Cao Bằng: Giảm nghèo thông tin nhờ phụ nữ dám nói, đàn ông chịu nghe, cả thôn xóm cùng trao đổi

Những chuyển biến từ trong từng thôn xóm

Chị Vi Thị Bé, Tổ trưởng Tổ truyền thông cộng đồng (TTCĐ) xóm Thôn Ga (xã Quang Trung, tỉnh Cao Bằng), nhớ lại những ngày đầu khi mô hình mới hình thành vẫn gặp không ít trở ngại. Một số gia đình còn ngần ngại, chưa ủng hộ vì tham gia tổ đồng nghĩa phải "đụng" vào chuyện của anh em, họ hàng, hàng xóm ngay trong bản. "Lúc đầu, chính chồng và mẹ tôi cũng không muốn tôi tham gia đâu. Tuy nhiên, tôi cố gắng trao đổi, giải thích và đến bây giờ thì mẹ và chồng tôi không còn ngăn cản nữa", chị Bé chia sẻ.

Từ trải nghiệm chứng kiến nhiều vụ bạo lực gia đình khi còn trong vai trò Chi hội trưởng Phụ nữ của xóm, chị Bé hiểu rõ: muốn thay đổi, phải bắt đầu bằng đối thoại, bằng tiếng nói của những người trong cuộc. Tổ TTCĐ ra đời, quy tụ những người có uy tín, cán bộ xóm, già làng, hội viên nòng cốt. Họ cùng nhau học, cùng nhau tuyên truyền và lắng nghe.

Từ 5 thành viên ban đầu, đến nay Tổ TTCĐ của Thôn Ga đã có 9 thành viên. Ai cũng tâm huyết, kiên trì đi từng nhà, dự từng cuộc họp xóm, nói chuyện về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực, chống tảo hôn, xóa bỏ phân biệt nam nữ… Có lúc bị từ chối, có lúc bị phản đối, nhưng rồi dần dần, người dân hiểu và ủng hộ.

Không dừng ở tuyên truyền miệng, Tổ còn sáng tạo bằng sân khấu hóa với những tiểu phẩm, câu chuyện thật từ đời sống được đưa lên sân khấu để bà con xem, tiếp nhận thông tin gần gũi, dễ nhớ.

Sức mạnh của Tổ TTCĐ đến từ sự gần gũi

Nếu với chị Bé, Tổ TTCĐ là nơi gieo hạt nhận thức thì với chị Nông Hồng Huệ đó là hành trình thay đổi chính gia đình mình. "Trước kia, chồng tôi lúc nào cũng mặc định việc nhà là trách nhiệm của phụ nữ. Nhưng bây giờ anh ấy đã chủ động chia sẻ từ nấu ăn, dọn dẹp rồi chăm sóc con", chị Huệ vui vẻ kể.

Với chị Huệ, sức mạnh của Tổ TTCĐ đến từ sự gần gũi. "Các thành viên đều là người địa phương nên hiểu phong tục, ngôn ngữ, lối sống địa phương, nên khi truyền tải thông điệp thì rất dễ nghe, dễ hiểu, tạo được sự đồng thuận", chị Huệ chia sẻ.

Từ những buổi sinh hoạt giản dị, những định kiến như "phụ nữ phải tam tòng tứ đức", "việc nhà là của phụ nữ" dần bị xóa bỏ.

Khi thông tin trở thành hành động trong mỗi gia đình

Ở xã Quang Trung, nơi 21 Tổ TTCĐ với 166 thành viên đang hoạt động, chị Lý Thị Xuyến, Chủ tịch Hội LHPN xã, khẳng định mô hình này "chính là kênh chuyển hóa tư duy của cơ sở, góp phần thay đổi nhận thức, hành vi của người dân về bình đẳng giới, xóa bỏ tập tục lạc hậu và nâng cao quyền năng của phụ nữ và trẻ em".

Chị kể, trước đó ở xóm có một hộ gia đình rất định kiến, nhất quyết không cho con gái đi học, dù hai con gái học rất giỏi. Các thành viên Tổ TTCĐ kiên trì đến nhà, phân tích rằng trai gái đều có quyền học như nhau. Sau đó, Hội LHPN xã hỗ trợ vay vốn xoay vòng, giúp gia đình cho con đi học. Giờ cả ba người con của gia đình đó đều là giáo viên.

Theo chị Xuyến, yếu tố quyết định của mô hình là con người - những tuyên truyền viên ngay trong cộng đồng, là cầu nối giữa người dân với chính quyền địa phương. Họ giúp nâng cao nhận thức và tạo môi trường để phụ nữ được lắng nghe, nam giới được chia sẻ, để "bình đẳng" không còn là khái niệm xa lạ mà là nếp sống thường nhật.

Bà Đoàn Thị Lê An - Đại biểu Quốc hội Khóa XV, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Cao Bằng, cho biết, sau hơn hai năm triển khai, kết quả nổi bật nhất của Tổ TTCĐ là xây dựng được lực lượng tuyên truyền viên nòng cốt ngay tại cơ sở, tạo sự gần gũi, tin tưởng với người dân. Nhờ đó, nhận thức của phụ nữ, gia đình và cộng đồng về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, phòng chống mua bán người được nâng lên rõ rệt.

"Trước đây, tuyên truyền chủ yếu là đọc văn bản, nên ít tạo sự tương tác. Còn bây giờ, qua Tổ TTCĐ, mọi hoạt động đã đổi mới cách làm, lồng ghép sinh hoạt nhóm, có tiểu phẩm, trò chơi… tạo không khí sôi nổi, dễ hiểu, dễ nhớ và thu hút đông đảo người dân tham gia tích cực hơn", bà Lê An chia sẻ.

Cũng theo bà Lê An, số lượng 746 Tổ TTCĐ với 5.600 thành viên trên toàn tỉnh đã trở thành lực lượng nòng cốt lan tỏa thông tin, giúp phụ nữ vùng sâu, vùng xa tiếp cận tri thức, chính sách, kỹ năng sống và pháp luật – chính là giảm nghèo thông tin ngay từ cơ sở.

Trong thời gian tới, Hội LHPN tỉnh Cao Bằng sẽ tiếp tục mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng truyền thông, ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội để đa dạng hóa kênh truyền thông lan tỏa, đồng thời lồng ghép nội dung bình đẳng giới vào các phong trào, cuộc vận động lớn như "Gia đình 5 không, 3 sạch", "Gia đình 5 có, 3 sạch", phong trào thi đua Xây dựng người phụ nữ Việt Nam thời đại mới…

Giảm nghèo thông tin không phải là mang tài liệu đến thôn xóm mà là giúp mỗi gia đình có khả năng tự phân tích và tự lựa chọn hành động đúng. Và Tổ TTCĐ tại tỉnh Cao Bằng đã và đang góp phần thực hiện điều đó hiệu quả từ chính tiếng nói của cộng đồng.