Cha mẹ học cách "lớn lên" để dạy con

Khi cha mẹ chưa chịu "trưởng thành"

Rất nhiều bậc phụ huynh vẫn nghĩ "dạy con" là hành trình một chiều: Cha mẹ luôn đúng, con phải nghe. Nhưng thực tế, khi con thay đổi qua từng giai đoạn phát triển, cha mẹ cũng cần thay đổi, từ cách yêu thương, cách nói đến cách lắng nghe. Nếu không, những xung đột nhỏ sẽ dần tích tụ thành khoảng cách lớn.

Chị Ngọc Mai, mẹ của cô con gái 18 tuổi, từng than: "Tôi chỉ muốn bảo vệ con, nhưng con lại bảo tôi kiểm soát". Hóa ra, con chị đã ở tuổi cần được tôn trọng quyền riêng tư, nhưng chị vẫn giữ thói quen kiểm tra điện thoại, đọc nhật ký như hồi con còn học cấp hai. Chị không nhận ra rằng, yêu thương thiếu tôn trọng cũng có thể là một dạng tổn thương tinh thần.

Ngược lại, anh Thanh Tùng, một người cha đơn thân ở Đà Nẵng, lại rơi vào cực khác: "Con trai tôi học kém, nhưng tôi không dám mắng vì sợ con tự ái". Anh để con "tự do phát triển", không định hướng, khiến đứa trẻ thiếu động lực và cảm giác an toàn.

Dạy con trưởng thành không có nghĩa là buông tay mà là biết khi nào lùi lại, khi nào đồng hành.

Học từ cách cha mẹ sống mỗi ngày

Các chuyên gia tâm lý gia đình cho rằng: "Trẻ em không học từ lời nói, mà từ cách cha mẹ sống mỗi ngày". Cách cha mẹ đối diện với mâu thuẫn, cách họ xin lỗi, cách lắng nghe hay kiểm soát cảm xúc… đều trở thành "bài học im lặng" thấm dần vào con cái.

Một cặp vợ chồng trẻ ở Bắc Ninh kể rằng, trước đây, cứ mỗi lần bất đồng, họ lại cãi nhau trước mặt con. Mãi đến khi bé gái 5 tuổi bắt chước mẹ nói "Bố lúc nào cũng sai!", họ mới giật mình. Từ đó, hai vợ chồng học cách "dừng lại trước khi nói", chọn thảo luận riêng, và quan trọng hơn, biết nói lời xin lỗi nhau trước mặt con. Bé gái sau đó cũng học được cách nói "Con xin lỗi!" khi làm sai.

Đó chính là quá trình cả nhà "lớn lên cùng nhau".

Hành trình tự hoàn thiện

Trưởng thành trong vai trò làm cha mẹ là một hành trình học suốt đời. Không ai được huấn luyện sẵn để biết hết cách yêu thương và dạy con. Sự hoàn thiện của cha mẹ bắt đầu từ việc dám soi lại chính mình: Tôi có đang áp đặt kỳ vọng của mình lên con không? Tôi có thực sự lắng nghe con hay chỉ chờ con nghe mình nói? Tôi có làm gương cho những điều tôi muốn con học?...

Sau đêm cãi vã với con trai, chị Ngọc Hạnh đã thử làm một điều khác: Thay vì chất vấn, chị ngồi xuống, viết một tờ giấy nhỏ để trước cửa phòng con: "Mẹ xin lỗi nếu đã làm con thấy ngộp. Mẹ cũng đang học cách hiểu con hơn. Khi nào sẵn sàng, con nói chuyện với mẹ nhé!". Vài ngày sau, cậu bé chủ động mang trà ra cho mẹ, khẽ nói: "Mẹ ơi, con cũng xin lỗi vì đã to tiếng với mẹ!". Từ đó, giữa mẹ con họ không còn là cuộc chiến "ai đúng ai sai", mà là hành trình cùng học cách yêu thương đúng cách.