11 tỷ liều cần thiết để tiêm chủng cho cả thế giới.

Các nước phương Tây hiện có khoảng 500 triệu liều sẽ được phân phối lại, một số đã được viện trợ, với con số đó tăng lên khoảng 2,2 tỷ vào giữa năm 2022, phân tích cho thấy.

Theo Airfinity, vaccine Pfizer và BioNTech chiếm khoảng 45% số mũi tiêm hiện có có thể được phân phối lại, trong khi của Moderna chiếm khoảng 1/4 tổng số.

Nhiều quốc gia có thu nhập thấp đang dựa vào Covax, một sáng kiến được dẫn đầu bởi các nhóm bao gồm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), được thiết kế để cung cấp khả năng tiếp cận công bằng với các mũi tiêm cho mọi quốc gia, nhưng chương trình đã không đạt được mục tiêu.

Ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng giám đốc WHO, cho biết, các kế hoạch tiêm vaccine tăng cường ngừa Covid-19 nên được hoãn lại cho đến khi có nhiều mũi tiêm hơn được phân phối đến các quốc gia khan hiếm.

Trong khi đó, chương trình tăng cường của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang sa lầy vào tranh cãi của chính nó, khi vấp phải sự phản đối từ các cơ quan y tế trong Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, những người cho rằng chương trình thiếu sự hỗ trợ khoa học.

Nỗ lực phối hợp

"Các quốc gia có thu nhập cao đã đặt hàng gấp đôi liều lượng cần thiết cho dân số của họ. Bây giờ là lúc để thể hiện tình đoàn kết với những người chưa thể tiêm chủng cho các nhân viên y tế tuyến đầu của họ và những nhóm dân cư dễ bị tổn thương nhất", ông Hansen phát biểu.

Theo ông Hansen, không chỉ là vấn đề về phương tiện để có được vaccine ngừa Covid-19. Điều quan trọng là cần phải có một nỗ lực phối hợp nhiều hơn trên toàn cầu để cho phép các quốc gia có nguồn cung cấp dồi dào bán lại và trao tặng.

"Đó không phải là một cuộc thảo luận thuần túy về thế giới thu nhập cao, thu nhập thấp - nó phức tạp hơn thế một chút", ông Hansen nói. "Người ta có thể tưởng tượng Mỹ, Anh và EU đang xích lại gần nhau và đồng ý về một con đường phía trước. Có như vậy, tình hình phân bố vaccine trên toàn cầu mới được cải thiện".