Cứu sống nữ bệnh nhân mắc hội chứng "trái tim tan vỡ" hiếm gặp

Ngày 28/10, Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) cho biết đã phối hợp cùng Bệnh viện Từ Dũ điều trị thành công cho nữ bệnh nhân mắc bệnh cơ tim Takotsubo (hay còn gọi là hội chứng "trái tim tan vỡ") đặc biệt hiếm gặp. Nhờ sự phối hợp liên viện khẩn cấp và can thiệp kịp thời bằng hệ thống oxy hóa qua màng ngoài cơ thể tĩnh mạch - động mạch (VA-ECMO), bệnh nhân đã được kéo trở lại từ ranh giới sinh tử một cách kỳ diệu.

Trước đó, vào ngày 17/10, Bệnh viện Chợ Rẫy nhận được thông tin mời hội chẩn từ Bệnh viện Từ Dũ, về trường hợp nữ bệnh nhân V.T.B. (42 tuổi, ngụ Đắk Lắk) bị ngưng tim 2 lần trong quá trình phẫu thuật điều trị bệnh lý. Trong thời gian chờ đợi, ê-kíp Bệnh viện Từ Dũ đã nỗ lực hồi sức tích cực, giúp tim bệnh nhân đập trở lại.

Đồng thời, ngay lập tức, ê-kíp của khoa Nội tim mạch Bệnh viện Chợ Rẫy cũng đã có mặt tại Bệnh viện Từ Dũ, tiến hành đánh giá tình trạng bệnh nhân và chẩn đoán ban đầu bị sốc tim nặng, cần hỗ trợ tuần hoàn khẩn cấp. Bệnh nhân nhanh chóng được duy trì huyết động tối thiểu, đặt nội khí quản, thở máy… và chuyển đến Bệnh viện Chợ Rẫy trong tình trạng nguy kịch.

Tại phòng Hồi sức tim mạch, bệnh nhân được ghi nhận sốc tim nặng, men tim tăng rất cao. Kết quả chụp mạch vành bình thường, siêu âm tim cho thấy vô động mỏm, tăng động đáy, phân suất tống máu giảm chỉ còn khoảng 33% - hình thái điển hình của bệnh cơ tim Takotsubo - một thể bệnh cơ tim do stress, dễ bị nhầm với nhồi máu cơ tim cấp và có thể diễn tiến nhanh, dẫn đến suy tuần hoàn tối cấp.

Trước diễn tiến nguy kịch, ê-kíp khoa Nội tim mạch đã tiến hành hội chẩn khẩn cấp cùng khoa Tim mạch can thiệp và khoa Cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy, đi đến quyết định kích hoạt quy trình hỗ trợ tim phổi ngoài cơ thể 24/7, đặt hệ thống oxy hóa qua màng ngoài cơ thể tĩnh mạch – động mạch, tạo "cửa sổ" cho cơ tim hồi phục. Song song là chiến lược hồi sức toàn diện: kiểm soát huyết động, thở máy bảo vệ phổi, kháng sinh theo khuyến cáo và hỗ trợ đa cơ quan.

Nhờ đáp ứng tốt với điều trị tích cực, huyết áp và hoạt động của tim dần ổn định. Người bệnh được tập giảm dần hỗ trợ máy và ngưng hệ thống hỗ trợ tim phổi ngoài cơ thể. Kết quả siêu âm tim tại giường cho thấy khả năng co bóp của tim (phân suất tống máu) đã tăng lên 38% ngay sau khi ngưng hỗ trợ, và tiếp tục cải thiện trong những ngày sau đó. Sau 10 ngày điều trị, bệnh nhân đã được rút nội khí quản, sinh hiệu ổn, các dấu hiệu sinh tồn phục hồi tốt.

PGS.TS.BS Hoàng Văn Sỹ, Trưởng khoa Nội Tim mạch - Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, đây là một trường hợp bị bệnh cơ tim Takotsubo có diễn tiến rất nặng và đột ngột. Các thuốc được dùng trong hồi sức tim phổi thông thường như thuốc vận mạch lại bị chống chỉ định trong trường hợp này. Chính vì vậy, có thể nói, "chìa khóa" của sự thành công trong ca điều trị một phần chính là nhờ vào sự phối hợp liên viện kịp thời giữa hai bệnh viện.

Về hội chứng "trái tim tan vỡ" hiếm gặp này, bác sĩ Hoàng Văn Sỹ cho hay, bệnh cơ tim Takotsubo có thể khởi phát sau các tình trạng stress cả về thể chất hoặc tâm lý, đặc biệt bệnh nhân phải trải qua cuộc phẫu thuật lớn. Tuy nhiên, chỉ có dưới 10% những ca bệnh cơ tim Takotsubo dẫn tới suy tuần hoàn tối cấp. Do đó, đây là một trường hợp lâm sàng rất hiếm gặp. Kỹ thuật oxy hóa qua màng ngoài cơ thể tĩnh mạch – động mạch (VA-ECMO) cho phép duy trì tưới máu cơ quan khi tim suy sụp, từ đó tạo điều kiện để cơ tim nghỉ ngơi và hồi phục. Bên cạnh đó, việc nhận diện sớm, hồi sức đúng nguyên tắc, quyết định thực hiện và ngưng hệ thống hỗ trợ tim phổi ngoài cơ thể đúng thời điểm cũng nắm vai trò quan trọng, quyết định đến sự thành công của ca bệnh.

Bác sĩ khuyến cáo, bệnh lý tim mạch đang ngày càng đa dạng và khó lường, có thể xuất hiện trong các tình trạng stress cả về thể chất hoặc tinh thần. Do đó, đối với phụ nữ, đặc biệt trong giai đoạn tiền mãn kinh và hậu mãn kinh, cần cảnh giác khi có triệu chứng đau ngực, khó thở sau stress thể chất hoặc tinh thần hoặc sau phẫu thuật. Đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim hoặc cơ tim Takotsubo. Ngoài ra, những trường hợp bệnh cơ tim Takotsubo có biến chứng choáng tim nặng, cần được chăm sóc và điều trị tại những trung tâm có khả năng thực hiện kỹ thuật hỗ trợ tuần hoàn cơ học như hệ thống hỗ trợ tim phổi ngoài cơ thể.