Cầu gãy nhịp Sông Bé: Minh chứng lịch sử cho ngày đất nước hoàn toàn giải phóng

Từ trung tâm TP Thủ Dầu Một, đi theo đường ĐT741 khoảng hơn 35km, hướng về Bình Phước, đoạn qua huyện Phú Giáo, song song với cầu Phước Hòa là hình ảnh cầu sông Bé với phần giữa bị sập. Đi sát đến cầu Phước Hoà có một con đường, rẽ phải sẽ thấy một cái miếu cổ. Theo lối mòn ẩn dưới rừng cao su khoảng hơn 500m sẽ đến cây cầu thuộc loại độc nhất vô nhị ở vùng này.

Vừa qua thời gian nới lỏng cách ly xã hội, giữa trưa cây cầu cổ nằm im lìm dưới ánh nắng vàng như rải mật. Bên chân cầu một số bạn trẻ tụ tập vui chơi, ăn uống mừng gặp lại nhau sau vài tuần xa cách vì dịch Covid-19. Tiếng nói cười, tiếng đàn ca hoà với tiếng gió vang xa. Không gian yên bình và có phần lành lạnh đặc trưng bởi xung quanh là rừng cao su, là sông nước đất trời mênh mang.

Theo tài liệu từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương, những năm 1930, phong trào đấu tranh của công nhân các đồn điền cao su bùng phát mạnh, quân địch đã coi cầu như đoạn đầu đài, điểm xử bắn và dòng Sông Bé trở thành huyệt mộ sâu của những người cách mạng. Trước sự đàn áp dã man của giặc, nhân dân ta vẫn đứng lên đấu tranh quyết liệt, lúc này cầu Sông Bé lại trở thành cửa ngõ chiến khu Đ. Với quyết tâm quyết thắng, năm 1945, lá cờ đỏ sao vàng đã được cắm trên cầu thể hiện chủ quyền.

Trong thời Mỹ - Ngụy, cầu Sông Bé là tuyến giao thông huyết mạch của Ngụy quyền Sài Gòn thời Tỉnh trưởng tỉnh Phước Thành Nguyễn Minh Mẫn, chúng đã "biến" nơi đây thành điểm xử bắn, chôn cất các đồng chí, đồng bào hoạt động cách mạng. Trong đêm 27, rạng sáng ngày 28/4/1975, lực lượng vũ trang huyện Phú Giáo đã diệt địch và cắt đứt toàn bộ đồn bót trên 2 xã Bình Mỹ và Bình Cơ dọc trục lộ 16, mở đường cho 2 cánh của Quân đoàn 1 đánh qua phía tây (huyện Bến Cát) xuống Dĩ An và Thuận An.

Với cuộc tấn công mạnh mẽ của quân, dân tỉnh Sông Bé, địch ở Chi khu huyện Phú Giáo rút qua cầu Sông Bé để chạy về hướng huyện Bến Cát. Trên đường tháo chạy, địch đã bị bộ đội, du kích Phú Giáo chặn đánh diệt 30 tên. Chiều 29/4/1975, quân địch tràn về Phước Hòa để tìm đường rút chạy. Để tránh bị truy kích, tên chỉ huy trung đội biệt kích ngụy tại Phước Vĩnh đã cho đặt mìn phá hủy cầu Sông Bé. Sau đó, quân và dân Phú Giáo đã phá ấp chiến lược, phá đồn... bắt hơn 200 tên giặc ngoan cố, thu giữ hơn 200 súng các loại. Cuộc chiến kéo dài đến trưa ngày 30/4/1975 thì huyện Phú Giáo, Sông Bé hoàn toàn được giải phóng.

Để ghi lại tội ác của thực dân Pháp, đế quốc Mỹ đối với nhân dân ta trong chiến tranh, Đảng bộ huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương đã cho xây dựng khu vực bia tưởng niệm rộng gần 100m2 tại đầu cầu phía ấp Bưng Riền, xã Vĩnh Hòa. Nơi đây lính ngụy đã tra tấn những chiến sĩ cách mạng và những người mà chúng nghi ngờ theo cách mạng một cách tàn bạo. Bên cạnh đó, trên cây cầu gãy, Đảng bộ huyện Phú Giáo còn dùng làm nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ và kết nạp đảng viên mới.

Sau giải phóng, cơ quan chức năng tỉnh Sông Bé (cũ) nay là tỉnh Bình Dương đã cho xây dựng một cây cầu đôi mang tên cầu Phước Hòa để người dân thuận tiện đi lại. Dù vậy, cây cầu gãy Sông Bé nằm song song với câu cầu mới cách đó không xa vẫn được lưu giữ và trở thành điểm du lịch lý tưởng của du khách thập phương.

Nhờ không gian yên tĩnh, cảnh sắc thiên nhiên đẹp đẽ, trong lành nên cứ vào dịp cuối tuần, lễ, tết nhiều du khách nhất là giới trẻ lại đến tổ chức một buổi picnic, trải bạt dưới những tán cây xanh mát và thư giãn. Nhiều bạn trẻ thích mạo hiểm đã trèo ra tận phần gãy giữa cầu để chụp ảnh khiến nơi đây trở thành điểm "check in" không thể bỏ qua khi đến Phú Giáo, Bình Dương.

Nhiều đoàn làm phim cũng đã tìm đến cầu đây để ghi hình, dựng cảnh như phim Tèo Em, Đẻ mướn… Ngày nay, cây cầu Sông Bé gãy nhịp, còn là nơi để người dân hồi tưởng về một cây cầu bi hùng của lịch sử, nhất là trong thời khắc đặc biệt - kỷ niệm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.