Cha mẹ nên giúp con sử dụng "bạn đồng hành AI" thế nào?

Điều này khiến các chuyên gia lo ngại vì họ cho rằng ngành công nghiệp AI đang bùng nổ, phần lớn không được quản lý và nhiều phụ huynh không biết con cái họ sử dụng các công cụ AI như thế nào hoặc mức độ thông tin cá nhân mà chúng chia sẻ với chatbot.

Nghiên cứu mới đây cho thấy hơn 70% thanh thiếu niên Mỹ đã sử dụng bạn đồng hành AI và hơn một nửa trong số đó thường xuyên trò chuyện với AI. Nghiên cứu của Common Sense Media tập trung vào "bạn đồng hành AI", chẳng hạn như Character. AI, Nomi và Replika, được định nghĩa là "bạn bè hoặc nhân vật kỹ thuật số mà bạn có thể nhắn tin hoặc trò chuyện bất cứ khi nào bạn muốn", so với các trợ lý hoặc công cụ AI như ChatGPT, mặc dù nghiên cứu lưu ý rằng chúng có thể được sử dụng theo cùng một cách.

Điều quan trọng là cha mẹ phải hiểu công nghệ. Các chuyên gia gợi ý một số điều cha mẹ có thể làm để bảo vệ con mình:

- Hãy tiếp cận con bạn bằng sự tò mò và những câu hỏi đơn giản. "Con đã nghe nói đến bạn đồng hành AI chưa?", "Con có sử dụng các ứng dụng trò chuyện với con như một người bạn không?". Hãy lắng nghe và hiểu điều gì thu hút con bạn trước khi tỏ ra coi thường hoặc nói rằng bạn lo lắng về điều đó. Michael Robb, nhà nghiên cứu trưởng tại Common Sense Media, khuyên các phụ huynh: "Hãy bắt đầu một cuộc trò chuyện mà không phán xét".

- Hãy giúp con nhận ra rằng bạn đồng hành AI được lập trình để khiến người sử dụng cảm thất dễ chịu và được công nhận. Giải thích rằng đó không phải là cách các mối quan hệ thực sự diễn ra ngoài đời và rằng những người bạn thực sự với quan điểm riêng có thể giúp con vượt qua những tình huống khó khăn theo cách mà bạn đồng hành AI không thể làm được.

Mitch Prinstein, Trưởng khoa tâm lý học tại Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ, cho biết: "Một trong những điều thực sự đáng lo ngại không chỉ là những gì diễn ra trên màn ảnh mà còn là việc chúng đang lấy đi bao nhiêu thời gian của trẻ em khỏi các mối quan hệ ngoài đời thực. Chúng ta cần dạy trẻ em rằng đây là một hình thức giải trí. Nó không có thật, điều thực sự quan trọng là các em phải phân biệt được nó với thực tế và không nên để nó thay thế các mối quan hệ trong cuộc sống thực của mình".

- Cha mẹ nên chú ý đến những dấu hiệu gắn bó không lành mạnh: Nếu con bạn thích tương tác với AI hơn là các mối quan hệ thực tế hoặc dành hàng giờ để nói chuyện với bạn đồng hành AI, hoặc thể hiện rằng chúng trở nên đau khổ khi không được sử dụng - thì đó là những mô hình cho thấy bạn đồng hành AI có thể đang thay thế chứ không phải là bổ sung cho kết nối của con người.

- Cha mẹ có thể đặt ra các quy tắc về việc sử dụng AI, giống như họ làm với thời gian sử dụng màn hình và mạng xã hội. Hãy thảo luận về thời điểm và cách thức sử dụng các công cụ AI. Nhiều người bạn đồng hành AI được thiết kế dành cho người lớn và có thể mô phỏng các tình huống lãng mạn, thân mật và nhập vai.

Mặc dù người bạn đồng hành cùng AI có thể cảm thấy được hỗ trợ nhưng trẻ em nên hiểu rằng các công cụ này không được trang bị để xử lý khủng hoảng thực sự hoặc cung cấp hỗ trợ sức khỏe tâm thần thực sự. Nếu trẻ em đang phải vật lộn với trầm cảm, lo âu, cô đơn, rối loạn ăn uống hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần khác, các em cần sự hỗ trợ của con người thực như gia đình, bạn bè hay chuyên gia sức khỏe tâm thần.

- Cha mẹ càng hiểu biết về AI thì càng tốt. Việc cấm con sử dụng các công cụ AI không phải là giải pháp vì công nghệ này đang trở nên phổ biến. Cách tốt nhất là bạn có thể thử để kiểm soát nó thay vì né tránh. AI có thể biến bất cứ điều gì khó khăn thành dễ dàng. Nhưng đó chính là vấn đề mà các phụ huynh nên cùng con thảo luận.