Cần đảm bảo chất lượng và ổn định bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc

Bài 1: Kỳ vọng bộ sách giáo khoa thống nhất tạo đột phá nâng cao chất lượng giáo dục

"Ma trận" sách giáo khoa

Từ năm học 2020 - 2021, việc áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới với nhiều bộ SGK đã tạo ra một "ma trận" thực sự cho các bậc phụ huynh. Vợ chồng chị Nguyễn Như Lan (36 tuổi, trú tại xã Sơn Đồng, Hà Nội) có 2 người con, 1 bé học lớp 6 và bé còn lại vừa bước vào lớp 3. Trước đây, việc mua SGK khá đơn giản vì mỗi khối lớp chỉ có một bộ sách thống nhất. Tuy nhiên, kể từ khi áp dụng chương trình giáo dục mới - "1 chương trình, nhiều bộ SGK" thì mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn. 

"Năm học mới, tôi nhận được thông báo từ trường của con về việc áp dụng nhiều bộ sách khác nhau. Con trai học lớp 3 được học theo bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống, nhưng trường của con gái học lớp 6 lại sử dụng bộ sách Cánh diều. Một số môn học khác lại chọn sách từ bộ Chân trời sáng tạo. Việc lựa chọn sách cho các con khiến tôi vô cùng bối rối khi không biết nên mua sách ở đâu để đảm bảo đúng bộ sách mà trường đã lựa chọn", chị Lan chia sẻ.

Trước khi bước vào năm học mới, để tìm mua đúng sách, chị Lan đã phải đi đến nhiều hiệu sách khác nhau. Tại một số cửa hàng, người bán cũng không nắm rõ thông tin, dẫn đến việc tư vấn sai. Chị đã mua nhầm một sách Toán lớp 6 của bộ Chân trời sáng tạo, trong khi con gái chị học bộ Cánh diều. Điều này không chỉ gây lãng phí tiền bạc mà còn mất khá nhiều thời gian di chuyển và tìm kiếm. Theo chị Lan, chi phí mua sách cũng là một gánh nặng với nhiều phụ huynh. Mỗi bộ sách có giá khác nhau và nếu mua không đúng, phụ huynh sẽ phải mua lại. Ngoài ra, việc tái sử dụng sách từ các anh chị lớn gần như không thể do mỗi trường mỗi năm lại có thể chọn một bộ sách khác, khiến sách cũ trở nên vô giá trị.

Tương tự, chị Dương Thị Ngọc Ánh (31 tuổi, trú tại phường Xuân Phương, Hà Nội, phụ huynh học sinh lớp 4) cho biết, vào thời điểm gần khai giảng, một số đầu SGK chính thống trở nên khan hiếm. Để thay thế, chị Ánh buộc phải mua các loại sách tham khảo, sách bài tập không được thẩm định chặt chẽ, dẫn đến chất lượng nội dung không đảm bảo. Điều này làm cho việc học của con không theo sát được chương trình chính thức và gây khó khăn cho việc học ở nhà. Chị Ánh cho rằng, "những khó khăn trong việc lựa chọn SGK đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc học của các con. Cháu nhà tôi cũng gặp rắc rối vì sách bài tập tham khảo không khớp với nội dung đã học trên lớp". Chính vì thế, phần lớn phụ huynh học sinh bày tỏ đồng tình trước thông tin sẽ có 1 bộ SGK phổ thông dùng chung, giúp các gia đình bớt gánh nặng chi phí trước khi bước vào năm học mới. Đồng thời cũng là giải pháp rèn cho học sinh tính cẩn thận, giữ gìn sách vở cho các em sử dụng lại.

Tạo nền tảng nâng cao chất lượng giáo dục

Đưa ra nhận định xoay quanh nội dung trên, PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho hay: Việc xây dựng một bộ SGK thống nhất trên toàn quốc là một chủ trương đột phá trong Nghị quyết 71, sau nhiều năm triển khai chủ trương "một chương trình, nhiều bộ SGK" với không ít bất cập. "Chính sách này nhằm xóa bỏ sự chênh lệch và thiếu thống nhất trong dạy và học giữa các địa phương, đảm bảo mọi học sinh dù ở bất kỳ vùng miền nào cũng được học bằng những tài liệu chất lượng và nội dung như nhau", ông Trần Thành Nam nhấn mạnh. Đặc biệt, theo ông Nam, việc thống nhất một bộ SGK sẽ giúp giảm gánh nặng chọn sách cho nhà trường và phụ huynh, đồng thời giúp việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên hiệu quả hơn.

Đáng chú ý, dù thống nhất dùng chung một bộ SGK nhưng Nghị quyết 71 cũng "mở ra" cơ chế để các địa phương được bổ sung nội dung đặc thù phù hợp với văn hóa, lịch sử địa phương. Điều này đảm bảo sự linh hoạt cần thiết, vừa giữ được tính thống nhất quốc gia vừa phản ánh được đặc điểm vùng miền. SGK mới cũng sẽ được biên soạn theo hướng hiện đại, khoa học và gắn với thực tiễn, khắc phục tình trạng nặng tính hàn lâm trước đây. "Có thể nói, một bộ SGK chung chính là nền tảng để nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, tạo sự công bằng trong tiếp cận tri thức cho mọi học sinh trên dải đất hình chữ S", ông Nam chia sẻ.

* Bài sau: Cần giám sát chặt chẽ quá trình xây dựng bộ sách giáo khoa dùng chung