Chuyển đổi số tạo đột phá giảm nghèo đa chiều ở Tuyên Quang

Chuyển đổi số đang tạo bước chuyển lớn trong giảm nghèo thông tin ở Tuyên Quang. Trao đổi với Báo Phụ nữ Việt Nam, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Nguyễn Văn Dưng chia sẻ những kết quả nổi bật và định hướng sắp tới:

- Thưa ông, vì sao Tuyên Quang đặc biệt coi trọng nhiệm vụ giảm nghèo về thông tin trong bối cảnh hiện nay?

Đối với tỉnh miền núi như Tuyên Quang, thông tin chính xác, kịp thời có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trước đây, ở nhiều địa bàn vùng sâu, đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận chủ trương, chính sách, mô hình sản xuất mới, đặc biệt do điều kiện hạ tầng hạn chế. Khi thiếu thông tin, người dân dễ rơi vào vòng nghèo đói kéo dài hoặc chưa thể áp dụng các mô hình kinh tế hiệu quả.

Chúng tôi xác định giảm nghèo thông tin chính là chìa khóa của giảm nghèo đa chiều. Chỉ khi người dân nắm được kiến thức, kỹ năng, nắm được thông tin thị trường, kỹ thuật canh tác… thì mới thay đổi được tư duy và có khả năng tự vươn lên thoát nghèo.

Trong giai đoạn chuyển đổi số hiện nay, Tuyên Quang càng coi trọng nội dung này, bởi công nghệ và Internet đã mang lại cơ hội chưa từng có để rút ngắn khoảng cách giữa miền núi và miền xuôi.

- Tỉnh đã triển khai những giải pháp trọng tâm nào để thu hẹp khoảng cách tiếp cận thông tin cho người dân?

Có 3 nhóm giải pháp lớn để thực hiện hiệu quả các mục tiêu giảm nghèo thông tin cho người dân, như sau:

Một là, đầu tư mạnh cho hạ tầng số, hiện nay toàn tỉnh có 1.332 trạm BTS, phủ sóng rộng khắp, tạo điều kiện để người dân thôn, bản tiếp cận Internet, dịch vụ công trực tuyến và các nền tảng học tập, sản xuất. Đây là nền tảng quan trọng để thông tin đến được từng hộ dân, từng điểm dân cư.

Hai là, hiện đại hóa hệ thống truyền thanh cơ sở, nếu trước đây chỉ dựa vào truyền thanh FM truyền thống, thì nay nhiều xã đã chuyển sang truyền thanh thông minh không dây, sử dụng các phần mềm sản xuất nội dung như Adobe Audition, Adobe Premiere Pro… Việc biên tập và phát tin trở nên linh hoạt hơn, nhanh hơn, nội dung phong phú hơn.

Ba là, tăng cường đào tạo và cung cấp tài liệu thông tin, trong 5 năm qua, tỉnh đã bố trí hơn 15,3 tỷ đồng triển khai Tiểu dự án giảm nghèo về thông tin; tổ chức 28 lớp tập huấn cho hơn 2.136 cán bộ xã, cán bộ phụ trách truyền thanh; biên soạn và phát hơn 99,6 nghìn tài liệu tuyên truyền về chương trình giảm nghèo và kỹ năng sản xuất.

Đây là nguồn lực quan trọng để cán bộ cơ sở vận hành công nghệ mới, đồng thời trực tiếp hướng dẫn người dân tiếp nhận thông tin chính xác qua nhiều kênh.

- Ông đánh giá thế nào về hiệu quả thực tế mà chuyển đổi số mang lại cho công tác giảm nghèo của tỉnh?

Hiệu quả của chuyển đổi số đối với công tác giảm nghèo là rất rõ rệt và mang tính toàn diện. Trước hết, chuyển đổi số đã giúp thông tin đến với người dân nhanh hơn, chính xác hơn và sát với nhu cầu thực tế hơn. Thông qua các nền tảng số, hệ thống thông tin cơ sở và mạng xã hội, các thông báo về chủ trương, chính sách giảm nghèo, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất, phòng chống dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi hay cảnh báo thiên tai được truyền tải kịp thời, trực tiếp đến từng hộ dân, đặc biệt là người dân ở vùng sâu, vùng xa.

