Cảnh báo từ chuyên gia tổng đài 111: Con dưới 16 tuổi chưa nên cho dùng mạng xã hội
Ảnh minh họa
“Lý tưởng nhất, trẻ dưới 16 tuổi chưa nên tham gia mạng xã hội”, đó là lời khuyến cáo từ bà Lê Thị Mai Quyên (Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em 111 - Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế). Từ thực tế tư vấn, bà Quyên chỉ rõ, việc tiếp xúc mạng xã hội quá sớm đang khiến trẻ em dễ bị rối loạn cảm xúc, thu hẹp kỹ năng giao tiếp và rơi vào "vòng xoáy" lo âu, căng thẳng.
Bà Lê Thị Mai Quyên đã có những chia sẻ với Báo Phụ nữ Việt Nam về vấn đề bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng:
- Thưa bà, từ thực tế đã gặp trong quá trình tư vấn, bà nhận thấy mạng xã hội đã tác động ra sao tới quá trình phát triển và trưởng thành của trẻ em hiện nay?
Bà Lê Thị Mai Quyên: Trong quá trình làm việc tại Tổng đài và cả khi can thiệp trị liệu tâm lý trực tiếp cho trẻ em, tôi nhận thấy rõ ràng sự ảnh hưởng của việc trẻ dùng mạng xã hội đến tâm lý của các con là rất lớn.
Trước hết, nó hạn chế đáng kể các mối quan hệ xã hội của trẻ. Vòng tròn xã hội thực tế của các con bị thu hẹp lại và trẻ bắt đầu mở rộng các vòng tròn ảo trên môi trường mạng. Đây là những mối quan hệ không có thông tin rõ ràng về đối tượng. Điều này dẫn đến việc trẻ gặp khó khăn trong phát triển các kỹ năng giao tiếp, tương tác và trò chuyện với mọi người xung quanh. Trẻ sẽ bị thu mình, sợ hãi hoặc ngại ngùng trong quá trình giao tiếp, đặc biệt ở giai đoạn lứa tuổi dậy thì.
Bà Lê Thị Mai Quyên chia sẻ về vấn đề bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Ảnh: Tuệ Khang
Thêm vào đó, khi giao tiếp bị hạn chế, cảm xúc không được giải tỏa và chia sẻ, trẻ sẽ bắt đầu bị những lo âu, sợ hãi và căng thẳng. Những vấn đề này có thể đẩy một số trẻ rơi vào các rối loạn lo âu sớm hơn rất nhiều so với trước đây. Trẻ cũng khó khăn trong việc xử lý xung đột, xử lý các vấn đề bên ngoài. Kiến thức trên mạng có thể rất nhiều, nhưng khi ra ngoài thực tế, trẻ bị lúng túng, dẫn đến việc càng thu mình hơn. Chúng ta hình dung trẻ rơi vào một vòng xoáy căng thẳng: Căng thẳng, lo lắng thì lại thu mình; khi ra ngoài gặp vấn đề lại càng căng thẳng, lo lắng hơn.
- Đứng trước những nguy cơ đó, bà có thể chia sẻ những kinh nghiệm thiết thực để giúp các con ứng phó với những tình huống xấu trên không gian mạng?
Bà Lê Thị Mai Quyên: Điều đầu tiên khi làm việc với các con là tôi thường phải trò chuyện và sắp xếp lại lịch sinh hoạt của các con. Gia đình cần phải hợp tác và cam kết trong việc kiểm soát thời gian con sử dụng mạng xã hội.
Khuyến cáo tốt nhất của chúng tôi là trẻ dưới 16 tuổi chưa nên dùng mạng xã hội. Não bộ và nhận thức của trẻ dưới 16 tuổi chưa được hình thành đầy đủ, các con đang trong giai đoạn nhận định về danh tính. Việc tiếp cận quá nhiều nguồn thông tin, quá nhiều đối tượng trên mạng sẽ làm các con bị rối loạn về mặt cảm xúc trước, sau đó mới đẩy lên những rối loạn tâm lý. Nếu có dùng mạng xã hội, trẻ cũng phải từ 15, 16 tuổi trở lên. Nếu bố mẹ để con dùng quá sớm, cấu trúc não bộ của con có thể bị thay đổi.
Về việc cảnh giác các tình huống xấu trên không gian mạng, cha mẹ cần dạy trẻ nhận biết những dấu hiệu sau:
Các clip giật gân: Những thông tin dùng từ ngữ kích thích tò mò như: "Chỉ có ở đây mới có" hay "Bí mật này chỉ được tiết lộ ở đây". Đây là dấu hiệu của đối tượng xấu lợi dụng tính tò mò của trẻ để tung tin.
Yêu cầu giữ bí mật: Cần cảnh giác cao độ với những câu nói như "Chuyện này chỉ có tôi và bạn biết". Không có gì là bí mật tập thể trên môi trường mạng, các con nên cảnh giác điều đó.
- Thực tế việc cấm trẻ dùng mạng xã hội là rất khó khăn. Theo bà, cha mẹ nên làm thế nào để có thể định hướng, giúp con tận dụng mạng xã hội phục vụ việc học tập?
Bà Lê Thị Mai Quyên: Điều quan trọng nhất, không có cách nào khác, là cha mẹ phải dành thời gian cho con.
Lý do trẻ dùng mạng xã hội quá nhiều là bởi các con ở nhà một mình, không có ai chơi. Các con cần một cộng đồng, một người để trò chuyện vì ba mẹ bận, không trò chuyện với con. Cha mẹ cần bớt thời gian dùng điện thoại của mình, trừ khi làm việc, để dành thời gian cho con, trò chuyện với con.
Để định hướng thông tin, cần có một sự kết hợp chặt chẽ:
Kết hợp Công nghệ: Sử dụng các ứng dụng như YouTube Kids thay vì YouTube thường, hoặc cài đặt các hệ thống để lọc và bảo vệ trẻ em.
Lên Kế hoạch: Lập kế hoạch để giới hạn thời gian và không gian sử dụng điện thoại.
Lọc thông tin từ cha mẹ: Cha mẹ hãy trò chuyện với con về những gì con xem và hỏi: "Tại sao con thích cái đó?". Cha mẹ xem cùng con, lắng nghe con, và nếu nguồn thông tin con tiếp nhận là sai thì cần điều chỉnh ngay. Cha mẹ phải chính là người lọc thông tin cho con.
Xin trân trọng cảm ơn bà!