Chuyển đổi số góp phần nâng cao tính chủ động của người dân trong phát triển sản xuất và cải thiện sinh kế. Khi dễ dàng tiếp cận thông tin thị trường, tiến bộ khoa học - kỹ thuật và các mô hình sản xuất hiệu quả, người dân đã từng bước thay đổi tư duy sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, mạnh dạn áp dụng khoa học công nghệ vào trồng trọt, chăn nuôi, chế biến nông sản. Nhiều hộ nghèo, cận nghèo biết tận dụng nền tảng số để quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, mở rộng thị trường, qua đó nâng cao thu nhập và giảm dần sự phụ thuộc vào hỗ trợ trực tiếp của Nhà nước.

Chuyển đổi số giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực giảm nghèo. Việc số hóa dữ liệu hộ nghèo, hộ cận nghèo, theo dõi biến động thu nhập, nhu cầu hỗ trợ của người dân được thực hiện đồng bộ, minh bạch và chính xác hơn. Nhờ đó, các chính sách hỗ trợ được xây dựng và triển khai đúng đối tượng, đúng thời điểm, hạn chế trùng lặp, thất thoát, đồng thời tăng cường khả năng giám sát, đánh giá hiệu quả của các chương trình giảm nghèo.

Thực tế cho thấy, chuyển đổi số tạo đột phá giảm nghèo đa chiều ở Tuyên Quang. Cho đến nay, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều đã giảm từ 23,45% xuống còn 10,19%, tốc độ giảm 4,42%/năm, vượt kế hoạch. Riêng vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tỷ lệ nghèo giảm từ 37,31% xuống 16,04%. Đây là thành quả rất lớn của việc đưa tri thức, công nghệ và thông tin đến tận thôn, bản.

Yếu tố quan trọng nhất để chuyển đổi số phục vụ giảm nghèo đi vào thực chất đầu tiên là hạ tầng viễn thông phải đi trước một bước. Không có Internet, không thể có truyền thanh thông minh, không thể triển khai dịch vụ công, không thể đào tạo kỹ năng số.

Ngoài ra, cần phải lấy người dân làm trung tâm. Công nghệ chỉ phát huy khi người dân thực sự thấy hữu ích. Vì vậy, nội dung truyền thông phải gần gũi, cụ thể, phù hợp với cây trồng, vật nuôi và đời sống của từng địa phương.

Sau cùng là công tác phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành và doanh nghiệp viễn thông. Tuyên Quang luôn gắn kết chặt chẽ với VNPT, Viettel trong phủ sóng, xây dựng nền tảng số, đào tạo kỹ năng cho cán bộ xã và trưởng thôn… Nhờ vậy, chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu mà trở thành công cụ thiết thực phục vụ người dân.

- Giai đoạn tới, tỉnh Tuyên Quang sẽ tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm nào để tiếp tục giảm nghèo về thông tin?

Mục tiêu tỉnh đặt ra đến giai đoạn 2025-2030 là: Giảm 3-4% tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm, trong đó giảm mạnh ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; phủ kín các "vùng lõm sóng", tiếp tục mở rộng trạm BTS, nâng cao chất lượng 4G, tiến tới 5G tại một số khu vực trung tâm; hoàn thiện hệ thống truyền thanh số, phấn đấu 100% đài truyền thanh xã vận hành bằng công nghệ thông minh;

Mở rộng đào tạo kỹ năng số cho người dân, đặc biệt nhóm phụ nữ dân tộc thiểu số, thanh niên và hộ nghèo; thu hút doanh nghiệp đầu tư công nghệ vào nông nghiệp số, du lịch số, thương mại điện tử, giúp người dân bán sản phẩm thông qua các nền tảng trực tuyến… Nhìn rộng hơn, chúng tôi đặt mục tiêu để mọi người dân Tuyên Quang đều có cơ hội tiếp cận tri thức, công nghệ và dịch vụ số, không ai bị bỏ lại phía sau.

Tôi tin rằng chuyển đổi số sẽ trở thành nền tảng quan trọng nhất để rút ngắn khoảng cách giữa miền núi và thành thị. Từ việc tiếp cận thông tin sản xuất đến quảng bá sản phẩm, từ quản lý thôn bản đến kết nối thị trường, tất cả đều có thể thực hiện trên môi trường số.

Khi người dân có hạ tầng, có kỹ năng, có niềm tin vào công nghệ, thì giảm nghèo không chỉ là mục tiêu trước mắt mà trở thành động lực phát triển bền vững. Chúng tôi kỳ vọng mỗi thôn, bản đều có thể tham gia vào nền kinh tế số, du lịch số, nông nghiệp số… và từng hộ dân đều có thể hưởng lợi từ các tiến bộ công nghệ.

Xin trân trọng cảm ơn ông!